(η κριτική της Ζωής- Μυρτώς Ρηγοπούλου)
ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΑ / PLASTIC SEMIOTICS, Radu JUDE (2021, 22’, Ρουμανία)
Η πορεία (και η ουσία) της σημερινής ανθρώπινης ζωής χωρισμένη σε κεφάλαια ανά ηλικία εκφρασμένη με κούκλες μπάρμπι κι άλλες πλαστικές κούκλες και παιχνίδια σύμβολα της παιδικής ηλικίας που αποκαλύπτουν το «άψυχο» της κοινωνίας μας, έτσι όπως, μέσω ενός κολάζ στατικών σκηνών προχωρούν ολόκληρη τη ζωή μέχρι το αναπόφευκτο τέλος. Και οι ενδιάμεσοι σταθμοί, όμως, δεν είναι λιγότερο δυστοπικοί και απαισιόδοξοι. Εδώ ούτε το χιούμορ δεν σώζει…
Ο Ράντου Ζούντε σε σχεδόν διαβολικά κέφια δεν αφήνει τίποτα όρθιο, ούτε κι ασχολίαστο (από τον καπιταλισμό και τον ιμπεριαλισμό μέχρι τις σεξουαλικές μας συνήθειες) σε μια ταινία όνομα και πράμα, αφού η σημειολογία κατακλύζει κάθε γωνιά κάθε της πλάνου, κατά βάση πολιτική (αλλά και υπαρξιακή και κοινωνική), που φιλοδοξεί να απομυθοποιήσει κάθε πτυχή της ζωής και του πολιτισμού μας. Σ’ αυτή την μέχρις εσχάτων αποδόμηση δεν υπάρχει έλεος για κανέναν. Όποιος εισέρχεται εδώ αφήνει πίσω του κάθε ελπίδα…
ΠΕΝΑΛΤΙ / PENALTY SHOT, Rok BIČEK (2021, 15’, Κροατία, Σλοβενία, Αυστρία)
Δύο φίλοι, ο Φρανκ κι ο Ματία, παίζουν μπάλα σ’ ένα γήπεδο στα χωράφια. Κάποια γνωστά μεγαλύτερά τους αγόρια έρχονται τυχαία με τις μοτοσυκλέτες τους και ζητάνε να παίξουν εναντίον τους. Ο Ματία δέχεται μετά από δισταγμό, αλλά ο Φρανκ προσπαθεί να τον διώξει για να φανεί μόνο η δική του αξία. Εξάλλου τα καλά λόγια απευθύνονται ειδικά σε εκείνον. Ανήσυχος, ο Ματία μένει για να παρακολουθεί. Ένας καλός τερματοφύλακας δεν αφήνει ποτέ το πόστο του πιστεύει ο Φρανκ. Όμως μερικές φορές αυτό ακριβώς πρέπει να κάνει…
Μισοσκισμένα δίχτυα, μεγάλα όνειρα, παιδική επικίνδυνη αφέλεια. Βάρβαρη εισαγωγή στον κόσμο μιας πραγματικά τοξικής αρρενωπότητας που δεν ξέρει να ενηλικιώνεται παρά μόνο να τραυματίζει. Σ’ αυτή την «παραδοσιακή» όπως αποδεικνύεται τελετή μύησης σ’ έναν ανδρικό κόσμο σκληρότητας, όπου τα όρια όλο και χάνονται κι οι αδύναμοι στερούνται τη φωνή τους, η κραυγή του Ματία δύσκολα θ’ ακουστεί, αφού όλα μοιάζουν καταδικασμένα να επαναλαμβάνονται…
ΠΩΣ ΝΙΚΗΣΑ ΤΗ ΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΠΡΟΥΤΖΟ / HOW I BEAT GLUE AND BRONZE, Vladimir VULEVIĆ (2020, 30’, Σερβία, Γερμανία)
Ο Μίχα κάνει κάθε μέρα τα ίδια πράγματα. Ξυπνάει στον καναπέ κρεβάτι του, τρώει ένα ψωμάκι για πρωινό, φέρνει την εφημερίδα σε ανήμπορους συγγενείς, πάει για δουλειά στο εργοστάσιο που δούλευε ο πατέρας κι ο παππούς του. Η ζωή του μοιάζει ανοιχτό βιβλίο και προβλέψιμη – έτσι τουλάχιστον πιστεύουν οι αφηγητές της. Ξέρουν άραγε ότι αφήνει ένα αναμμένο τσιγάρο στα μνήματα και κλαίει μόνος του ή απέναντι από ένα παράθυρο που δεν ανοίγει;
Εκτός κάδρου αφήγηση, μελαγχολική διάθεση, αισθαντική κινηματογράφηση, στέρεα δομή με αρχή, μέση κι όχι το τέλος που περιμένουμε, μια ντοκιμαντερίστικη οπτική που εσκεμμένα συντελεί σε μια ψεύτικη αίσθηση αλήθειας, υπενθυμίζοντας ταυτόχρονα το απατηλό του κινηματογράφου ως μέσο. Παρά τις βεβαιότητες, το μέλλον δεν είναι πάντα προβλέψιμο και κάπου εκεί κοντά ένας Ξεχωριστός Γουίλ Χάντινγκ χαμογελάει…
ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ / DISPLACED, Samir KARAHODA (2021, 15’ Κόσοβο)
Στο μεταπολεμικό Κόσοβο ένας σύλλογος πινγκ-πονγκ αδυνατεί να βρει μόνιμη στέγη κι αναγκάζεται να μεταφέρει συνεχώς πέρα-δώθε τα τραπέζια του από γκαράζ σε αίθουσες χορού κι από εκεί σε σχολεία που αλλάζουν κλειδαριές ή όπου αλλού βρίσκουν μια προσωρινή θέση. Οι Ζετόν και Ερμεγκάν, ενήλικοι παίκτες και ψυχή της προσπάθειας αυτής, δεν το βάζουν κάτω ακόμα κι όταν πρέπει να μεταφέρουν στα χέρια τα τραπέζια τους, ακόμα κι όταν πέφτει πάνω τους το χιόνι. Αν όλοι συνεχίσουμε την προπόνηση, ίσως κάποιος μας τα καταφέρει για την Ιαπωνία λένε…
Εξαιρετικό docu-fiction, που εμπλουτίζει τη μυθοπλασία με αληθινά στοιχεία και αρχειακό υλικό για να αποδώσει με αφαιρετικότητα, όμορφα πλάνα ουσίας και υπόγεια συγκίνηση την πραγματική ιστορία του συλλόγου πινγκ-πονγκ Lidhja e Prizrenit, κάνοντας ταυτόχρονα ένα περιεκτικό, αισιόδοξο σχόλιο για το θάρρος απέναντι στις δυσκολίες. Η σκηνή με τον άνδρα που οδηγεί μέσα στο χιόνι κρατώντας μόνο μια ομπρέλα, ενώ πίσω του οι πρωταγωνιστές υπομένουν στωικά το χιόνι στα πρόσωπά τους δεν συμπυκνώνει μόνο το νόημα της ταινίας, αλλά αποδίδει με ακρίβεια και κάτι απ’ το πείσμα της βαλκανικής ψυχής που παρ’ όλες τις αντιξοότητες δεν σταματά να ελπίζει κερδίζοντάς με την επιμονή κάθε φορά τις Οδύσσειές της.
Η ταινία κέρδισε το βραβείο Καλύτερης Ταινίας Μικρού Μήκους στο 46ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο (2021).
Η ΣΧΕΔΙΑ / THE RAFT, Marko MEŠTROVIĆ (2021, 14’, Κροατία)
Ένας άνδρας με μάσκα κι αναπνευστήρα κάθεται μπροστά από μια τηλεόραση. Πάνω της ένα ενυδρείο μ’ ένα ψάρι. Ο κατακλυσμός έρχεται, το ίδιο κι η συναυλία του συγκροτήματος Σχεδία. Ένας ψυχοτρόπος μύκητας έχει ήδη εισχωρήσει στο νερό προκαλώντας ψυχική κατάρρευση κι οι επιστήμονες λένε στον κόσμο να μην το πίνει. Τα μέλη της Σχεδίας προσπαθούν να περάσουν το ποτάμι για να φτάσουν στο Κτίριο της συναυλίας τους. Ο βαρκάρης μοιάζει διαβολικός, παίζει, όμως υπέροχα βιολί και αποδεικνύεται τόσο φιλότιμος, όσο και το μαύρο κοράκι. Σ’ αυτό τον κόσμο που καταποντίζεται η μουσική είναι η μόνη Σχεδία…
Αλληγορικό, σουρεαλιστικό σχόλιο πάνω στην κατάσταση του σύγχρονου κόσμου, τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και την δύναμη της μουσικής να σώσει τον κόσμο – συν ένα κλείσιμο του ματιού για το πόσο ωραίοι τύποι είναι τελικά οι μουσικοί. Ανιμέισιον σε συνδυασμό με πειραματικό σινεμά, σαν οπτικοακουστικό installation με στοιχεία περφόρμανς που μας προσκαλεί να μπούμε μέσα του. Πολύ καλή η μουσική υπόκρουση των Cinkuši όπου ο Μέστροβιτς είναι ντράμερ. Πολλές και οι σημειολογικές αναφορές, όλες με νόημα και αρκετό χιούμορ, αναμεσά τους, το κοράκι του Πόε αντί για περιστέρι, το μάτζικ μπας και η χαμένη ειρήνη των χίπις, οι φιγούρες α λα Μαντ Μαξ και ο α λα Νιλ Γκέιμαν βαρκάρης του Αχέροντα, η Κιβωτός του Νώε χωρίς ζώα, αλλά με μουσικούς, και το ιπτάμενο ψάρι του Κουστουρίτσα. Με άλλα λόγια, μια πολυδιάστατη και πολλά υποσχόμενη ταινία από ένα σκηνοθέτη άξιο συνεχιστή της περίφημης σχολής κινουμένων σχεδίων του Ζάγκρεμπ.
