του Αργύρη Παπαδημητρόπουλου
(η κριτική του Θόδωρου Σούμα)
Ο Αργύρης Παπαδημητρόπουλος γύρισε το 2018, στην Ελλάδα, με Αμερικανούς πρωταγωνιστές, την ελληνοαμερικάνικη, αγγλόφωνη παραγωγή, Monday, πάνω στην κυμαινόμενη, πολυτάραχη, δοκιμαζόμενη ερωτική σχέση δυο νέων, Αμερικανών εραστών που πρωτογνωρίζονται τυχαία στην Ελλάδα, στην Αθήνα, και μετά ταξιδεύουν στο Αιγαίο. Ο Παπαδημητρόπουλος δημιουργεί μια πετυχημένη ερωτική ταινία στα χνάρια των φιλμ της ερωτικής τριλογίας του “Πριν...” (Πριν το Ξημέρωμα, Πριν το Ηλιοβασίλεμα, Πριν τα Μεσάνυχτα) του σπουδαίου, ανεξάρτητου Αμερικανού σκηνοθέτη Λινκλέιτερ με ήρωες τους Ίθαν Χοκ και Ζυλί Ντελπί. To εκρηκτικό κοκτέιλ του Παπαδημητρόπουλου περιέχει ρομαντισμό, την καθημερινότητα της σχέσης, αισθησιασμό, ρεαλισμό στην απεικόνιση των καταστάσεων, μπρίο, κέφι και συναισθήματα.
Πού εδράζει η μεγάλη επιτηδειότητα και σκηνοθετική ικανότητά του; Πρώτον, στην πολύ εύστοχη κι αληθινή απόδοση των λεπτομερειών της ζωής, της “δράσης” και συμπεριφοράς των ανθρώπων. Και δεύτερον, στην αισθαντικότητα και ένταση της απόδοσης της ενέργειας των σωμάτων, των ερωτικών ορμών και των “αντικειμένων” τους· αποδίδει, αναπαριστά δηλαδή πειστικά το ορμέμφυτο, τους πόθους των προσώπων του και των “αντικειμένων” των επιθυμιών, της προσοχής και της εστίασης των χαρακτήρων του. Οι παραπάνω δεξιότητες κι ικανότητες, είναι σπάνιες, ιδίως στο ελληνικό σινεμά (τις κατείχαν σκηνοθέτες σαν τον Δαμιανό, τον Κασσαβέτη, τον Πιαλά, κ.α. σε άλλο βαθμό).
Στο Monday παρακολουθούμε τις πρώτες ερωτικές συναντήσεις δυο Αμερικανών νέων, τριανταπεντάρηδων, στην Ελλάδα, ενός dj και παραιτημένου μουσικού, χωρισμένου με παιδί, και μιας δικηγόρου μεταναστών. Και οι δύο όμορφοι, γλεντοκόποι, με δυνατά, ερωτικά κορμιά, δύσκολοι και κάπως εσωστρεφείς χαρακτήρες, σε αναζήτηση της διαφυγής από την πρότερη μοναξιά τους, σε αναζήτηση μιας πιο πλήρους, ηδονικής, ευτυχισμένης κι ολοκληρωμένης ζωής. Μετά το πρώτο φλερτ και τις πρώτες σεξουαλικές συνευρέσεις τους, αντιμετωπίζουν βήμα-βήμα, από κοινού, διάφορα προβλήματα, ψυχολογικά, επαγγελματικά, συναισθηματικά, το αν ταιριάζουν οι φίλοι τους (αρνητική απάντηση), εν δυνάμει οικογενειακά, το ποιον δρόμο θα επιλέξουν και θ΄ ακολουθήσουν για το μέλλον, κ.ο.κ. Τελικά τα υπερβαίνουν, η σχέση τους ξεπερνά το πρώτο, περισσότερο σεξουαλικό στάδιο, και γίνεται πληρέστερη και συνθετότερη. Η ταινία περικλείει πολύ ενέργεια αλλά και αισιοδοξία αναφορικά με τις δυνατότητες του έρωτα στη ζωή. Σχετικά με την τεράστια ανθρώπινη και κινηματογραφική ενέργεια, να αναφέρουμε επίσης τα πάρτι, τους χορούς, τα γλέντια, τις γιορτές, τα πηδήματα και τα μεθύσια που σκηνοθετεί πρωτότυπα κι ευφάνταστα ο Παπαδημητρόπουλος! (Διαπρέπει στην απεικόνιση και σκηνοθεσία τους, με πολύ χρώμα, ευδιαθεσία, κινηματογραφική δεξιοτεχνία και ζωτικότητα). Ο Α.Παπαδημητρόπουλος, προβλέπω πως θα κάνει και άλλες, διεθνείς αγγλόφωνες παραγωγές, η ικανότητα, το ταλέντο, η επιδεξιότητα και το metier του ξεπερνούν τα σύνορα της χώρας, αυτό φαινόταν ήδη από το Suntan... SOS, εδώ δεν μπορώ παρά να σημειώσω τη μικροψυχία ορισμένων συγκεκριμένων Ελλήνων κριτικών που κατ' επανάληψη θάβουν με τεράστια φτυάρια, λόγω προσωπικών κόμπλεξ και απωθημένων, εδώ και χρόνια, αρκετές ταινίες των πιο ελπιδοφόρων νέων Ελλήνων σκηνοθέτες, ξεκινώντας από ταινίες του Γιάνναρη, περνώντας σε αυτές του σημαντικότατου Λάνθιμου, και μετά των Παπαδημητρόπουλου, Νίκου (μηδέ του σημαντικού Οικονομίδη εξαιρουμένου) και άλλων καλών Ελλήνων σκηνοθετών, βλάπτοντας το ελληνικό σινεμά.
Οι προηγούμενες ταινίες
Το 2014, ο Παπαδημητρόπουλος σκηνοθέτησε το δυνατό και ολοκληρωμένο ερωτικό ψυχογράφημα Suntan. Αφηγείται τη ζωή ενός μοναχικού κι εσωστρεφούς, σαρανταπεντάρη γιατρού στην Αντίπαρο, τον καταθλιπτικό χειμώνα και το ηλιόλουστο, γεμάτο τουρίστες καλοκαίρι. Το καλοκαίρι ο γιατρός, για να βγει απ' τη μιζέρια του, θα μπει σε μια παρέα νεαρών, γυμνιστών τουριστών (μερικοί Έλληνες, μερικοί ξένοι), θα φλερτάρει, θα χορέψει σε κλαμπ, θα αρχίσει να απελευθερώνει το ήδη φθαρμένο και πλαδαρό σώμα του, θα πιει πολύ και θα ερωτευτεί, μοιραία, μια εικοσάρα Ελληνίδα, την Άννα. Η Άννα θα του προσφέρει μια φορά, ευκαιριακά κι ανεπαρκώς, το ερωτικότατο κορμί της και ο γιατρός θα κολλήσει. Η θελκτική νεαρή θα του γίνει έμμονη ιδέα και η επακόλουθη αποστέρηση θα αναδείξει την προβληματική κι ελλειμματική ψυχοσύνθεση του γιατρού. Μέσα από τις δοκιμασίες του ατελέσφορου έρωτα, σταδιακά θα τρελαθεί και θα ξεπέσει ολοένα και περισσότερο, θα αμελήσει τα ιατρικά καθήκοντά του, θα εξευτελιστεί και θα λοιδορηθεί. Η ψυχοσεξουαλική ταυτότητα του κεντρικού ήρωα, υπό το συντριπτικό βάρος του αποτυχημένου έρωτά του, αναδεικνύεται ολοένα και πιο ψυχοπαθολογική. Η ταινία έχει άρτια κι εκφραστική σκηνοθεσία, σωστό μοντάζ, τέμπο και κλιμάκωση της έντασης, ωραίες ηλιόλουστες καλοκαιρινές, μα και χειμερινές εικόνες και πολύ καλές ερμηνείες. Πρόκειται για μια φρέσκια, αστεία, αισθαντική, ψυχολογική ταινία πάνω στις ορμές και το πώς αυτές ματαιώνονται και λοξοδρομούν, τραγικά, υπό το βάρος της αποτυχίας.
Το 2010, ο Α.Παπαδημητρόπουλος έφτιαξε το πολύ φρέσκο κοινωνικό φιλμ Wasted youth (σε συσκηνοθεσία Γιαν Φόγκελ), που χρησιμοποιεί με τον δικό του προσωπικό τρόπο την επικαιρότητα της εποχής του, έχοντας σαν θέμα την αιματηρή, μοιραία και φονική, τυχαία συνάντηση ενός ανέμελου, «εξεγερμένου» εφήβου και της παρέας του με έναν βουλιαγμένο στα ψυχολογικά του προβλήματα, αστυνόμο. Δροσερός και εύστοχος ρεαλισμός, γλαφυρή κι άμεση κινηματογράφηση, στυλ που θυμίζει ντοκιμαντέρ, συνολικά μια πολύ όμορφη, εναργής και διαυγής ταινία.