(Περάσματα)
του Ira Sachs
(το σημείωμα του σκηνοθέτη)

Η ταινία είναι δομημένη σαν μονομαχία, ένα δεξιοτεχνικό και επικίνδυνο παιχνίδι ανάμεσα σε τρία άτομα, όπου το καθένα επιθυμεί εκείνο που δεν μπορεί να έχει. Μια προβολή της τελευταίας ταινίας του Βισκόντι, Ο Αθώος, ήταν καθοριστική για τη συγγραφή του σεναρίου. Είναι μια ταινία, στην οποία ένας παντρεμένος άντρας, ερωτευμένος με άλλη γυναίκα, ανακαλύπτει πως η σύζυγός του αγαπάει άλλον. Ξαφνικά, όλες οι βεβαιότητές του ανατρέπονται και αποφασίζει πως πρέπει να κερδίσει ξανά τη γυναίκα του. Εκείνη γίνεται ο αέρας που αναπνέει, η ίδια του η ζωή. Στο σενάριο της ταινίας Περάσματα, αν και είναι γραμμένο πιο νατουραλιστικά, έχει δοθεί μεγάλη προσοχή στο συναισθηματικό σασπένς στο τι θέλει και τι δεν μπορεί να έχει ο κάθε χαρακτήρας σε κάθε σκηνή. Αυτά είναι τα διακυβεύματα που αυξάνονται όλο και περισσότερο. Στο κέντρο βρίσκεται ο Τόμας, ένας σκηνοθέτης, με τον ρόλο να γράφεται εξ’ αρχής για τον Γερμανό ηθοποιό Ρόμαν Ρογκόφσκι. Είναι ένα άτομο που έχει μάθει να έχει ό, τι επιθυμεί, αλλά συνεχίζει να θέλει όλο και περισσότερα. Η αρρενωπότητά του δεν είναι όσο αδιαπέραστη πίστευε. Έγραψα την ταινία σκεπτόμενος τον εαυτό μου, αλλά και άτομα όπως ο Τραμπ ή που γνώριζα προσωπικά. Χάνουμε την επιρροή μας. Δεν είναι βέβαιο αυτή την περίοδο πως θα θριαμβεύσουμε. Η ταινία είναι η πληγή της αρρενωπότητας.
Σε αυτόν τον αντρικό κόσμο, υπάρχει μια γυναίκα, η Άγκαθα, που ερμηνεύει η Αντέλ Εξαρχόπουλος. Νεαρή, όμορφη, παθιασμένη και σε κίνδυνο. Αρχικά, ο κόσμος των γκέι αντρών μοιάζει με φαντασίωση για εκείνη, αλλά όσο η φαντασίωση γίνεται πραγματικότητα -και ο χώρος της μέσα σε εκείνη μικραίνει- δεν υπάρχει χώρος να αναπνεύσει, να υπάρχει. Ίσως, για αυτούς τους άντρες είναι αναλώσιμη.
Η Τζίνα Ρόουλαντς είναι αγαπημένη ηθοποιός και της Εξαρχόπουλος και του Μπεν Γουίσο, ο οποίος ερμηνεύει τον Μάρτιν, σύζυγο του Τόμας. Προσεγγίσαμε την ταινία μας ως τη δική μας εκδοχή του LoveStreams, μια ταινία που αυτό το οποίο αναζητάμε είναι εκείνο που αποκαλύπτουν οι ηθοποιοί εκείνη τη στιγμή. Οι ηθοποιοί μας παίζουν τους χαρακτήρες, αλλά και τον εαυτό τους. Πώς μπορεί η παραγωγή να κρατήσει τα πράγματα όσο πιο απλά γίνεται, δίνοντας στους ηθοποιούς ελάχιστο χώρο να κρυφτούν; Να τους ωθήσει σε μέρη που δεν περιμένουν να πάνε; Στις μέρες μας, η δημιουργία προσωπικού σινεμά είναι τεράστια πρόκληση. Υπάρχει η αίσθηση πως η ταινία πρέπει να είναι για κάτι. Αυτή η ταινία όμως δεν πρόκειται να δώσει απλές απαντήσεις στο κοινό – αντιθέτως, όλα έχουν να κάνουν με τη στιγμή.
Με τη διευθύντρια φωτογραφίας, Ζοσέ Ντεέ, συζητάμε πόσο σκοτεινή και φωτεινή πρέπει να είναι η ταινία. Δεν θα φοβηθούμε το σκοτάδι, τις εικόνες στις σκιές. Η ταινία φτιάχνεται με μία ρεαλιστική προσέγγιση, αλλά παραμένει κινηματογράφος, και υπάρχουν στιγμές που η εικόνα και ο ήχος πρέπει να υπερβαίνουν την καθημερινότητα. Οι άνθρωποι στις ταινίες δεν είναι ευγενικοί μεταξύ τους, είναι σε ένταση, δεν προσέχουν τα λόγια τους. Οι εικόνες πρέπει να βρουν μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην κομψότητα και την αταξία. Θα γνωρίζουμε πως η κάμερα είναι εκεί. Υπομονετικά παρατηρητική, δίχως να φοβάται να κινηθεί. Ξαφνικά, ο ρεαλισμός θα σπάει, η κάμερα θα κάνει μια συνειδητή κίνηση. Δεν θα φοβηθούμε τα χρωματικά ξεσπάσματα – στο δωμάτιο, στα ρούχα, στα κλαμπ.
Τα Περάσματα είναι μια ταινία για όταν βρίσκεσαι κάπου ανάμεσα. Είναι για εκείνες τις στιγμές στη ζωή, και στο σινεμά, που μια στιγμή μπορεί να αλλάξει τόσο γρήγορα στην επόμενη. Η επιθυμία μετατρέπεται σε εμμονή και η εμμονή σε απώλεια. Ό,τι μοιάζει σταθερό αλλάζει ξαφνικά, απότομα – τα σπίτια μας, η σεξουαλικότητά μας, τα σώματά μας, το μέλλον. Είμαστε στη μέση, κινούμενοι ανάμεσα σε στιγμές που μας μοιάζουν γνωστές. Υποκρινόμαστε πως έχουμε τον έλεγχο. Και τότε, σε μια στιγμή, βρισκόμαστε αλλού. Μετά από μία τόσο ξεχωριστή χρονιά, θέλω να φτιάξω μια ταινία που επικεντρώνεται στις προσωπικές στιγμές και σε όσα δεν λέγονται, τον χώρο ανάμεσα στους ηθοποιούς και τον κόσμο. Μια ταινία για την υφή της ζωής, της αγάπης και της απώλειας. Μια ταινία που τιμά την ανθρωπιά, την ευθραυστότητα, την ευαλωτότητα όλων μας και δείχνει πως κάθε στιγμή ενέχει ρίσκο. Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να προχωρήσουμε μπροστά, κουβαλώντας τις πληγές μας.

(πηγή σημειώσεις για την παραγωγή)