του Jin Huaqing

2017. Θιβέτ . Χειμώνας. Η βραχώδη πλαγιά ενός βουνού, διάσπαρτη από μικρές καλύβες-κλωβούς. Είναι η περίοδος της απόσυρσης από τα εγκόσμια και του διαλογισμού, του βουδιστικού retreat. Και ο τόπος είναι το μοναστήρι, ή καλύτερα η μικρή πόλη, Yarchen, σε υψόμετρο 4 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, όπου 20 χιλιάδες μοναχές μονάζουν. Εξ ου και ο τίτλος «Πορφυρό δάσος», μια αναφορά στο χρώμα του βουδιστικού μοναστικού ράσου.
Το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί, άλλοτε εκ του μακρόθεν και άλλοτε εκ του σύνεγγυς, τη μοναστική ζωή αυτών των αφιερωμένων γυναικών, τόσο στην ταπεινή καθημερινότητά της όσο και στην όποια πνευματική της διάσταση. Το ηλικιακό εύρος των μοναχών εκτείνεται από τα πρώτα χρόνια της νεότητας έως το βαθύ γήρας. Και το χρονικό διάστημα της παρατήρησης –καταγραφής είναι για μια διετία: μέχρι το 2019 όταν οι κινέζικες αρχές, λόγω του υπερπληθυσμού (;), αποφασίζουν να περιορίσουν τον πληθυσμό του μοναστηριού εκδιώκοντας ένα μέρος των μοναχών –κάτι που συνιστά και την δραματική κορύφωση του ντοκιμαντέρ.
Σ’ αυτόν τον αποκλειστικά γυναικείο κόσμο η μοναδική ανδρική παρουσία είναι κάποιοι λάμα- γκουρού που διδάσκουν. Η απομόνωση και ο διαλογισμός, η παρασκευή του φαγητού και τα γεύματα, ένα μάθημα θιβετιανής ιατρικής και μια εξέταση, ο ναός της προσευχής, τα θερμά λουτρά, υπαίθριες θρησκευτικές τελετουργίες και κηρύγματα, υπό βροχή και χιόνι, μια θρησκευτική πανήγυρη: αυτά είναι κάποια από τα επεισόδια που συνιστούν την αφηγηματική γραμμή της ταινίας.
Η σκηνοθεσία εστιάζει στο συλλογικό παρά στο ατομικό της θρησκευτικής εμπειρίας, στην παρατήρηση παρά στο στοχασμό. Το μαγευτικό τοπίο των υψιπέδων του Θιβέτ κυριαρχεί στην εικόνα αποκρύπτοντας συχνά την ανθρώπινη εμπειρία.
Μόνο δύο εξαιρέσεις στα προηγούμενα. Στην πρώτη μια από τις μοναχές που εκδιώχθηκε από το μοναστήρι και βρήκε καταφύγιο σ’ ένα άλλο καταφεύγει στην ύπαιθρο. Τη βλέπουμε από μακριά σκεπασμένη από το μοναστικό ράσο να κάθεται για να αφοδεύσει . Μια στιγμή της ταπεινής καθημερινότητας...
Στη δεύτερη εξαίρεση, βλέπουμε μπροστά από βουδιστική στούπα μια ομάδα όρνιων να τρώνε, χωρίς να μπορούμε να διακρίνουμε τι τρώνε. Η ίδια σκηνή επαναλαμβάνεται προς το τέλος της ταινίας, εδώ όμως η τροφή των όρνιων είναι περισσότερο ευδιάκριτη: ό,τι τρώνε δεν είναι παρά ανθρώπινες σάρκες και αυτό που παρακολουθούμε είναι ένα είδος κηδείας, η τελική κατάληξη του πεθαμένου ανθρώπινου σώματος, τροφή στα όρνια, μια υπόμνηση για το αναπόδραστο τέλος και την τελική κατάληξη της θνητής μας ύπαρξης.

Δημήτρης Μπάμπας