του Neil Jordan
(οι δηλώσεις του σκηνοθέτη)

ΚΑΘΟΛΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΣ
Μεγάλωσα σαν Καθολικός και ήμουν αρκετά θρήσκος, όταν ήμουν νέος. Όμως αυτή η εμπειρία δεν με καθόρισε, απλώς χάθηκε.
Μ' αρέσουν οι ιστορίες στις οποίες ο ορθολογισμός καταρρέει, ιστορίες που φέρνουν τους χαρακτήρες στο σημείο στο οποίο η λογική δεν είναι πλέον αρκετή ή ιστορίες όπου το ενδιαφέρον αιχμαλωτίζεται από κάτι που δεν μπορεί να εξηγηθεί. Δεν ξέρω αν αυτό έχει σχέση με την Καθολική θρησκεία. Σίγουρα πάντως δεν έχει σχέση με τον Προτεσταντισμό [γέλια].
Ξέρετε, όλοι έχουμε αυτή την ανάγκη για μυστικισμό. Αυτό υπάρχει σ' όλες τις ταινίες μου. Και πάντα μου άρεσαν ιστορίες για θεούς και δαίμονές, για τέρατα και για φανταστικά όντα κάθε είδους. Εξάλλου ο Θεός είναι το μεγαλύτερο φανταστικό Ον όλων των εποχών. Μαζί με την ανακάλυψη της θεωρίας της σχετικότητας από τον Einstein, η ανακάλυψη του Θεού είναι ίσως η μεγαλύτερη επινόηση της ανθρώπινης σκέψης. Νομίζω ότι αυτό ήταν που με ώθησε στο να κάνω αυτήν την ταινία από το βιβλίο του: η πρόκληση να απεικονίσω ένα άνδρα ο οποίος βρίσκεται σε μία σχέση τριγώνου, η οποία στην πραγματικότητα είναι τετράγωνο -και του οποίου τετραγώνου η μια γωνία δεν αποκαλύπτεται ποτέ.
Και υπήρχε μια αίσθηση βαρύτητας σ' αυτό, η οποία μ' άρεσε. Βλέπεις ταινίες που βασίζονται στην κλασική λογοτεχνία, και αντιλαμβάνεσαι ότι οι σκηνοθέτες προσπαθούν να τα προσαρμόσουν στην σύγχρονη πραγματικότητα, να τα επιταχύνουν, να τα κάνουν σύγχρονα. Συνειδητά ή ασυνείδητα, προσπαθούν, αγωνιωδώς, να συσχετίσουν την ταινία που κάνουν, μ' αυτό που θεωρούν ως κοινό: π.χ. να βάλουν την Gwyneth Paltrow να παίξει Jane Austen. Είμαι 49 χρονών, και όπως οι περισσότεροι σκηνοθέτες, έχω διανύσει τα χρόνια της νεότητας. Όμως πολλοί σκηνοθέτες συνεχώς κυνηγούν αυτήν την χίμαιρα, και στο τέλος του αποτέλεσμα είναι ότι τα κάνουν θάλασσα.
Με το The End of the Affair αποφάσισα να κάνω αυτό που το βιβλίο έλεγε, αυτό που θα έπρεπε να είναι -δεν προσπάθησα να το κάνω πιο "μπιτάτο". Γιατί αν υπήρχε κάτι στο σύμπαν του βιβλίου, αυτό ήταν παγκόσμιο και θα γινόταν απο μόνο του φανερό.

Η ΕΙΡΩΝΕΙΑ ΚΑΙ Ο GRAHAM GREENE
Ο Greene [σ.τ.μ συγγραφέας του μυθιστορήματος στο οποίο βασίζεται η ταινία. Μεταξύ άλλων ήταν και κινηματογραφικός κριτικός] ζήλευε εξαιρετικά τις ταινίες, έτσι δεν είναι; Μισούσε τον Hitchcock. Και είναι κρίμα γιατί αν ο Hitchcock διασκεύαζε κάποια από τα μυθιστορήματα του Greene …. Φυσικά αυτό ποτέ δεν θα γινόταν γιατί στον Greene ο περιβάλλων κόσμος εισβάλλει στην μυθοπλασία, ενώ το έργο του Hitchcock ήταν καθαρή φόρμα.
Ωστόσο όλη η ταινία περιστρέφεται γύρω από βλέμμα. Όταν ο Henry [σ.τ.μ. ο σύζυγος της ηρωίδας- τον ρόλο υποδύεται ο Stephen Rea] σκέφτεται να προσλάβει ένα ντετέκτιβ, αναρωτιέται πως θα έδειχνε, όταν θα περίμενε στην αίθουσα αναμονής του, με τους άλλους απατημένους συζύγους. Και ο Bendrix [σ.τ.μ τον ρόλο υποδύεται ο Ralph Fiennes] χρειάζεται ένα ξένο βλέμμα για να παρακολουθήσει την Sarah [ σ.τ.μ τον ρόλο υποδύεται η Julianne Moore] έτσι ώστε να ξανά-σχηματίσει στο μυαλό του την εικόνα της. Προσλαμβάνει τον Parkis [σ.τ.μ τον ρόλο υποδύεται ο Ian Hart]να κάνει αυτό. Όλοι είναι μη αξιόπιστοι αφηγητές. Ακόμα και ο Bendrix, που αφηγείται την ιστορία όπως του συνέβη, κάνει λάθος. Όλοι αφηγούνται μια ελαττωματική ιστορία. Αυτό είναι πολύ κινηματογραφικό!!!
Έβλεπα το Rashomon και αναρωτιόμουν πως να χειριστώ καταστάσεις, που ο Kurosawa είχε χειριστεί, πριν από μένα, σ' αυτήν την ταινία. Όμως δεν τις χειρίζεται στα αλήθεια. Η ανάμνηση που έχουμε από τη ταινία, είναι τέσσερις άνθρωποι που λένε την δική τους εκδοχή για το ίδιο γεγονός. Αυτό δεν έχει σχέση με την ταινία μου, γιατί εκεί [στο Rashomon] ο καθένας λεει κάτι διαφορετικό. Μετά σκέφτηκα να κάνω το εξής: να δείξω το ίδιο γεγονός [σ.τ.μ. η σκηνή του βομβαρδισμού στην οποία ο Bendrix τραυματίζεται σοβαρά] αλλά κάθε φορά κοιτάζοντας το από ένα άλλο επίπεδο γνώσης.

Η ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ
Ο γερό- Greene έστησε μια πολύ ειρωνική δραματική πλοκή. Ήταν ένας πολύ ευφυής δραματουργός -όπως και σ' όλα τα άλλα που έκανε. Του άρεσε η αρχή της πλοκής. Εννοώ τον τρόπο που η ιστορία ξεκινούσε: με τους δύο ερωτικούς αντίζηλους να συναντιούνται στο πάρκο και τον σύζυγο να βρίσκει -απ΄ όλο τον κόσμο- να ρωτήσει τον πρώην εραστή της γυναίκας του, αν ξέρει με ποιον τον απατά. Είναι γεμάτο ειρωνεία και πολλαπλές ερμηνείες και μόλις κολλήσεις σ' αυτό, η δραματική πλοκή γίνεται η καλειδοσκοπική επεξήγηση των ίδιων γεγονότων. Είναι πρόκληση να το κάνεις αυτό ταινία και το βρήκα πανέμορφο.
Θα μπορούσα να διευρύνω το αντικείμενο του βιβλίου, να "ανοίξω" την ιστορία της ταινίας, για να απεικονίσω την κοινωνία της εποχής και πολλά άλλα. Την πόλη που βομβαρδιζόταν από τον ουρανό. Αλλά αυτό που, στην πραγματικότητα, έκανα ήταν να επικεντρωθώ, όλες μου οι προσπάθειες ήταν να κάνω τα πράγματα μικρότερα και μικρότερα -γιατί το μυθιστόρημα δεν είχε σχέση μ' όλα αυτά (τον Β! Παγκόσμιο πόλεμο κ.λπ.).
Αυτό το οποίο υπάρχει στην ταινία [δεν είναι το σεξ] είναι η υπερβατικότητα, είναι το άπειρο. Είναι η εμπειρία μίας γυναίκας που γονατίζει μπροστά στο σώμα του εραστή της και βγαίνει από τον χρόνο. Είναι σαν να εισέρχεται σε μια άλλη κατάσταση της ύπαρξης. Δεν έχει πλέον την δύναμη να δει πως θα είναι η υπόλοιπη ζωή της. Αυτό πιστεύω ότι είναι. Νομίζω ότι το να πει κάποιος αυτήν την ταινία θρησκευτική, είναι λάθος. [Η ταινία] Είναι για τον μυστικισμό και νομίζω ότι κανένας δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτόν .

[Αποσπάσματα από συνεντεύξεις του σκηνοθέτη στα ηλεκτρονικά περιοδικά Film Vault / 10-1-2000 και salon.com/ 9-12- 1999. Απόδοση Δ.Μ.]