(Η δίκη των 7 του Σικάγου)
του Aaron Sorkin
(η κριτική του Θόδωρου Σούμα)
Είδα την Δίκη των 7 του Σικάγου του έμπειρου σεναριογράφου (κατόχου του όσκαρ σεναρίου για το The social network) και νέου σκηνοθέτη Άαρον Σόρκιν – είναι η δεύτερη ταινία που σκηνοθέτησε – και μου άρεσε πολύ για τη φτιαξιά της, για την ένταση και τη συγκίνηση που ανέδυε, για την αγωνιστική δύναμή της (την τόσο στρεβλωμένη και παρεξηγημένη σήμερα που οι διαδηλώσεις γίνονται ενίοτε για ψύλλου πήδημα ή σχεδόν για πλάκα ή για λάθος λόγους). Αξιόλογη είναι και η πλοκή, η δικαστική ίντριγκα με άξονα μία κρίσιμη πολιτική δίκη, στημένη από την κυβέρνηση Νίξον και τα όργανά της. Η παρουσίαση της εποχής γίνεται ολοζώντανα και μάλιστα δεν λείπει το χιούμορ, η μουσική ροκ, οι ατομικές αναζητήσεις στον τομέα της underground κουλτούρας και της ελεύθερης ερωτικής προδιάθεσης των αντισυμβατικών νέων, κατά τη διάρκεια των συναυλιών και συγκεντρώσεων. Παρακολουθούμε τη γλαφυρή περιγραφή του αγώνα των νεαρών ειρηνιστών, φοιτητών ή πολιτικοποιημένων μαύρων και της άθλιας, καθοδηγούμενης, κυβερνητικής – κρατικής συνωμοσίας και παρωδίας δίκης ώστε να ενοχοποιηθούν ορισμένοι ριζοσπάστες και liberals ηγέτες της τότε σπουδάζουσας νεολαίας (της οργάνωσης “Φοιτητές για μια Δημοκρατική Κοινωνία", Students for a Democratic Society, δηλ. το SDS) ή της αμερικανικής Νέας Αριστεράς, οι οποίοι δημιούργησαν το Youth International Party, YIP) ή των Μαύρων Πανθήρων (BPP), που όλοι πρωτοστατούσαν στον αντιπολεμικό αγώνα εναντίον του πολέμου του Βιετνάμ. Επρόκειτο για μορφές της αμερικάνικης αντικουλτούρας και του underground πολιτικού κινήματος, (Πιθανά η ταινία με άγγιξε γιατί μου θύμισε την πρώτη ελεύθερη διαδήλωση στην οποία συμμετείχα, εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ, με τύμπανα, πνευστά και ΜΑΤ, φεύγοντας από τη χουντοκρατούμενη Ελλάδα, 5 ώρες αφ' ότου έφθασα στο Βέλγιο, 19 ετών.)
Το 1968 ήταν χρονιά προεδρικών εκλογών για τις ΗΠΑ και μεγάλων κοινωνικών συγκρούσεων, όπως είναι και το 2020, τώρα που το φιλμ βγήκε στις αίθουσες. Το 1968 εξελέγη πρόεδρος ο δεξιός Νίξον, ελπίζουμε τον Νοέμβρη του 2020, να μην επανεκλεγεί ο αυταρχικός, ρατσιστής και σεξιστής παλιάτσος Τραμπ. Οι εικόνες καταστολής των διαδηλωτών από την αστυνομία στην ταινία, παραπέμπουν στη σημερινή, ανεξέλεγκτη καταπίεση που ασκεί η αστυνομία του Τραμπ. Η εργαλειοποίηση της Δικαιοσύνης θυμίζει πάλι Τραμπ (και άλλες ασεβείς προς τη δημοκρατία, σύγχρονες βρώμικες κυβερνήσεις). Το φιλμ αφηγείται, αναδρομικά, την περίφημη, μεγάλη διαδήλωση προς το Συνέδριο του Δημοκρατικού κόμματος το 1968 στο Σικάγο, που θα εξέλεγε τον πρώην αντιπρόεδρο του Λ.Τζόνσον, μη ειρηνόφιλο Χ.Χάμφρεϊ επικεφαλής του κόμματος (κόμμα το οποίο είχε βαριές ευθύνες για την κλιμάκωση του πολέμου επί προεδρίας Λύντον Τζόνσον).
Η ταινία, διασκεδαστική, μαχητική και σκωπτική, περιγράφει αδρά κι αποτελεσματικά τα γεγονότα, τις πορείες, τα ενορχηστρωμένα επεισόδια και τους ξυλοδαρμούς των ειρηνιστών και των νέων. Ο Α.Σόριν φτιάχνει πάλι μια πολιτική ιστορία όπου, όμως, ο λαός και οι συλλογικότητες παίζουν καθοριστικό ρόλο. Το φιλμ του μου φέρνει στο νου ένα σημαντικό λογοτεχνικό έργο της non-fiction novel και “νέας δημοσιογραφίας”, για μια άλλη, καθοριστική και μεγάλη διαδήλωση εναντίον του πολέμου του Βιετνάμ, “Οι στρατιές της νύχτας” του σπουδαίου Νόρμαν Μέιλερ, που αναφέρεται στην επεισοδιακή πορεία του 1967, ένα χρόνο πριν από αυτή που περιγράφει στη Δίκη των 7 του Σικάγο, ο Σόρκιν.
Ο σεναριογράφος – σκηνοθέτης μας εκθέτει με πολύ χρώμα και σπιρτάδα τους χαρακτήρες όσων πρωτοστάτησαν στη δίκη, νεαρών επαναστατών και νομικών. Οι κατηγορούμενοι καταδικάστηκαν εξαιτίας του εγκάθετου δικαστή (φοβερός ο Φρανκ Λανγκέλα). Όμως στο Εφετείο αθωώθηκαν. Ο Άμπι Χόφμαν (που τον υποδύεται έξοχα ο Σάσα Μπάρον Κοέν), αντιπολεμικός και αντιρατσιστής, ελευθεριακός ακτιβιστής, οικολόγος, μια εποχή στην παρανομία με ψευδώνυμο, περφόρμερ, κωμικός και ηγέτης του YIP (εξ ου και “yippie”, όχι hippie, και βέβαια καθόλου yuppie, γιάπης), πέθανε στα 53 του μετά από μεγάλη ταλαιπωρία λόγω των διώξεών του, από overdose, ορισμένοι λένε λόγω αυτοκτονίας, εξουθενωμένος. O Τομ Χέιντεν (τον υποδύεται πειστικά ο Έντι Ρεντμέιν), ειρηνιστής αντιπολεμικός ακτιβιστής, ηγέτης του SDS, αφού παντρεύτηκε την Τζέιν Φόντα, εξελέγη στη Βουλή και τη Γερουσία της Καλιφόρνια και πέθανε στα 77 του, με αναγνώριση και σεβασμό προς την πολυετή και πολύμορφη, προοδευτική πολιτική δράση του. Ο Τζέρι Ρούμπιν (Τζέρεμι Στρονγκ), ο έτερος ηγέτης του YIP, ακτιβιστής εναντίον του πολέμου του Βιετνάμ και υπέρ των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της ελεύθερης έκφρασης, έγινε συγγραφέας και αργότερα καινοτόμος επιχειρηματίας, και σκοτώθηκε στο δρόμο από μια διερχόμενη μοτοσυκλέτα, στα 56 του. Ο Μπόμπι Σιλ (Yahya Abdul-Mateen II), ιδρυτής και ηγέτης των Μαύρων Πανθήρων, που φιμώθηκε και δέθηκε στη θέση του σύμφωνα με την εντολή του προέδρου του δικαστηρίου επειδή διαμαρτυρόταν και έβριζε επειδή στερείτο δικηγόρου, συνέχισε επί μακρόν να αγωνίζεται, ενίοτε διωκόμενος, για τα δικαιώματα και τη μόρφωση των μαύρων κι εναντίον των φυλετικών διακρίσεων. Το 2020 είναι 84 ετών, πρόλαβε μάλιστα και την εκλογή του μαύρου προέδρου Ομπάμα!