του Tomas Alfredson
(οι δηλώσεις του σκηνοθέτη)
tinker2.jpg
Ο Τζον Λε Καρέ/ John le Carré, ήταν πάρα πολύ σαφής ως προς το πώς ήθελε να είναι η κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματός του από την πρώτη κιόλας συνάντησή μας. Χαρακτηριστικά μου είχε πει «Σε παρακαλώ, δεν θέλω να είναι μια κατά λέξη μεταφορά του μυθιστορήματος ούτε ένα ακόμα remake της τηλεοπτικής μίνι σειράς. Και το βιβλίο και η μίνι σειρά υπάρχουν ήδη. Δεν πρόκειται να ανακατευτώ σε τίποτα, αλλά αν έχεις την οποιαδήποτε απορία, μπορείς να μου τηλεφωνήσεις ανά πάσα στιγμή.» Νομίζω ότι έκανα ακριβώς αυτό που μου είπε.
Εννοείται ότι δεν μπορείς να μεταφέρεις κάθε λεπτομέρεια ενός βιβλίου 349 σελίδων στον κινηματογράφο, αλλά μπορείς να πάρεις συγκεκριμένα θέματα, σκηνές και στιγμές από αυτό και να προσπαθήσεις να περιγράψεις αυτό που εσύ φαντάζεσαι.
Το «Κι ο Κλήρος Έπεσε στον Σμάιλι»/Tinker, Tailor, Soldier, Spy νομίζω ότι αποτελεί μια ταινία που μιλάει για την πίστη και τα ιδανικά, αξίες πάρα πολύ σημαντικές, ίσως επειδή στις μέρες μας σπανίζουν.
(...) Αυτό που πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν είναι ότι σαν κατάσκοπος έχεις μια αποστολή. Πέραν αυτού, δεν ξέρεις τίποτε άλλο. Μπορεί η αποστολή σου να είναι να εργαστείς σε ένα κατάστημα στη Βιέννη για έναν χρόνο και να καταγράφεις ποιος μπαίνει και ποιος βγαίνει στο απέναντι κτίριο. Για να το κάνεις όμως αυτό, πρέπει πριν καν ξεκινήσεις την αποστολή σου να μάθεις Γερμανικά. Αφού ολοκληρώσεις την αποστολή σου, επιστρέφεις χωρίς να ξέρεις το νόημά της. Το μόνο που ξέρεις είναι ότι υπηρέτησες την πατρίδα σου. Το μόνο που μπορείς να πεις στην οικογένεια και τους φίλους σου είναι ότι έλειπες για επαγγελματικούς λόγους. Όταν λοιπόν, ζεις έτσι για πολύ καιρό, κινδυνεύεις να κάνεις την παράνοια και το ψέμα καθημερινότητα. Και φανταστείτε τι αντίκτυπο έχει αυτό στην ηθική σου...
tinker1.jpgΕίναι τρομακτικό να καταπιάνεσαι με ένα τέτοιο υλικό. Δεν μπορείς όμως, να μείνεις στο δέος που σου προκαλεί. Αν θέλεις να κάνεις σωστή δουλειά, πρέπει να αναπτύξεις ισχυρούς δεσμούς με το ίδιο το υλικό. Κατά κάποιο τρόπο, νομίζω ότι μπορώ να καταλάβω την ψυχοσύνθεση του Τζόρτζ Σμάιλι. Όταν συνάντησα για πρώτη φορά τον Τζον Λε Καρέ, αισθάνθηκα ότι επικοινωνήσαμε απόλυτα. Ένιωσα ότι κατάλαβα απόλυτα αυτό που περίμενε από την ταινία, και εξεπλάγην από το πόσο γενναιόδωρος και ανοιχτός ήταν απέναντί μου. Όχι μόνο μοιράστηκε πληροφορίες και λεπτομέρειες μαζί μου, με παρότρυνε να μεταφέρω στην οθόνη τις εικόνες που δημιουργούνταν στο δικό του το μυαλό. Έτσι προσπάθησα να μεταφέρω τις εικόνες που σχημάτιζα όταν διάβαζα το βιβλίο και την ανθρωπιά των χαρακτήρων στη μεγάλη οθόνη.
(...) Η καριέρα μου είναι απρόβλεπτη. Εμφανίζονται μπροστά μου ευκαιρίες που λέω ‘νομίζω ότι αυτό πρέπει να κάνω τώρα’ και το κάνω. Αυτή η ταινία ήταν σίγουρα ένα τεράστιο βήμα για μένα. Κάνω κινηματογραφικές και τηλεοπτικές δουλειές πάνω από 30 χρόνια, συνεπώς ήταν μεγάλη αλλαγή για μένα να δουλέψω σε άλλη γλώσσα. Είχα όμως, την αμέριστη βοήθεια όλων. Ιδιαίτερα με βοήθησε η Μπρίτζετ Ο’Κόνορ(/Bridget O'Connor σεναριογράφος), προσφέροντάς μου τη ματιά της και τη διάθεσή να με ακούσει. Επειδή δυστυχώς πέθανε λίγο μετά την έναρξη των γυρισμάτων, η ταινία είναι αφιερωμένη στη μνήμη της.
Δεδομένου ότι δεν με ενδιέφερε να γυρίσω την ταινία σαν ένα συνηθισμένο θρίλερ, ήταν πολύ σημαντικό το γεγονός ότι συζητούσα με την Μπρίτζετ για το πώς βλέπει εκείνη το υλικό και ότι μου έδινε τη δική της θηλυκή οπτική γωνία. Οι ήρωες έπρεπε να εκμεταλλευτούν τη θηλυκή τους πλευρά και τις θηλυκές τους ικανότητες. Χρειαζόμουν αυτή τη διαφορετική οπτική, και την είχα χάρη σε εκείνη.
(...) Τώρα που έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τον Ψυχρό Πόλεμο, μπορούμε να κοιτάξουμε με πιο καθαρό βλέμμα πίσω και να αναρωτηθούμε... Οι κακοί ήταν πράγματι κακοί; Πρέπει να μάθουμε αυτό το κομμάτι της ιστορίας, και κυρίως όλα αυτά που αντηχούν μέχρι σήμερα.Υπάρχει επίσης και το στοιχείο του ‘ξέρω κάτι που εσύ δεν ξέρεις’. Αν το πεις αυτό, ή αν το υπαινιχθείς, τότε σίγουρα θα κεντρίσεις την προσοχή του άλλου και θα μπεις μέσα στο μυαλό του.

(πηγή σημειώσεις για την παραγωγή)