(Οικογενειακή ευτυχία ΑΕ)
του Werner Herzog
(το σχόλιο της Μαρίας Γαβαλά)

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, σε μια πολύ σημαντική ταινία προσομοιώσεων, παραπληρωμάτων, σχέσεων ανάμεσα στο εικονικό, το πλασματικό, και το αληθινό, την πραγματικότητα και την αναπαράσταση, την αποστέρηση, το πένθος και την παρηγοριά, και τόσα άλλα ακόμη ζητήματα, παρεμφερή. Aπ' τις πλέον σημαντικές ταινίες που μπορεί να δει κανείς στις πλατφόρμες, εκ παραλλήλου με όσα βλέπουμε στους κινηματογράφους, στα θερινά σινεμά του λοιπού. Στο Cinobo, η «Οικογενειακή Ευτυχία-Family Romance, LLC”, 2019, του αγαπημένου μας Βέρνερ Χέρτζογκ. Κι όταν λέω «αγαπημένου μας», κυριολεκτώ απολύτως. Από τη δεκαετία του ’60 παρακολουθούμε με εμμονή τις ταινίες του: από την δική του επιμονή με τα ελληνικά νησιά, τις «Letzte Worte-Τελευταίες λέξεις», 1968, και το «Lebenszeichen-Σημάδια ζωής», 1968, περάσαμε στην εντυπωσιακή «Fata Morgana», 1970, (με τη φωνή της Λότε Άισνερ να διαβάζει αποσπάσματα από το ιερό βιβλίο της φυλής Κουιτσέ της Γουατεμάλα), στο μεγαλειώδες «Ακόμα και οι νάνοι ξεκίνησαν μικροί», 1970, ή τη «Χώρα της σιωπής και του σκότους», 1971, ταινίες που πρωτοείδαμε στο παλιό κτίριο του «Ινστιτούτου Γκαίτε», στην οδό Φειδίου, και μας σημάδεψαν, όσο τίποτα άλλο, κινηματογραφικά, εκείνη την εποχή, αν και δεν θέλαμε να το παραδεχτούμε ανοιχτά, δίνοντας την πρωτοκαθεδρία στους Βιμ Βέντερς και Ζαν-Μαρί Στράουμπ. Έκτοτε, τον παρακολουθούμε ανελλιπώς και συνεχίζουμε να θαυμάζουμε την εργατικότητά του, την ανεξάντλητη αγάπη του για τις εικόνες, την επιμονή του να διασχίζει την υφήλιο και να κινηματογραφεί τον κόσμο, από τις ζούγκλες του Αμαζονίου έως τις παγωμένες ερήμους της Ανταρκτικής. Τι να πρωτοαναφέρουμε σε ένα απλό σχόλιο, γι’ αυτόν τον σπουδαίο κινηματογραφιστή;
Για την ταινία «Οικογενειακή Ευτυχία», ο Νίκος Σαββάτης γράφει στο σεμινάριό του […] «Η πειραματική του διάσταση είναι μεν ένα γνώριμο, ποιητικό παιχνίδι κατόπτρων ανάμεσα στο πραγματικό και την αναπαράσταση, αλλά η πρωτοτυπία του βρίσκεται στο ότι όλο αυτό καταλήγει σ' έναν πολύ προσωπικό στοχασμό για τον θάνατο της οικογένειας. Όταν η παντομίμα της πατρότητας φτάνει στο σημείο όπου κινδυνεύει να "σοβαρεύσει" και η μικρή Μάχικο επιθυμεί μια πιο αληθινή σχέση με τον πρωταγωνιστή που υποδύεται τον πατέρα της, αυτός νιώθει ότι η μόνη διέξοδος από τη φυλακή του ρόλου του θα ήταν μια εικονική κηδεία του. Και μάλιστα κάνει μια μακάβρια πρόβα για το ρόλο του νεκρού σε γραφείο τελετών, δοκιμάζοντας τα φέρετρα. Στο μεταξύ όμως υπάρχει ο χρόνος της "πραγματικής" ζωής. Και η ταινία που δεν έχει καμιά σχέση με το μελόδραμα και τα κροκοδείλια δάκρυα αλλά με το πραγματικό άγχος της ύπαρξης, τελειώνει με μια συγκλονιστική σκηνή που συνοψίζει με δύο μετέωρα πλάνα τη ζωή του πρωταγωνιστή σε μιαν αληθινή τραγωδία αποκλεισμένης πατρότητας». Τη βλέπουμε και την ξαναβλέπουμε, λοιπόν. Δύσκολα βρίσκει κανείς παρόμοιες ταινίες σήμερα.

(Πρώτη δημοσίευση ανάρτηση στο facebook)