Το Overview Effect, το φαινόμενο της Πανοραμικής εντύπωσης, μιας εμπειρίας που συγκλονίζει την ανθρώπινη διάνοια στον πυρήνα της, είναι το πρίσμα μέσα από το οποίο βλέπει φέτος τις 14 ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού το 60ό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (31/10 – 10/11/2019).
Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, το Φεστιβάλ προτείνει έναν τρόπο προσέγγισης του σινεμά, βλέποντας, ερμηνεύοντας, σχολιάζοντας τις ταινίες του Διαγωνιστικού τμήματος μέσα από ένα θέμα, ένα βιβλίο, μια ιδέα, παρμένη από μια άλλη τέχνη ή επιστήμη.
Φέτος, το θέμα αυτό είναι το φαινόμενο Overview Effect. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1987 από τον συγγραφέα Φρανκ Γουάιτ για να περιγράψει τα πρωτόγνωρα συναισθήματα που βιώνουν οι αστροναύτες όταν αντικρίζουν τη Γη από το διάστημα και αντιλαμβάνονται τον κόσμο ως μια ενιαία ύπαρξη που περιλαμβάνει τα πάντα.
Προσπαθώντας να αναλύσουν την εμπειρία τους, οι αστροναύτες αναφέρουν ότι κάτι αλλάζει μέσα τους και κάνουν λόγο για μια έκρηξη επίγνωσης, σημειώνοντας ότι τους κατέκλυσε ένα αίσθημα ολότητας και ενότητας. Παράλληλα, σημειώνουν ότι η ομορφιά της Γης τούς έκανε να σκεφτούν τις ανισότητες, τη φτώχεια και τις συγκρούσεις που επικρατούν στην επιφάνειά της.
«To Overview Effect αφορά τον τρόπο που κοιτάζουμε τη Γη, τη ζωή, τους εαυτούς μας από μακριά. Το πώς ανακαλύπτουμε ότι αυτά που μοιάζουν να μας χωρίζουν στη Γη, εξαφανίζονται όταν τα κοιτάς από απόσταση. Το γεγονός ότι οι αστροναύτες δεν μπορούν να δουν σύνορα, ταξικές, κοινωνικές, πολιτισμικές ή θρησκευτικές διαφορές τούς κάνει να συνειδητοποιήσουν την σκληρή πραγματικότητα της ζωής στη Γη. Το Overview Effect δεν προκαλεί μόνο μια γνωστική μετάλλαξη, αλλά αποτελεί και μια έκκληση για δράση» εξηγεί ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ορέστης Ανδρεαδάκης.
Η ιδέα που εκφράζεται μέσα από το Overview Effect βρίσκεται πίσω από τις 14 ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού, αλλά βγαίνει και έξω από τη μεγάλη οθόνη. Οι ταινίες του τμήματος αποτελούν και φέτος πηγή έμπνευσης για μια πρωτότυπη έκθεση. Το Φεστιβάλ ανέθεσε σε νέους έλληνες εικαστικούς να δουν ο καθένας από μια ταινία του Διαγωνιστικού και να φιλοτεχνήσουν ένα έργο εμπνευσμένο από αυτήν. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν στις 2 Νοεμβρίου και τα έργα θα παρουσιαστούν στο  MOMus - Πειραματικό Κέντρο Τεχνών (Αποθήκη Β1, Λιμάνι Θεσσαλονίκης). Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην έκθεση είναι οι:
Αλέξης Βασιλικός  
Γιώργος Γεροντίδης  
Χρήστος Δεληδήμος  
Μαριάννα Ιγνατάκη
Kalos - Klio (Χρήστος Καλός και Κλειώ Τανταλίδη)    
Ειρήνη Καραγιαννοπούλου
Πάνος Κομπής
Μανώλης Λεμός
Βιργινία Μαστρογιαννάκη και Ηλίας Μαμαλίογκας
Κωνσταντίνος Πάτσιος  
Αντιγόνη Τσαγκαροπούλου  
Παύλος Τσάκωνας  
Δέσποινα Φλέσσα  
Ζωή Χατζηγιαννάκη

Η έκθεση πραγματοποιείται σε συνεργασία με τον Μητροπολιτικό Οργανισμό Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (ΜΟΜus). Παράλληλα, η θεματική του Διεθνούς Διαγωνιστικού συνομιλεί με το κεντρικό θέμα της φετινής, 7ης  Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (12/10/2019 – 16/02/2020), με τίτλο «Στάση».

Ορισμένες από τις ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού:

Monos του Αλεχάντρο Λάντες (Κολομβία/ Αργεντινή/ Ολλανδία/ Δανία): Μια ομάδα εφήβων ζει απομονωμένη στη ζούγκλα. Αυστηροί κανόνες, τελετουργικά, επικίνδυνα «παιχνίδια» με όπλα συμβάλλουν στην αύξηση της παράνοιας ανάμεσα στα νεαρά μέλη της ιδιότυπης αυτής συμμορίας. Ένα γεμάτο ένταση θρίλερ που προβλήθηκε στο πρόσφατο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου και κέρδισε Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ του Σάντανς.

Song Without a Name της Μελίνα Λεόν (Περού): Ένα συγκινητικό κινηματογραφικό ντεμπούτο που θα αγαπήσουν όσοι λάτρεψαν το Roma του Αλφόνσο Κουαρόν, το Song Without a Name έχει ως κεντρική ηρωίδα την Χεορχίνα, μια νεαρή γυναίκα που έρχεται αντιμέτωπη με την απαγωγή της νεογέννητης κόρης της. Η τροχιά της θα διασταυρωθεί με εκείνη ενός δημοσιογράφου που προσπαθεί να ρίξει φως σε κύκλωμα πώλησης βρεφών στο Περού της δεκαετίας του 1980.

Patrick του Τιμ Μίελαντς (Βέλγιο): Ο 38χρονος Πάτρικ ζει με τους γονείς του σε μια κατασκήνωση γυμνιστών. Όλοι τον ξέρουν, αλλά κανένας δεν μοιάζει να τον συμπαθεί. Όταν ο πατέρας του πεθαίνει, ο Πάτρικ πρέπει να αρχίσει να παίρνει αποφάσεις. Μόνο που έχει χάσει το αγαπημένο του σφυρί... Βραβείο σκηνοθεσίας για τον Φλαμανδό Τιμ Μίελαντς στο φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι.

Fire Will Come του Όλιβερ Λάσε (Ισπανία/ Γαλλία/ Λουξεμβούργο): Ο Άμαντορ Κόρο, ο οποίος έχει καταδικαστεί για εμπρησμό, βγαίνει από τη φυλακή και επιστρέφει στο σπίτι του, σε ένα μικρό χωριό της Γαλικίας, όπου μένει η ηλικιωμένη μητέρα του, Μπενεντίκτα, με τις τρεις αγελάδες τους. Η ζωή κυλά ήρεμα μέχρι τη στιγμή που μια τεράστια φωτιά καταστρέφει την περιοχή. Η ταινία απέσπασε το βραβείο της Επιτροπής στο τμήμα Ένα Κάποιο Βλέμμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών.

Lillian του Αντρέας Χόρβαθ (Αυστρία): Η Λίλιαν είναι μια Ρωσίδα μετανάστρια που ζει στη Νέα Υόρκη. Όταν η βίζα της λήγει, θα αποφασίσει να πραγματοποιήσει ένα ταξίδι με τα πόδια μέχρι το σπίτι της. Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Αυστριακού Αντρέας Χόρβαθ προβλήθηκε στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών στις Κάννες.

(δ.τ.)