Το 2003 είναι μια σημαδιακή χρονιά για το φεστιβάλ Βενετίας: διεξάγεται η 60η διοργάνωσή του. Το αρχαιότερο και μακροβιότερο κινηματογραφικό φεστιβάλ του κόσμου φέτος συμπληρώνει 60 διοργανώσεις, μια επέτειος αναμφίβολα σημαντική.
Δεύτερο στην παγκόσμια κατάταξη των φεστιβάλ, μετά από αυτό των Καννών, το φεστιβάλ της Βενετίας δεν έχει την βαρύτητα που κάποτε είχε. Οι αλλαγές που έχουν συμβεί την τελευταία εικοσαετία στο τοπίο του κινηματογράφου, οι μεταβολές στον τρόπο προώθησης των ταινίων και τέλος η σταδιακή απαξίωση της κριτικής έχουν δημιουργήσει ένα μονοπώλιο. Το Φεστιβάλ των Καννών έχει διογκωθεί καλύπτοντας σχεδόν τα πάντα, αφού όλες οι παραγωγές, απ' όλες τις χώρες του κόσμου κατευθύνονται προς το φεστιβάλ των Καννών που διεξάγεται πάντα στα μέσα Μαίου. Τότε διεξάγεται και η παγκόσμια συνάντηση των παραγωγών με τους διανομείς απ' όλο τον κόσμο, που αποφασίζουν τι θα προβάλλουν για την επερχόμενη χειμερινή σεζόν.
Αυτή η ογκώδης συνάντηση έχει κάποιες αναπόφευκτες συνέπειες: Αποστραγγίζει από καλές ταινίες το φεστιβάλ της Βενετίας που έπεται πάντα στα τέλη Αυγούστου. Η ίδια η ημερομηνία διεξαγωγής του το καθιστά άβολο ως τόπο αγοράς -η χειμερινή σεζόν είναι πολύ κοντά κάτι που για τους εμπόρους του σινεμά που κυριαρχούν στο κινηματογραφικό τοπίο, είναι σοβαρό μειονέκτημα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ελάχιστες χολιγουντιανές παραγωγές να έρχονται στην Βενετία. Και απ' αυτές σχεδόν καμιά να μην βρίσκεται στο επίσημο πρόγραμμα, αλλά να προβάλλονται σε παράλληλα προγράμματα. Έτσι το φεστιβάλ της Βενετίας δεν μπορεί να εξασφαλίσει τις αναγκαίες συνεντεύξεις που χρειάζονται οι δημοσιογράφοι για να καλύψουν τα έξοδά τους -και γι' αυτό αρκετοί το αγνοούν. Αυτό σημαίνει λιγότερη κάλυψη από τον διεθνή τύπο -π.χ. σχεδόν καμία αμερικάνικη εφημερίδα δεν στέλνει απεσταλμένο στην Βενετία.
Η έλλειψη ταινιών πρώτης γραμμής έχει επίσης σαν αποτέλεσμα να μην επικρατεί κατά την διάρκεια του φεστιβάλ ούτε ο οξύς και πολλές φορές παράλογος ανταγωνισμός των Κανών, ούτε η διάχυτη εμπορευματοποίηση. Η ατμόσφαιρα είναι πιο χαλαρή οι κοσμικότητες χωρίς να απουσιάζουν είναι ελάχιστες, και στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του φεστιβάλ συναντάς ονόματα άγνωστα, σκηνοθέτες επέλεξαν την Βενετία γιατί εδώ μακριά από τις κοσμικές Κάννες το βλέμμα των θεατών είναι πιο καθαρό και οι ευκαιρίες περισσότερες.
Αλλωστε αυτό το φεστιβάλ ευθύνεται για ορισμένες από τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις στον χώρο του κινηματογράφου. Ονόματα όπως ο Akira Kurosawa, Kenzi Mizoguzi ή ακόμα και ο σύγχρονος Wong Kar-wai βραβεύτηκαν για πρώτη φορά σ' αυτό το φεστιβάλ και απ' εδώ έγιναν γνωστοί στην Δύση.
Φέτος η συγκυρία είναι ευνοϊκή για το φεστιβάλ της Βενετίας: το χαμηλό επίπεδο του φεστιβάλ Καννών και η μη έγκαιρη ολοκλήρωση μιας σειράς ταινιών προκάλεσαν μια ανέλπιστη ομάδα ταινιών που φέτος θα προβληθούν στην Βενετία. Ονόματα όπως οι Takeshi Kitano, Woody Allen, Bernardo Bertolucci , Joel & Ethan Coen , James Ivory, Jim Jarmusch, βρίσκονται μέσα στις φετινές παρουσίες στο Lido. Και παράλληλα ονόματα σκηνοθετών που τώρα ξεκινούν ή δημιουργοί τολμηροί που αναζητούν νέες μορφές αφήγησης και νέους τρόπους κινηματογράφησης , όπως οι Im Sangsoo, Bruno Dumont, Tsai Ming Liang , Michael Winterbottom, Marco Bellocchio, Alejandro Gonzales Inarritu, Sofia Coppola, John Sayles.
Χωρίς τις παρωπίδες του εμπορίου και χωρίς τα εκτυφλωτικά φώτα των Καννών η Βενετία προσφέρει ένα φιλόξενο περιβάλλον για τους δημιουργούς. Ισορροπεί ανάμεσα στις ανάγκες απαιτήσεις για κοσμικότητα -η είσοδος στην επίσημα αίθουσα προβολών γίνεται πάντα υπό το φως το προβολέων και των φλας από το Hotel Excelsior- , λαμπερές παρουσίες σταρ -όπως η Nicole Kidman- και σ' έναν βαθύ αίσθημα αφοσίωσης στην κινηματογραφική τέχνη.

Δημήτρης Μπάμπας

Το φετινό πρόγραμμα περιλαμβάνει τις εξής ταινίες:

Venice 60 - in competition
Marco BELLOCCHIO Buongiorno, notte - 105'
Luigi Lo Cascio, Maya Sansa, Giovanni Calcagno
Paolo BENVENUTI Segreti di Stato - 85'
Antonio Catania, David Coco, Sergio Graziani, Aldo Pugliesi, Francesco Guzzo
Randa CHAHAL SABBAG Le cerf-volant - 80'
Flavia Bechara, Maher Bsaibes, Ziad Rahbani
Jacques DOILLON Raja - 112'
Pascal Greggory, Najat Bessalem
Bruno DUMONT Twenty-nine Palms - 109'
Katia Golubeva, David Wissak
Amos GITAI Alila - 120'
Yael Abecassis, Yussuf Abu Warda, Liron Levo
Alejandro GONZALES INARRITU 21 Grams - 125'
Sean Penn, Benicio Del Toro, Naomi Watts
Christopher HAMPTON Imagining Argentina - 107'
Antonio Banderas, Emma Thompson
IM SANGSOO A Good Lawyer’s Wife - 104'
Moon Sori, Hwang Jungmin
Srdjan KARANOVIC Loving Glances - 97'
Senad Alihodzic, Ivana Bolanca
Takeshi KITANO Zatoichi - 115'
Takeshi Kitano, Tadanobu Asano
Jan Jakob KOLSKI Pornography - 117'
Krzysztof Majchrzak, Adam Ferency, Krzysztof Globisz
Carol LAI MIU SUET Floating Landscape - 100'
Karena Lam Ka-Yan, Liu Ye, Ekin Cheng Yee-Kin
Noemie LVOVSKY Les sentiments - 90'
Nathalie Baye, Pierre Bacri, Isabelle Carre
Manoel de OLIVEIRA A Talking Picture - 96'
Leonor Silveira, John Malkovich, Catherine Deneuve, Stefania Sandrelli, Irene Papas
Margarethe von TROTTA Rosenstrasse - 136'
Katja Riemann, Maria Schrader, Jurgen Vogel
Liang TSAI MING Goodbye Dragon Inn - 82'
Lee Kang Sheng, Chen Shiang Chyi, Miao Tian
Edoardo WINSPEARE Il Miracolo - 93'
Claudio D’Agostino, Carlo Bruni, Anna Ferruzzo, Stefania Casciaro
Michael WINTERBOTTOM Code 46 - 92'
Tim Robbins, Samantha Morton, Jeanne Balibar, Om Puri
Andrey ZVYAGINTSEV The Return - 105'
Vladimir Garin, Ivan Dabronrdvav, Konstantin Lavronenko

Venice 60 - out of competition
Woody ALLEN Anything Else - 108'
Woody Allen, Christina Ricci, Jason Biggs, Danny De Vito
Robert BENTON The Human Stain - 106'
Anthony Hopkins, Nicole Kidman, Ed Harris, Gary Sinise
Bernardo BERTOLUCCI The Dreamers - 120'
Michael Pitt, Louis Garrel, Eva Green, Jean-Pierre Leaud
Joel e Ethan COEN Intolerable Cruelty - 100'
George Clooney, Catherine Zeta-Jones, Billy Bob Thornton, Geoffrey Rush
Francois DUPEYRON Monsieur Ibrahim et les fleurs du Coran (Monsieur Ibrahim e i fiori del Corano) - 94'
Omar Sharif, Pierre Boulanger, Isabelle Renauld, Gilbert Melki
James IVORY Le Divorce - 120'
Kate Hudson, Naomi Watts, Glenn Close
Jim JARMUSCH Coffee and Cigarettes - 96'
Roberto Benigni, Steve Buscemi, Iggy Pop, Tom Waits, Cate Blanchett, Alfred Molina, Bill Murray
Stephen NORRINGTON The League of Extraordinary Gentlemen - 110'
Sean Connery, Naseeruddin Shah, Stuart Townsend
Robert RODRIGUEZ Once Upon a Time in Mexico - 97'
Antonio Banderas, Salma Hayek, Johnny Depp, Willem Dafoe, Mickey Rourke, Enrique Iglesias
Ridley SCOTT Matchstick Men - 120'
Nicolas Cage, Sam Rockwell, Alison Lohman

Venice 60 - special screenings
Federico FELLINI La tivu di Fellini - 35'
David LEAN Summer Madness (Gran Bretagna/USA,1955) - 99'
Katherine Hepburn, Rossano Brazzi, Isa Miranda.
Carlo LIZZANI Cesare Zavattini - 60'
Renato Barilli, Marco Bellocchio, Roberto Benigni, Gianni Berengo Gardin, Bernardo Bertolucci, Giuseppe Bertolucci, Enzo Biagi, Damiano Damiani.
Francis NIELSEN Le chien, le general et les oiseaux - 72'
Philippe Noiret
Francis NIELSEN From Europe into Europe - 36'

Upstream - in competition
Abdelkrim BAHLOUL Le soleil assassine - 85'
Charles Berling, Ouassini Embarek, Mehdi Dehbi
Daniele CIPRI Franco MARESCO Il ritorno di Cagliostro - 103'
Robert Englund, Luigi Maria Burruano, Franco Vito Gaiezza, Pietro Giordano, Davide Marotta, Franco Scaldati
Sofia COPPOLA Lost in Translation - 105'
Bill Murray, Scarlett Johansson, Giovanni Ribisi
Goutam GHOSE In the Forest...Again - 126'
Soumitra Chatterjee, Subhendu Chatterjee, Samit Bhanja
Abolfazl JALILI Abjad (La prima lettera) - 110'
Mehdi Morady, Mina Molania, Abdolreza Akbary
Kazuyoshi KUMAKIRI Antenna - 117'
Ryo Kase, Kobayashi Akemi, Megumi Asaoka
Jorgen LETH Lars von TRIER The Five Obstructions - 90'
Claus Nissen, Patrick Baucha, Jorgen Leth, Lars von Trier
Khyentse NORBU Travellers and Magicians - 107'
Tshewang Dendup, Lhakpa Dorji, Sonam Kinga
Laila PAKALNINA The Python - 88'
Mara Iimele, Juris Grave, Januss Johansons
Babak PAYAMI Silence Between Two Thoughts - 95'
Pen-ek RATANARUANG Last Life in the Universe - 112'
Asano Tadanobu, Sinitta Boonyasak, Matsushige Yutaka
Daniel ROSENFELD La quimera de los heroes - 70'
Eduardo Julio Rosi
Raoul RUIZ Une place parmi les vivants - 103'
Christian Vadim, Thierry Gibaut, Valerie Kaprisky
Hiner SALEEM Vodka Lemon - 88'
Romik Avinian, Lala Sarkissian, Yvan Franek
John SAYLES Casa de los Babys - 96'
Daryl Hannah, Lily Taylor, Rita Moreno
Michael SCHORR Schultze Gets the Blues - 109'
Horst Krause, Harald Warmbrunn, Karl-Fred Muller
Gianluca Maria TAVARELLI Liberi - 105'
Luigi Maria Burruano, Elio Germano, Nicole Grimaudo, Anita Zagaria, Myriam Catania, Rosa Pianeta
Dervis ZAIM Camur (Fango) - 97'
Taner Birsel, Mustafa U?urlu, Yelda Reynaud

Upstream - special events
Peter GREENAWAY The Tulse Luper Suitecases. Episode 3: Antwerp - 120'
JJ Field Valentina Cervi Drew Mulligan

New Territories - special events
Jonathan DEMME The Agronomist - 90'
Guy MADDIN The Saddest Music in the World - 100'
Isabella Rossellini, Maria de Medeiros, Mark McKinney
Oliver STONE Persona non grata - 60'

International Critics' Week
Manish Jha Matru bhoomi
Tulip Joshi, Sudhir Pandey, Piyush Mishra - 93'
Mark Kim Mr. Butterfly
Kim Min-Jong, Kim Jeong-Eun, Lee Jong-Won - 124'
Salvatore Mereu Ballo a tre passi
Caroline Ducey, Yael Abecassis, Michele Carboni - 107'
Celina Murga Ana y los otros
Camila Toker, Ignacio Uslenghi, Natacha Massera - 80'
Royston Tan Fifteen
Shaun Tan, Melvin Chen, Vynn Soh - 93'
Jacob Tierney Twist
Nick Stahl, Joshua Close, Gary Farmer - 94'
Frederic Videau Variete Francaise
Frederic Videau, Helene Fillieres, Gerard Meylan - 90'
8th Film:
Hana Makhmalbaf Joy of Madness
Samira Makhmalbaf, Agheleh Rezaei, Agheleh Farahmand - 73'
Event Film: a restored first film
Glauber Rocha Barravento
(Brazil, 1961/62)
Antonio "Pitanga" Sampaio, Aldo Texeira, Luiza Maranhao - 80'