του Christian Petzold
(οι δηλώσεις του σκηνοθέτη)

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑΣ
Μ’ενδιαφέρουν χαρακτήρες που έχουν κοινούς στόχους, που σχεδιάζουν πράγματα από κοινού. Μ’αρέσει να βλέπω τις δολοπλοκίες τους, τα σχέδιά τους, τις αποτυχίες τους. Η Γέλλα είναι μια μοντέρνα νεαρή γυναίκα που έχει παράλληλα παλιομοδίτικο ταμπεραμέντο. Της αρέσει να κινείται σ’έναν ευέλικτο κόσμο, αλλά ταυτόχρονα θέλει να μένει και στο σπίτι. Όταν γυρίζαμε την ταινία μας έρχονταν στο νου οι αμερικάνικες κάντρι μπαλάντες που καλύπτουν αυτή την ιδέα. Οι στίχοι τους μιλούν κυρίως για την επιστροφή στο σπίτι, αλλά ακούγονται καλύτερα ενόσω είσαι στο δρόμο. Αυτή την εσωτερική διαμάχη βιώνει και η Γέλλα. Μια κατάσταση διαθεσιμότητας, που θα πρέπει αργά ή γρήγορα να αντιμετωπίσει.

ΚΟΥΒΑΛΩΝΤΑΣ ΤΑ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ
Συχνά δουλεύω με χαρακτήρες που αναζητούν το κάτι παραπάνω και αντ’αυτού βρίσκονται στο περιθώριο, αποκλεισμένοι, μη ανήκοντας πουθενά. Αγωνιούν και παλεύουν κάθε στιγμή για να επιστρέψουν στη ζωή, στον έρωτα. Η πρώην Ανατολική Γερμανία σήμερα είναι μια περιοχή που δεν τροφοδοτεί πια τους κατοίκους της, με το αίσθημα της αξιοπρέπειας. Οι άνθρωποι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τον τόπο τους, με τραγικά αποτελέσματα. Οι τόποι που άφησαν πίσω, έχουν μετατραπεί σε πόλεις φαντάσματα. Η Γέλλα μετουσιώνει μέσα της τα φαντάσματα του τόπου της, κουβαλώντας ένα απόκοσμο κενό.

ΦΙΛΙΠ ΚΑΙ ΜΠΕΝ
Ο Φίλιπ μοιάζει τόσο πολύ με τον Μπεν, τον πρώην άντρα της Γέλλα. Από το χρώμα του αυτοκινήτου, μέχρι το κοστούμι που φορά. Η Γέλλα μπλέκει συνεχώς σε καταστάσεις όπου της θυμίζουν την προηγούμενη ζωή της με τον Μπεν. Καμιά φορά πιστεύεις ότι ονειρεύεται έναν άντρα που θα έχει τα χαρακτηριστικά, που κάποτε αγάπησε στον Μπεν. Ονειρεύεται έναν άντρα που θα αντικαταστήσει τον Μπεν. Ο Φίλιπ είναι ένας μοντέρνος γιάπης. Δεν φλερτάρει, αποπνέει σεβασμό και είναι μεθοδικός. Κατηγορεί την Γέλλα ότι πουλήθηκε για να κάνει καριέρα. Αλλά η Γέλλα δεν κάθεται με σταυρωμένα χέρια. Αντιστέκεται με αξιοπρέπεια και ένας νέος έρωτας γεννιέται.

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΩΝ
Δεν νιώθω οικεία μ’αυτόν τον κόσμο. Μπορώ να μαντέψω πως είναι και δεν θέλω να στηρίζομαι πάνω στο ένστικτο μου μόνο. Οι άνθρωποι βασίζουν αυτό τον κόσμο των διαπραγματεύσεων πάνω σε προαποφασισμένες γνώμες. Το 2004 παρακολούθησα ένα ντοκιμαντέρ του Χαρούν Φαροκί (Harun Farocki ) με τίτλο: «Not Without Risk», που εξερευνά το θέμα των διαπραγματεύσεων. Όλες οι σκηνές των διαπραγματεύσεων της Γέλλα είναι επηρεασμένες από αυτή την ταινία. Κάθε σκηνή διαπραγμάτευσης που γυρίσαμε περιέχει σασπένς, χιούμορ, ίντριγκες και στρατηγικές. Οι αποφάσεις κάθε διαπραγμάτευσης είναι προκαθορισμένες. Αυτό αποτελεί ένα εγκεφαλικό παιχνίδι που εξιτάρει τη Γέλλα, της δίνει μια αίσθηση υπεροχής.

ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ
Από τις προηγούμενες δυο ταινίες μου («The State I Am In» και «Wolfsburg»), εξοικειώθηκα με την δραματική αφήγηση μέσα σε αυτοκίνητο. Μ’ενδιαφέρει η ιδέα του να είσαι κοντά, αλλά κατά κάποιο τρόπο αποξενωμένος. Υπάρχουν ένα σωρό κλεφτές ματιές, μεγάλα διαστήματα σιωπής και βλέμματα που κοιτούν μακριά. Αυτή είναι μια εμπειρία που μόνο ο κινηματογράφος μπορεί να σου προσφέρει. Βέβαια τα γυρίσματα σε αυτοκίνητο είναι εξαιρετικά δύσκολα. Είναι επίπονα και περιοριστικά, αλλά είναι πολύ καλύτερα απ’ότι το γύρισμα στο στούντιο.

NINA ΧΟΣ
Είναι το τρίτο φιλμ που κάνω μαζί με την Nίνα Χος. Εμπνεύστηκα τον χαρακτήρα της Γέλλα, από τότε που κάναμε το «Something To Remind Me». Στεκόμαστε θυμάμαι κοντά στον ποταμό Έλβα και συζητούσαμε για μια ταινία με γυναίκα πρωταγωνίστρια, που ζητά εκδίκηση. Μια γυναίκα που εκκινεί την βαρβαρότητά της από κάποιο αρχαϊκό συναίσθημα, βαθιά κρυμμένο μέσα της, ενώ η ίδια βρίσκεται σε κίνηση. Ταξιδεύει δηλαδή από την Δύση προς την Ανατολή, από την μοντέρνα διαδικασία παραγωγής, προς στα ερείπια της βιομηχανικής κοινωνίας. Μετά ήρθε η έμπνευση να πηγαίνει προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ο Ζαν Ρενουάρ στην ταινία του «Italian Rehearsal» αναλύει την μέθοδο αυτή, ως την ιδανική συνεργασία του σκηνοθέτη με τον ηθοποιό. Αυτή η προσέγγιση είναι για μένα πολύ πιο αποτελεσματική από την αμερικάνικη «Μέθοδο». Αδειάζεις το μυαλό σου. Διαβάζεις, αλλά δεν παίζεις. Σκέφτεσαι, ερευνάς και μελετάς, αλλά και πάλι δεν παίζεις. Η Nίνα και εγώ συμφωνούμε απόλυτα με αυτή τη λογική. Δουλεύεις πηγαίνοντας προς τον πυρήνα, εγκαταλείπεις τους αντιπερισπασμούς, ξεπερνώντας τα αδιέξοδα. Από την πρώτη μας ταινία μαζί, η Nίνα έχει εξελιχθεί. Έχει γίνει επίμονη και σκληρή, περισσότερο ριζοσπαστική.

ΣΤΗ ΖΩΝΗ ΕΠΙΒΙΒΑΣΗΣ
Το βιβλίο του Μαρκ Οζέ (Marc Augé) με τίτλο «Μη Τόπος: Εισαγωγή στην Ανθρωπολογία του Υπερμοντερνισμού» ξεκινά με μια ιστορία. Περιγράφει το πορτραίτο ενός επιχειρηματία από το Παρίσι, που αγχωμένος φτάνει στο αεροδρόμιο κάνει τσεκ-ιν και αφήνοντας τα πράγματά του περιδιαβαίνει στον χώρο επιβίβασης, κοιτώντας τις λουσάτες βιτρίνες των μαγαζιών. Πάνω του κουβαλά μόνο το διαβατήριο, την κάρτα επιβίβασής του και μερικές πιστωτικές κάρτες. Ξαφνικά νιώθει ανάλαφρος, απελευθερωμένος. Αλλά η αίσθηση της μοναξιάς τον κυριεύει σ’αυτό το γυάλινο περιβάλλον. Μια μοντέρνα, ακίνητη μοναξιά. Η Γέλλα εισέρχεται με τη σειρά της στη ζώνη αυτή. Περνά το ποτάμι και μπαίνει στη Δύση. Στη ζώνη επιβίβασης. Οι μνήμες της, όλες αυτές οι καταστάσεις από τις οποίες πάλεψε για να ξεφύγει, βγαίνουν στην επιφάνεια. Γιγαντοποιούνται, αποκτούν βαρύτητα και απειλούν να την ρίξουν κάτω.

(πηγή σημειώσεις για την παραγωγή)