του Ορέστη Λάσκου 
Η ταινία «Δάφνις και Χλόη», η πρώτη σκηνοθετική δουλειά του Ορέστη Λάσκου, μεταφέρει στην οθόνη το ομώνυμο ειδύλλιο του Λόγγου (2ος αιώνας μ.Χ.), ένα από τα πρώτα μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που επηρέασε από τον Σαίξπηρ μέχρι τον Τουρκουάτο Τάσσο και τον Ζακ Ανρί Μπερναρντέν. Αφηγείται την ιστορία δύο νέων παιδιών που, ζώντας στη φύση, ανακαλύπτουν σιγά-σιγα τις χαρές του έρωτα.
Το φιλμ έχει περάσει στην ιστορία ως η πρώτη ταινία με γυμνό στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο. Γυρίστηκε στην Μυτιλήνη και στην Λίμνη της Βουλιαγμένης σε φυσικά ντεκόρ, με πρωταγωνιστές τη Λούση Ματλή και τον Απόλλωνα Μαρσύα.
Η Λούση Ματλή, εμφανίζεται γυμνή στην Λίμνη της Βουλιαγμένης πολύ πριν από τη Χέντι Λαμάρ στην ταινία «Έκσταση» του Γκούσταβ Μάχατι (1933). Ο Δημήτρης Μεραβίδης, που υπογράφει την διεύθυνση φωτογραφίας της ταινίας, χρησιμοποιεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα παγχρωματικό φιλμ, στο οποίο τονίζονται με καθαρότητα όλες οι αποχρώσεις του γκρίζου.
Χάρη στην εικαστική ομορφιά και την λυρικότητα της ταινίας, αλλά και του υποβλητικού ερωτικού κλίματος, ο Ορέστης Λάσκος, ο οποίος θήτευσε στο πλευρό του Δημήτρη Γαζιάδη (δημιουργού της «Αστέρως»), έμεινε στην ιστορία ως ο πρώτος έλληνας σκηνοθέτης-δημιουργός.
Όπως ήταν αναμενόμενο, με δεδομένα τα ήθη της εποχής, η ταινία δημιούργησε σκάνδαλο, όμως σημείωσε εισπρακτική επιτυχία και χαρακτηρίστηκε ως «το πρωτοτυπότερο, το τολμηρότερο και το πιο πικάντικο φιλμ που γυρίστηκε μέχρι σήμερα».
Ο σκηνοθέτης εντυπωσιάστηκε όταν είδε την ελληνοαμερικανίδα Λούση Ματλή να περπατά στην Σταδίου, την σταμάτησε και της έδωσε αμέσως τον ρόλο. Η Ματλή, κλασική χορεύτρια, στα διαλείμματα των πρώτων προβολών της ταινίας στο «Αττικόν», χόρευε ζωντανά αρχαϊκούς χορούς για το κοινό.
Ο Ορέστης Λάσκος ερωτεύτηκε παράφορα την μούσα του, και οι ομηρικοί καβγάδες του ζεύγους δημιουργούσαν καθυστερήσεις και αναστάτωση στα γυρίσματα.
Όσο για τον Απόλλωνα Μαρσύα, κατά κόσμον Έντισον Βήχο, πήρε το ψευδώνυμό του όχι τόσο για καλλιτεχνικούς λόγους, όσο για τον φόβο των γονιών του. Ο Λάσκος, εντόπισε τον αρχαιοελληνικής ομορφιάς νέο, τον «ενσαρκωμένο Ερμή του Πραξιτέλους» όπως χαρακτηρίστηκε τότε, στην περίφημη Μάντρα, να παρακολουθεί το πρόγραμμα του Αττίκ.
Από την ταινία, δεν έλειψαν και κάποιες δυσκολίες και απρόοπτα, ενδεικτικά της πρωτόγονης εκείνης φάσης του ελληνικού σινεμά: σε μια σκηνή φλας μπακ ο βοσκός Λάμωνας βρίσκει το εγκαταλελειμμένο μωρό Δάφνι να βυζαίνει μια γίδα. Πώς θα βυζαίνει όμως την γίδα ακίνδυνα στο γύρισμα ένα μωρό; Με χίλιες δυο δυσκολίες και χωρίς κοντινή λήψη, έδεσαν σχοινιά στα πόδια της γίδας τα οποία δύο, άνδρες εκτός πλάνου, τραβούσαν πανικόβλητοι προκειμένου η γίδα να μην ποδοπατήσει το αληθινό μωρό που είχαν τοποθετήσει από κάτω της…
Το «Δάφνις και Χλόη» προβλήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής το 1993, με την Ορχήστρα των Χρωμάτων, παρουσία του δημιουργού του, ο οποίος έζησε έναν πραγματικό θρίαμβο. Το κοινό τον αποθέωσε, ευχαριστώντας τον έτσι για την προσφορά του στον Κινηματογράφο όλα αυτά τα χρόνια.
Λίγες μέρες αργότερα, πέθανε πλήρης ημερών και έργων.
Το Τμήμα Συντήρησης και Αποκατάστασης της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, κατόρθωσε να αποκαταστήσει το υλικό με την επίβλεψη και τη συνεργασία του ίδιου του σκηνοθέτη που προσπάθησε να «θυμηθεί» την ταινία (και τους μεσότιτλους) καρέ-καρέ.
Το έργο ήταν δύσκολο καθώς τα πρωτότυπα αρνητικά της βωβής ταινίας είχαν καεί. Από τα σκόρπια φιλμ που διασώθηκαν ο Λάσκος έφτιαξε στην περίοδο της κατοχής (1942) ένα ενδιάμεσο αρνητικό (duplicate negative) με καινούργιο μοντάζ από το οποίο τύπωνε κόπιες ομιλούσες.
Στην κατοχή της Ταινιοθήκης βρίσκονταν δύο από αυτές τις ομιλούσες κόπιες της ταινίας Δάφνις και Χλόη, η μία με αγγλικούς υπότιτλους, τις οποίες ο Λάσκος είχε παραχωρήσει στην αείμνηστη Αγλαία Μητροπούλου, ιδρύτρια της Ταινιοθήκης.
Ωστόσο, η Ταινιοθήκη θεώρησε σημαντικό να διασώσει και να αποκαταστήσει την πρωτότυπη βωβή εκδοχή της ταινίας.
(δ.τ.)
