(σχόλια για το έργο του Wong Kar-wai)

“Μη γίνεσαι τυραννικός στις αναμνήσεις.
Δεν ζητάς μόνο την περίμετρο
των αισθημάτων που τους έδωσες προς φύλαξιν.
Επακριβή τη διάμετρο της έντασής τους απαιτείς.”
Χρόνια Πολλά, ποίημα της Κικής Δημουλά (1)

Μια γυναίκα μόνη βρίσκεται στην όχθη μιας μικρής λίμνης, κάτω από την σκιά μιας ροδακινιάς. Τα νερά της λίμνης είναι ήρεμα, χωρίς κανένα κυματισμό, αντανακλούν το τοπίο. Η νεαρή γυναίκα πετά ένα βότσαλο στην λίμνη. Μικροί κυματισμοί διαταράσσουν την γαλήνη των στάσιμων υδάτων, ομόκεντροι κύκλοι που κινούμενοι απομακρύνονται από το σημείο που έπεσε το βότσαλο, ρυτίδες αυλακώνουν την άλλοτε λεία επιφάνεια. Σε διπλοτυπία εμφανίζεται το πρόσωπο ενός νεαρού άνδρα, που κοιμάται -και αυτή η σύνδεση των πλάνων προφανώς υπονοεί ότι η πρώτη σκηνή είναι ένα όνειρο: Είναι η μορφή μιας παλιάς αγάπης που στοιχειώνει την ύπαρξή του. Και οι κυματισμοί, οι κλυδωνισμοί, οι μικρές διαταραχές της υδάτινης επιφάνειας, δεν είναι παρά απόηχοι γεγονότων περασμένων, αναταράξεις που η ανάμνηση μιας χαμένης αγάπης προκαλεί. Όπως ένα βότσαλο διαταράσσει την γαλήνη μιας λίμνης έτσι και αυτές οι αναμνήσεις -που ως μια ξαφνική θύελλα έρχονται ξαφνικά στην επιφάνεια-, διαλύουν την νηφαλιότητα και την γαλήνη του ήρωα. Το επόμενο πλάνο καταλύει μ’ ένα τρόπο βίαιο την ηρεμία των δύο προηγούμενων: είναι εικόνα μίας σχεδόν αποξηραμένης λίμνης.
Στη σκηνή αυτή από την ταινία Στάχτες του χρόνου του Wong Kar-wai μπορούμε να αναζητήσουμε κάτι από το βαθύτερο πυρήνα του έργου του. Παρόλο το διαφορετικό ύφος των ταινιών του -από χάος και την κάμερα στο χέρι του Chungking Express, στους ευρυγώνιους φακούς του Χαμένοι άγγελοι και από τους νηφάλιους ρυθμούς των Τα άγρια μας χρόνια και Ερωτική επιθυμία στον αυτοσχεδιασμό του Ευτυχισμένοι μαζί- όλο το έργο του περιστρέφεται γύρω από ένα κοινό άξονα: ο Wong Kar-wai κινηματογράφησε τους ανεπαίσθητους κυματισμούς στην επιφάνεια του νερού, τις πληγές, τα τραύματα, τους κραδασμούς, τις θύελλες και τις μικρές αναταράξεις που προκαλούν στην ψυχή και την καρδιά οι ανέφικτοι και ανεκπλήρωτοι έρωτες, οι αγάπες χωρίς ανταπόκριση, οι έρωτες που τελείωσαν. Ακολούθησε τα ίχνη της χαμένης αγάπης μέσα στις ψυχές των ιδαλγών του έρωτα, λίγο πριν τα σαρώσει το πέρασμα του χρόνου. Διέσωσε την μελαγχολία και την θλίψη των κουρασμένων εραστών, καθώς παρατηρούν το πέρασμα του χρόνου να σβήνει τα σημεία του έρωτα τους, ανίκανοι να κάνουν οτιδήποτε άλλο από το να θυμούνται.
Οι ιστορίες του Wong Kar-wai αποκτούν νόημα και υπόσταση πάντα μετά: όταν η πέτρα ήδη έχει πέσει στο νερό, όταν το τραυματικό γεγονός που σημαδεύει τις ψυχές των ηρώων έχει τελεστεί, όταν το συμβάν που προκαλεί τις αναταράξεις έχει συμβεί. Ποτέ δεν θα δούμε τους δύο παράνομους εραστές στο Ερωτική επιθυμία, δεν θα δούμε στην ίδια ταινία τον κύριο Τσόου και την κυρία Τσαν να κάνουν έρωτα (2) · δεν θα μάθουμε πως και γιατί η Μέι εγκατέλειψε τον αστυνομικό 223 στο Chungking Express· δεν θα δούμε τι προκάλεσε την ρήξη ανάμεσα στους δύο εραστές στο Ευτυχισμένοι μαζί· ή πως ο Γιαόσι πρόδωσε τον καλύτερο του φίλο, συνάπτοντας ερωτική σχέση με την γυναίκα του στο Στάχτες του χρόνου. Όπως το νερό της βροχής περιορίζει την διαφάνεια ενός τζαμιού, ή τα δάκρυα θολώνουν την όραση (3) έτσι και αυτές οι μυθοπλασίες προσφέρουν πάντα στον θεατή μια συγκεχυμένη κάτοψη του πραγματικού κόσμου: Γεμάτες υπονοούμενα και υπαινιγμούς, μικρές και ασήμαντες λεπτομέρειες, που σαν μικρές ψηφίδες σχηματίζουν πάντα μια θολή και ασαφή εικόνα. Αυτό που καταγράφει η αφήγηση είναι την “επακριβή διάμετρο της έντασης”, τα έντονα ίχνη των συναισθημάτων που προκαλούνται από ένα γεγονός, το ανάγλυφο των αναμνήσεων: την οδύνη και την θλίψη. Τί συμβαίνει μετά το σοκ, πώς οι ήρωες συνδιαλέγονται με το τελεσθέντα σε παρελθόντα χρόνο τραύμα, πώς αναζητούν ισορροπίες ανάμεσα στο ευδαιμονικό παρελθόν του έρωτα (για το οποίο πολύ συχνά ουδεμία γνώση έχουμε) και σ’ ένα αμείλικτο θλιβερό και μοναχικό παρόν; σ’ αυτά απαντά η αφήγηση. Είναι η πάλη ανάμεσα στο νέο και το παλιό (δηλαδή την βιωμένη εμπειρία), ανάμεσα στο παρόν και την μνήμη -αυτό τον θεματοφύλακα του παρελθόντος-, είναι ο αγώνας για συναισθηματική αρμονία και ισορροπία μέσα στην συνεχή ροή του χρόνου που θα βρούμε ως κοινό τόπο σ’ όλες τις ταινίες του Wong Kar-wai.

Η δράση και ο στοχασμός
Σε κάθε μυθοπλασία σε κάθε πρόσωπο που συμμετέχει σ’ αυτήν αντιστοιχούν δύο ανισομερή τμήματα. Το πρώτο (και συχνά το μικρότερο σε διάρκεια) είναι το μέρος όπου το πρόσωπο αυτό δρα, όπου παράγει γεγονότα και είναι εδώ όπου συμβαίνει το τραυματικό συμβάν. Και το δεύτερο τμήμα -και πολύ μεγαλύτερο σε διάρκεια ή βαρύτητα- είναι το μέρος όπου το πρόσωπο βρίσκεται σε περισυλλογή, αναλογίζεται την δράση του, όπου στοχάζεται για τις πράξεις του ή τις παραλήψεις του, για τα γεγονότα που σημάδεψαν την ζωή του: σ’ αυτό το τμήμα το πρόσωπο υπάρχει υπό το βάρος του παρελθόντος και της μνήμης, εδώ εκτίθενται οι απόηχοι των τραυματικών γεγονότων, οι μορφές και οι τρόποι με τους οποίους ανακουφίζει την οδύνη των αναμνήσεων. Η ταινία Τα άγρια μας χρόνια και ο χαρακτήρας της Maggie Cheung μπορεί να λειτουργήσουν ως πρότυπο γι’ αυτό το σχήμα: στην αρχή της ταινίας θα γνωρίσει τον ήρωα και παρ’ όλες τις επιφυλάξεις της θα συνάψει σχέση μαζί του, ύστερα θα χωρίσει μ’ ένα τραυματικό γι’ αυτήν τρόπο και για όλο το υπόλοιπο τμήμα της ταινίας θλιμμένη και συντετριμμένη θα προσπαθήσει να συνδιαλλαγεί μ’ αυτό το τραυματικό γεγονός, να αποτινάξει το παρελθόν από πάνω της, να χαράξει μια καινούργια πορεία στην ζωή τους (4). Σ’ αυτό το δεύτερο τμήμα, στο μέρος της μυθοπλασίας όπου ο ήρωας στοχάζεται ή ρεμβάζει, ενεργοποιείται η μνήμη. Ο ήρωας ή η ηρωίδα καταβυθίζεται στον παρελθόντα χρόνο, σ’ ένα σύμπαν απόλυτα συναισθηματικό, βαθιά μελαγχολικό, αφού συντίθεται από τις στάχτες του χρόνου, τα απομεινάρια του πάθους, μ’ ότι άφησε ανέγγιχτο η ροή του χρόνου, μ’ ότι πρόλαβε να διασώσει στην καρδιά του ο ήρωας ή ηρωίδα. Αυτή η διαδικασία, εν πολλοίς αφανής για το βλέμμα του θεατή, είναι η απεγνωσμένη και συχνά μάταιη απόπειρά του για κάθαρση. Μια μάχη, μια πάλη με τους δαίμονες του παρελθόντος -της οποίας μάρτυρες δεν θα γίνουμε ποτέ γιατί είναι πάντα τόσο προσωπική και τόσο μύχια-, ωστόσο μια μάχη της οποίας τα αποτελέσματα σημαδεύουν τον ήρωα και την ηρωίδα και που τα τραύματα της γίνονται ορατά από τον θεατή.
Τα πρόσωπα (αν και το ελπίζουν) ποτέ δεν επουλώνουν τις πληγές τους, ποτέ δεν κατατείνουν προς μια αποκατάσταση της ισορροπίες (όπως συνήθως συμβαίνει στο κλασικό σινεμά). “Το γυαλί αν ραγίσει δεν ξανακολλά”: αν και οι δύο εραστές στο Ευτυχισμένοι μαζί θα βρεθούν πάλι μαζί αυτό θα είναι για να χορέψουν αγκαλιασμένοι το τελευταίο τους τανγκό. Και στο Ερωτική επιθυμία η απιστία των συζύγων είναι ένα αμετάκλητα τετελεσμένο γεγονός που πάντα θα ρίχνει βαριά την σκιά τους στους δύο εραστές. Απέναντι λοιπόν στα συναισθηματικά αδιέξοδα του παρόντος τα πρόσωπα οδηγούνται προς μια αποδοχή της ανισορροπίας ως συστατικού στοιχείου της αληθινής ζωής: όχι ηρεμία αλλά θύελλα στις ψυχές τους, έτσι ζουν οι ήρωες στο Στάχτες του χρόνου (5). Σ’ αυτή την περίπτωση η μνήμη δηλαδή το βαθιά και έντονα βιωμένο παρελθόν, αποτελεί πλέον συστατικό στοιχείο του παρόντος: είναι ένας παράγων που καθορίζει την ύπαρξη και την δράση του προσώπου στο σήμερα· ο άνδρας ή γυναίκα δρα, ζει στο παρόν, φέροντας όλα τα τραύματα και όλα τα συναισθήματα (πικρά ή γλυκά) του παρελθόντος, η οπτική του στο παρόν είναι από την θέση του παρελθόντος. Πολλές φορές αυτά τα πρόσωπα ζουν στο παρόν μόνο με την σωματική τους υπόσταση –η καρδιά τους, η ψυχή τους ζει τότε που τελέστηκε το εναυσματικό γεγονός της μυθοπλασίας, τότε που προκλήθηκε το τραύμα (6).

Το δίλημμα και η σύγκρουση
Αντιμέτωποι πάντα μ’ ένα δίλημμα βρίσκονται σε κάθε μυθοπλασία οι κεντρικοί (ή οι περιφερειακοί χαρακτήρες). Ένα δίλημμα, του οποίου ο ένας πόλος συνιστά μια έκφραση, μια εκδοχή της μνήμης δηλαδή προέρχεται από το παρελθόν, ενώ ο άλλος πόλος συνήθως κατατείνει στο μέλλον, εκφράζει μια νέα ισορροπία στην ζωή τους (7). Το αποτέλεσμα αυτής της επιλογής δημιουργεί το αίσθημα της ματαίωσης, της απόρριψης, της αδυναμίας του ατόμου να επιλέξει ένα δρόμο στην ζωή με προοπτικές, λόγω των δεσμεύσεων που προκαλεί είτε το αβάσταχτο βάρος της μνήμης (όπως συμβαίνει στο Καθώς κυλούν τα δάκρυα μας και στο Στάχτες του χρόνου) είτε η ηθική της κοινωνίας ή του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζουν (όπως συμβαίνει στο Ερωτική επιθυμία). Η ταινία Τα άγρια μας χρόνια και ο χαρακτήρας της Maggie Cheung εκφράζει αυτούς τους δισταγμούς του διλήμματος μ’ ένα τρόπο εμφανή, καθώς καθ’ όλη την διάρκεια του δεύτερου μέρους της ταινίας είναι μετέωρη ανάμεσα σ’ αυτόν που προκάλεσε το τραύμα και σ’ αυτόν που το επουλώνει, δηλαδή τον νεαρό αστυνομικό. Μια αισιόδοξη προοπτική δίνουν δύο ταινίες: το Ευτυχισμένοι μαζί όπου τελικά ο κεντρικός χαρακτήρας απελευθερώνεται από το δεσμά του παρελθόντος και την παρουσία του πρώην εραστή για να επιλέξει το μέλλον και το Chungking Express όπου οι δύο αστυνομικοί ξεπερνούν την απόρριψη επιλέγοντας ένα μέλλον ή μάλλον το όνειρο ενός μέλλοντος.
Απόρροια ή έκφραση αυτού του διλήμματος είναι μια σύγκρουση που πάντα συμβαίνει στο επίπεδο της δραματικής πλοκής. Από την μια πλευρά υπάρχουν πρόσωπα άστατα συναισθηματικά, που ενεργούν τυφλά, παρορμητικά, με βάση το ένστικτο και την επιθυμία, που αδιαφορούν για το αν οι πράξεις τους προκαλούν κακό στους άλλους και στους ίδιους, που αγνοούν για τους ηθικούς νόμους. Αυτά είναι οι “αόρατοι” παράνομοι εραστές στο Ερωτική επιθυμία, ο “Μικρός αδελφός” στο Καθώς κυλούν τα δάκρυα μας, ο Xo στο Ευτυχισμένοι μαζί, o Γιορκ στο Τα άγρια μας χρόνια. Αυτά τα πρόσωπα δεν έχουν δεσμούς με το παρελθόν, επιλέγουν πάντα το μέλλον, αδιαφορούν για συναισθηματικές δεσμεύσεις και κανένας δαίμονας δεν κατατρέχει στην μνήμη τους: έχουν πιει το κρασί της λησμονιάς (όπως συμβαίνει στο Στάχτες του χρόνου).
Και από την άλλη υπάρχουν πρόσωπα που τηρούν μια πιο υπεύθυνη στάση, που δεν παρασύρονται από την ροή των πραγμάτων, που δένονται με ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς, που αποχωρίζονται με δυσκολία και πόνο τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Αυτή η υπεύθυνη στάση τους απέναντι στην ζωή προκαλεί την οδύνη του χωρισμού και η μνήμη γίνεται την ίδια στιγμή ο τόπος όπου κατοικούν οι απολαύσεις αλλά και ο τόπος του πόνου, της ματαίωσης, της απόρριψης. Είναι οι νοσταλγοί του έρωτα, οι μάταιοι πλάνητες στις έρημους της χαμένης αγάπης. Και στις δύο αυτές ομάδες χαρακτήρων ο σκηνοθέτης δείχνει την εύνοιά του αφού τους τοποθετεί στο κέντρο των ταινιών. Ωστόσο η ασυμφωνία τους, η διαφορετική τους οπτική για την ζωή συνιστά κάτι βαθύτερο: αποτελούν αυτοί οι δύο τύποι εκδοχές του ίδιου προσώπου, είναι η αντανάκλαση της βαθύτερης ανθρώπινης αμφιθυμίας απέναντι στα πράγματα. Η πάλη ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο διαφορετικές εκδοχές της ανθρώπινης ύπαρξής προκαλεί την μυθοπλασία.
Ο χρόνος του έρωτα και η ροή του χρόνου
Τα πρόσωπα αυτά γίνονται δραματικά καθώς βιώνουν συχνά μ’ ένα τρόπο εσωτερικό τα συμβάντα και τα συναισθήματα που αυτά προκαλούν. Μια εσωτερική σύγκρουση συνταράσσει όλους αυτούς τους χαρακτήρες αλλά και τις μυθοπλασίες.
Από την μια πλευρά υπάρχει ο ακίνητος χρόνος του έρωτα (ή της αγάπης), εμβληματικές στιγμές δηλαδή μέσα στην ροή του χρόνου που η μνήμη τής έχει διαφυλάξει, που δεν έχουν παρασυρθεί από την αέναη κίνηση του χρόνου. Υπάρχει μια σχέση ανάμεσα στην αποπλάνηση, στην γένεση του έρωτα και στον χρόνο. Η ερωτική προσέγγιση του Γιορκ στο Τα άγρια μας χρόνια είναι τυπική του σχήματος που χρησιμοποιεί ο σκηνοθέτης: στηρίζεται πάνω στην πρόκληση ενεργοποίησης της μνήμης, στην δημιουργία ανάμνησης (“Τι έγινε στις 16 Απριλίου 1960, στις 3 η ώρα;”), στο να ακινητοποιηθεί ο χρόνος, να σταματήσει η ροή του. Ο έρωτας, οι εξάρσεις τους και οι καταβυθίσεις του, συνδέονται πάντα με μια συγκεκριμένη στιγμή μέσα στον χρόνο (8). Αυτός ο ακίνητος χρόνος του έρωτα δεν είναι ένα παρά ένα συναισθηματικό τοπίο χρωματισμένο μ’ έντονα και λαμπερά χρώματα. Ο χορός του τανγκό στην κουζίνα με τους δύο εραστές να λούζονται από ένα έντονο μπλε στο Ευτυχισμένοι μαζί, η συνάντηση των δύο ηρώων στο κυλικείο ενός σταδίου στο Τα άγρια μας χρόνια, ο κύριος Τσόου και η κυρία Τσαν να διασταυρώνονται στο μισοφωτισμένο σοκάκι στο Ερωτική επιθυμία, ο ήρωας και η ηρωίδα να ρεμβάζουν ενώ γύρω τους τα χρώματα κινούνται στο Chungking Express (9): αυτές είναι οι προνομιακές στιγμές της αφήγησης όταν ο χρόνος ακινητοποιείται, όταν τα συναισθήματα αποκτούν υπόσταση και βάρος, όταν ο έρωτας γεννιέται. Τα πρόσωπα φέρουν αυτόν τον φόρτο του έρωτα, στιγματίζονται συνεχώς και διαρκώς απ’ αυτές τις ανεξίτηλες στιγμές του χρόνου.
Και από την άλλη υπάρχει η ροή του πραγματικού χρόνου, η συνεχής κίνηση, η επόμενη μέρα. Κάθε μυθοπλασία του Wong Kar-wai είναι αυτός ο συνεχής αγώνας ανάμεσα στο ακίνητο χρόνο του έρωτα και στην αέναη ροή του χρόνου. Ορισμένες φορές ο φόρτος του έρωτα είναι βαρύς και τότε αυτές οι στιγμές του ακίνητου χρόνου είναι τα βαρίδια που κρατούν καθηλωμένα τα πρόσωπα στο παρελθόν, οι παγίδες που τα εγκλωβίζουν: η οδύνη του να ζεις συνεχώς τις ευδαιμονίες ή τις πίκρες μιας παρελθούσης ερωτικής ζωής, το να βιώνεις συνεχώς το αίσθημα της απόρριψης ή της ματαίωσης είναι αφόρητη· είναι το δικό τους προσωπικό μαρτύριο του Ταντάλου: Η μνήμη αναδεικνύει πάντα το έλλειμμα του παρόντος δηλαδή την απουσία του έρωτα και της αγάπης. Γι’ αυτά τα πρόσωπα ο χρόνος του παρελθόντος και του μέλλοντος (δηλαδή τα όνειρα, οι προσδοκίες και οι ελπίδες) συγχωνεύονται με το παρόν. Έτσι λοιπόν τίθενται εκούσια ή ακούσια εκτός της ροής του χρόνου, απουσιάζουν από το σήμερα. Η απελευθέρωση από τα δεσμά του ακίνητου χρόνου του έρωτα, η ένταξη πάλι του προσώπου στην αεικίνητη ροή του χρόνου, είναι το διαρκές (και εν πολλοίς ανεκπλήρωτο) αίτημα στις ταινίες του Wong Kar-wai (10). Αυτό δεν συνιστά μια άρνηση του παρελθόντος -τα σημάδια του έρωτα είναι πάντα ανεξίτηλα- αλλά μια διάκριση ανάμεσα στο χρόνο του παρελθόντος και στο παρόν. Είναι η δύναμη τού να βάζεις ένα τέλος, αυτό που θέλουν.
Προς το τέλος της ταινίας Ευτυχισμένοι μαζί ο κεντρικός ήρωας επιτέλους κατορθώνει να πετύχει έναν από τους στόχους που είχαν θέσει (αυτός και ο σύντροφος του) κατά την διάρκεια της παραμονής τους στην Αργεντινή: επισκέπτεται τους καταρράκτες Ιγουασού. Το πλάνο μάς δείχνει τους καταρράκτες από αέρος: τεράστιοι όγκοι νερού που πέφτουν από ψηλά, μια αέναη ροή ύδατος. Στη συνέχεια βλέπουμε τον ήρωα εκστασιασμένο καθώς κοιτάζει αυτό το θέαμα, αυτό το θαύμα της φύσης: το πρόσωπο του είναι λουσμένο από τα σταγονίδια του νερού και τώρα –για πρώτη φορά- μπορούμε να διακρίνουμε ένα χαμόγελο. Αυτή είναι η στιγμή που ο ήρωας εγκαταλείπει τον ακίνητο χρόνο του έρωτα αποκαθαρέται από την παρελθούσα σχέση του, εντάσσεται στο παρόν και μπορεί να ατενίσει το μέλλον (11). Έχει διασχίσει τις άνυδρες έρημους της μνήμης, έχει βαδίσει τον δύσβατο δρόμο. Η διαρκής επίκληση για λήθη δεν αρκεί -πρέπει κάποιος να βρεθεί ξανά στο κέντρο της θύελλας, μέσα στην αναταραχή του καταρράκτη για να μπορέσει να βρει την ηρεμία και την γαλήνη. Σ’ αυτές τις στιγμές της κάθαρσης τα δάκρυα διαλύονται μέσα στην βροχή και το πρόσωπο είναι στεγνό και καθαρό, έτοιμο να αντικρίσει τον ήλιο που ανατέλλει.

Δημήτρης Μπάμπας
Θεσσαλονίκη, Αύγουστος 2003

Σημειώσεις
1  Από το Η εφηβεία της λήθης, Στιγμή, 1996.
2  Η σκηνή υπήρχε σε μια αρχική εκδοχή της ταινίας αλλά αφαιρέθηκε από τον σκηνοθέτη. Υπάρχει στην έκδοση DVD της ταινίας για την περιοχή 2.
3 Οι τελετουργίες της ερωτικής απογοήτευσης τελούνται πάντα υπό βροχή.
4 Στον Γιορκ παρατηρούμε μια αντιστροφή του σχήματος: παρουσιάζεται πρώτα η απόπειρα για συνδιαλλαγή με το τραυματικό γεγονός -ο ήρωας εγκαταλείφθηκε από την μητέρα του και δόθηκε για υιοθεσία- και μετά η παρουσίαση του ίδιου του γεγονότος με την μορφή αναδρομής.
5 “Σημαίες ακίνητες, άνεμος δεν πνέει. Στην καρδιά του ήρωα υπάρχει ταραχή”, μ’ αυτούς τους στίχους από ένα βουδιστικό κείμενο ξεκινά η ταινία.
6 Οι κεντρικοί ήρωες των Ερωτική επιθυμία  και Τα άγρια μας χρόνια είναι τυπικά παραδείγματα.
7 Στο Καθώς κυλούν τα δάκρυα μας ο κεντρικός χαρακτήρας βρίσκεται διχασμένος ανάμεσα στο έρωτα και την υπόσχεση μια γαλήνιας οικογενειακής ζωής (όπως αυτή εκφράζεται μέσα από την Νγκορ) και στην ανδρική φιλία και την περιπετειώδη εγκληματική ζωή των τριάδων (όπως την εκφράζει ο “Μικρός Αδελφός”). Στο Χαμένοι άγγελοι ο “Δολοφόνος” αντιμετωπίζει το δίλημμα αν θα επιλέξει την ανοιχτή και φωτεινή σεξουαλικότητα της “Babe” ή τον σκοτεινό και γεμάτο ενοχές και μεταμφιέσεις πόθο της “Πράκτορα”. Στο Στάχτες του χρόνου οι ήρωες είναι παγιδευμένοι από την δυναστική κυριαρχία του παρελθόντος τους και μετεωρίζονται ανάμεσα στο παρελθόν και σ’ ένα ανύπαρκτο μέλλον. Στο Ερωτική επιθυμία οι δύο εν δυνάμει εραστές καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα σε μια υποκριτική “οικογενειακή” στάση ή στην ελευθερία και τις απολαύσεις του έρωτα.
8 “Πάντα πίστευα ότι ένα λεπτό μπορεί να περάσει πολύ γρήγορα. Ωστόσο ορισμένες φορές καθυστερεί”, από τους διάλογους της ταινίας Τα άγρια μας χρόνια.
9 Το εμβληματικό πλέον πλάνο της ταινίας Chungking Express όπου χρησιμοποιείται η τεχνική τους stretch printing είναι η πιο εμφανής έκφραση του ακίνητου χρόνου του έρωτα. Η σκηνή έχει γυριστεί με ταχύτητα 3 ή 4 φορές πιο γρήγορη από το κανονικό και αργότερα ένα καρέ τυπώθηκε 3 ή 4 φορές: Δηλαδή η σκηνή παρ’ όλου που είναι slow motion παρουσιάζεται στον κανονικό χρόνο που γυρίστηκε. Αυτή η σκηνή έχει την ιδιαιτερότητα να εμπεριέχει τρεις χρόνους : α) τον πραγματικό χρόνο που είναι ο χρόνος των περαστικών β) τον υποκειμενικό χρόνο του αστυνομικού γ) και τον επίσης υποκειμενικό χρόνο της Φέι. Σ’ αυτήν την σκηνή, αλλά και σ’ άλλες ανάλογες που υπάρχουν σ’ άλλες ταινίες, ο χρόνος της μιας στιγμής διαστέλλεται, διογκώνεται, βαραίνει. Η μελαγχολία των προσώπων προκαλείται απ’ αυτή την διάσταση, την ασυμφωνία ανάμεσα στον ακίνητο χρόνο που αυτοί βιώνουν και στην διαρκή ροή του αντικειμενικού χρόνου.
10 “Το προνόμιο του να’ σαι σκηνοθέτης είναι ότι μπορείς να ελέγχεις τον χρόνο, στις ταινίες. Στην καθημερινή ζωή δεν μπορούμε να ελέγξουμε τον χρόνο: αν είμαστε σ’ ένα αυτοκίνητο δεν έχουμε χρόνο να κοιτάξουμε. Στις ταινίες μπορείς να παίξεις μ’ αυτό, μπορείς να εκτείνεις ένα δευτερόλεπτο σε μια ώρα. Ή μπορείς να κάνεις δέκα χρόνια σ’ ένα δευτερόλεπτο. Νομίζω ότι αυτό είναι η διασκεδαστική πλευρά του να’ σαι σκηνοθέτης” αποσπάσματα από την ομιλία του Wong Kar-wai στα πλαίσια της 40ης Εβδομάδας Κριτικής στις 16-5-2001 κατά την διάρκεια του Φεστιβάλ Καννών.
11 Ανάλογες σπάνιες στιγμές είναι το τέλος στο Ερωτική επιθυμία (με τον ήρωα να ψιθυρίζει στον τοίχο) ή με την στιγμή που το τηλέφωνο στο Τα άγρια μας χρόνια χτυπά σ’ ένα άδειο σκοτεινό δρόμο. Ή με τον ήρωα στο Chungking Express να τρέχει υπό βροχή.