(οδηγός επιβίωσης-10 ταινίες)

Grizzly Man
του Werner Herzog
Στο ντοκιμαντέρ, Grizzly Man, ο Werner Herzog (Βέρνερ Χέρτσογκ) διερευνά τη ζωή και το θάνατο του Τίμοθι Τρέντγουελ, ερασιτέχνη ειδικού στις αρκούδες grizzly και περιβαλλοντολόγου ακτιβιστή. Ο Τρέντγουελ έζησε άοπλος ανάμεσα στις αρκούδες για δεκατρία καλοκαίρια, κινηματογραφώντας τις περιπέτειές του στη φύση για τα τελευταία πέντε από αυτά. Τον Οκτώβριο του 2003, ό,τι απέμεινε από τον Τρέντγουελ και τη φίλη του, Έιμι Χιούγκεναρντ, βρέθηκε κοντά στην κατασκήνωσή του στον εθνικό δρυμό Κατμάι της Αλάσκας. Τους είχε επιτεθεί και καταβροχθίσει μια αρκούδα grizzly. Ήταν το πρώτο τέτοιο περιστατικό στα χρονικά του Κατμάι. (Η αρκούδα που θεωρείται ότι ήταν αυτή που σκότωσε το ζευγάρι, πυροβολήθηκε αργότερα από δασονόμους του πάρκου.) Στην ταινία, ο Herzog δεν διερευνά απλώς το μυστήριο της άγριας φύσης, αλλά και το μυστήριο της ανθρώπινης φύσης, καθώς καταγράφει τα τελευταία χρόνια του φυσιολάτρη Τρέντγουελ. Το υλικό που τράβηξε ο ίδιος ο Τρέντγουελ δίνει μια ανάγλυφη εικόνα μιας πολύ ιδιαίτερης φυσιογνωμίας, ενώ παράλληλα εγείρει ερωτήματα γύρω από τη σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και στη φύση.

Με τη ζωή στην πλάτη / Life On Their Shoulders
της Yesim Ustaoglu
Καθώς πλησιάζει το καλοκαίρι, οι κάτοικοι του ορεινού χωριού παίρνουν τα κοπάδια τους και φεύγουν. Ακολουθούν μονοπάτια, περνούν κοιλάδες και διασχίζουν βαθιά φαράγγια καθοδόν προς τα θερινά τους βοσκοτόπια. Το Κομάτι, σε υψόμετρο 2.000 μέτρων είναι ο πρώτος σταθμός σ’ αυτό το επικίνδυνο ταξίδι. Εδώ θα κατασκηνώσουν οι χωρικοί προτού ξεκινήσουν πάλι την ανάβασή τους για τον τελικό τους προορισμό, το Γκραν Κατσάρ, σε υψόμετρο 3.500 μέτρων, στην κορφή της μεγαλόπρεπης οροσειράς του Πόντου. Χαμένα μέσα στην ομίχλη, τα βουνά αυτά ορθώνονται πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα, χωρίζοντάς την σαν αδιαπέραστο τείχος από το οροπέδιο της Ανατολίας. Με τα φθινοπωρινά πρωτοβρόχια, οι χωρικοί παίρνουν πάλι το δρόμο της επιστροφής… Η ταινία αφηγείται την ιστορία των γυναικών που κουβαλούν στην πλάτη τους το βάρος μιας ζωής εποχιακής μετανάστευσης, σε μια αδιάκοπη μάχη ενάντια σ’ ένα εχθρικό φυσικό περιβάλλον.

Ένας δράκος στα καθαρά νερά του Καύκασου / Un dragon dans les eaux pures du caucase
του Nino Kirtadze
Κρυμμένο στο νότιο μέρος της κοιλάδας του Μπορζόμι, εκεί όπου βρίσκει κανείς τα ομορφότερα φυσικά τοπία της Γεωργίας καθώς και μια πασίγνωστη πηγή μεταλλικού νερού, το μικρό χωριό του Σακιρέ περνάει τις πιο πολυτάραχες μέρες της ιστορίας του. Ένας τεράστιος πετρελαιαγωγός της ΒΡ πρόκειται σύντομα να περάσει από την περιοχή, κόβοντας στα δύο αυτό το γαλήνιο καταφύγιο, την όαση καθαρού αέρα, τον καυκασιανό αυτόν παράδεισο… Από τότε που πρωτοκυκλοφόρησαν τα νέα στην κοιλάδα, όλοι είναι ανάστατοι. Η ΒΡ υποσχέθηκε να αποζημιώσει τους χωρικούς αν το εργοτάξιο εισχωρήσει στα χωράφια τους, αλλά σ’ αυτήν την πρώην σοβιετική δημοκρατία, είναι αδύνατον να πει κανείς ακριβώς τι ανήκει σε ποιον! Διχασμένοι ανάμεσα στο δέλεαρ της αποζημίωσης σε δολάρια και τον τρόμο του γιγαντιαίου σωλήνα που θα κόψει το χωριό τους στα δύο, οι χωρικοί μαλώνουν αδιάκοπα. Τελικά, ο αγωγός θα είναι ένα τέρας που θα καταστρέψει την ομορφιά της κοιλάδας, ή ένας σωτήρας που θα οδηγήσει την περιοχή στην ευημερία;

Εξέγερση στη φαβέλα / Favela Rising
των Jeff Zimbalist & Matt Mochary
Η ταινία είναι το πορτρέτο ενός άνδρα κι ενός κινήματος, μιας πόλης διχασμένης και μιας φαβέλας ενωμένης. Με τις δολοφονίες της οικογένειάς του και πολλών φίλων του να του στοιχειώνουν το νου, ο Άντερσον Σα, πρώην έμπορος ναρκωτικών, ξεκινάει μια κοινωνική επανάσταση στην πιο διαβόητη παραγκούπολη του Ρίο ντε Τζανέιρο. Μέσα από τη μουσική χιπ-χοπ, τους ρυθμούς του δρόμου, και τον αφροβραζιλιάνικο χορό, ο Άντερσον ξεσηκώνει την κοινότητα ν’ αντισταθεί στους στρατούς των εφήβων ναρκομανών τους οποίους υποθάλπει η διεφθαρμένη αστυνομία. Καθώς έρχεται η αυγή της απελευθέρωσης και το αφρο-ρέγκε κίνημα του Άντερσον βρίσκεται στο απόγειό του, ένα τραγικό ατύχημα απειλεί να επιβάλει την παντοτινή σιωπή.

Πριν φτερουγίσουν ξανά στη γη / Before Flying Back To Earth
του Arunas Matelis
Πώς μπορεί η ζωή σ’ ένα θάλαμο νοσοκομείου για παιδιά που πάσχουν από λευχαιμία να είναι γεμάτος παιχνίδια, χαρά και φλυαρία; Πώς καταφέρνουν αυτοί οι μικροί ασθενείς να ασχολούνται με τα ενδιαφέροντά τους ενώ υπάρχει τόση λίγη ελπίδα; Έχοντας περάσει οκτώ μήνες στην παιδιατρική κλινική του Βίλνιους όπου νοσηλεύτηκε με λευχαιμία η μικρή του κόρη (ευτυχώς με αίσιο τέλος), ο σκηνοθέτης Αρούνας Ματέλις επιστρέφει στον θάλαμο για να γυρίσει μια ταινία γεμάτη ζωή και μαγικές στιγμές. Το κινηματογραφικό ύφος της ταινίας συγκλονίζει το θεατή, αποφεύγοντας όμως τους συναισθηματισμούς και το μελόδραμα. Το Πριν φτερουγίσουν ξανά στη γη είναι μια ταινία για τη μοίρα και τον αγώνα για τη ζωή.

Το σχήμα του φεγγαριού / Shape Of The Moon
του Leonard Retel Helmrich
Η Ρουμίτζα, μια 62χρονη χήρα, ζει στη Τζακάρτα με τον γιο της, Μπάκτι, και την εγγονή της, Τάρι. Από την πτώση του Σουχάρτο, εδώ και 7 χρόνια, βλέπει την πατρίδα της να περνά μια ταραχώδη περίοδο κοινωνικοπολιτικού χάους. Το Ισλάμ, η μεγαλύτερη θρησκεία στην Ινδονησία, προσπαθεί να τηρήσει την τάξη, τείνοντας όλο και περισσότερο προς τον φονταμενταλισμό, γεγονός που επηρεάζει τις ζωές όλων των Ινδονήσιων. Η Ρουμίτζα, που είναι Χριστιανή, έχει βαρεθεί το χάος της Τζακάρτα. Όταν ο γιος της ασπάζεται το Ισλάμ για να παντρευτεί μια Μουσουλμάνα, η Ρουμίτζα σκέφτεται σοβαρά να φύγει και να πάει να ζήσει στην εξοχή. Το μόνο πράγμα που την κρατά στην Τζακάρτα είναι η φροντίδα της για την Τάρι. Η Ρουμίτζα ξέρει ότι, για το κοριτσάκι, δεν υπάρχει μέλλον σε αγροτική περιοχή, προ πάντων τώρα που οι περισσότεροι εργάτες έχουν αντικατασταθεί από γεωργικά μηχανήματα. Είναι δύσκολο για μια ηλικιωμένη και αμόρφωτη γυναίκα να επιβιώσει αντιμέτωπη με τόσο σκληρές αλλαγές, αλλά η Ρουμίτζα δεν χάνει την ελπίδα της για ένα καλύτερο αύριο.

Τα θραύσματα του Ιράκ / Iraq In Fragments
του James Longley
Η ταινία εστιάζει στο μεταπολεμικό Ιράκ, εξετάζοντας τη ζωή απλών ιρακινών πολιτών: ανθρώπων των οποίων οι σκέψεις, οι πεποιθήσεις, οι ελπίδες και οι έγνοιες είναι προσωπικές αλλά και ενδεικτικές των μεγάλων ζητημάτων που απασχολούν το Ιράκ σήμερα. Στο πρώτο μέρος της ταινίας γνωρίζουμε τον Μοχάμεντ Χάιθεμ, έναν 11χρονο μηχανικό αυτοκινήτων που ζει στην καρδιά της παλιάς Βαγδάτης. Μέσα από τα μάτια του, βλέπουμε την αυξανόμενη δυσαρέσκεια απέναντι στην αμερικανική κατοχή, καθώς και τις εντάσεις μεταξύ σιιτών και σουνιτών. Το δεύτερο μέρος γυρίστηκε μέσα στο σιιτικό πολιτικο-θρησκευτικό κίνημα του Μοκτάντα Σαντρ. Παρακολουθούμε εκ των έσω τα πολιτικά τεκταινόμενα σε τοπική κλίμακα, καθώς το κίνημα Σαντρ πιέζει για περιφερειακές εκλογές και επιβάλλει τη δική του ερμηνεία του ισλαμικού νόμου. Το τρίτο μέρος επικεντρώνει στους Κούρδους του Ιράκ που διεκδικούν την ανεξαρτησία τους, ύστερα από τις φοβερές αγριότητες που υπέστησαν από το καθεστώς της Βαγδάτης. Ακούμε φωνές ανεξαρτησίας αλλά και εθνικισμού, σκέψεις θρησκευτικές και κοσμικές, που σκιαγραφούν μια κοινωνία όπου η πολιτική και η πίστη είναι προσωπικές, δημόσιες, και άρρηκτα συνδεδεμένες.

Ο θάνατος του εργάτη / Workingman’s Death
του Michael Glawogger
Η βαριά χειρωνακτική εργασία εξαφανίζεται σιγά σιγά, ή μήπως απλώς γίνεται αόρατη; Στην ταινία αυτή, ο ντοκιμαντερίστας Μίκαελ Γκλάβογκερ (Michael Glawogger) διερευνά τι σημαίνει εργασία τον 21ο αιώνα, εξυμνώντας αλλά και παράλληλα θρηνώντας τους άντρες που βγάζουν το ψωμί τους κάνοντας βαριά σωματική δουλειά. Στην ενότητα Ήρωες πρωταγωνιστούν ουκρανοί ανθρακωρύχοι που εξορύσσουν παράνομα κάρβουνο από εγκαταλειμμένες σήραγγες στη χιονισμένη κοιλάδα του Ντονέτσκ- στα Φαντάσματα γνωρίζουμε τους εργάτες που σκάβουν για θειάφι στα ορυχεία της Ινδονησίας, ποζάροντας για τους τουρίστες καθώς ανεβοκατεβαίνουν φορτωμένοι τις ηφαιστειογενείς βουνοπλαγιές? τα Λιοντάρια εκτυλίσσονται σ’ ένα εφιαλτικό σφαγείο της Νιγηρίας, ενώ τα Αδέλφια είναι οι εργάτες στα διαλυτήρια παλιών πλοίων στο Γκαντάνι του Πακιστάν, που εκτελούν το επικίνδυνο και εξαντλητικό τους έργο με άψογα χορογραφημένο συντονισμό? τέλος, στην Κίνα, καλωσορίζουμε ένα λαμπρό Μέλλον στα χαλυβουργεία του Ανγκάνγκ. Στο μεταξύ, το μέλλον στη Γερμανία είναι πολύ διαφορετικό. Εκεί, ένα παλιό χυτήριο έχει μετατραπεί σε κέντρο αναψυχής…

Το κορίτσι απο το Άουσβιτς / The Girl From Auschwitz
του Stefan Jarl
Ένα πορτρέτο της σημαντικής σουηδής δημοσιογράφου Κορντέλια Έντβαρντσον, 76 χρόνων, η ταινία είναι επίσης η ιστορία μιας γυναίκας που επέζησε του Ολοκαυτώματος, καθώς και μια κριτική ματιά στο σημερινό Ισραήλ. Σε ηλικία 14 ετών, η Έντβαρντσον βρέθηκε κρατούμενη σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Επέζησε και του Τερεζίνστατ και του Άουσβιτς, και κατέληξε στη Σουηδία, όπου έμαθε τη γλώσσα, έγινε συγγραφέας και δημοσιογράφος, έκανε πέντε παιδιά και αποφάσισε να πάει να ζήσει στο Ισραήλ. Για πολλά χρόνια, η Έντβαρντσον ήταν ανταποκρίτρια της συντηρητικής καθημερινής εφημερίδας της Σουηδίας «Svenska Dagbladet». Πολλοί από τους ισραηλίτες φίλους της πίστευαν ότι θα έγραφε μόνο θετικά πράγματα για τη νέα της πατρίδα, αλλά εκείνη σύντομα τους διέψευσε. Ο σκηνοθέτης Stefan Jarl (Στέφαν Γιάρλ) την ακολουθεί σε αποστολές, στην επίσκεψή της σε μια οικογένεια Αράβων της οποίας το σπίτι κατεδαφίστηκε απ’ τον ισραηλινό στρατό, και σε μια συνάντησή της με μέλη του ισραηλινού κινήματος για την ειρήνη…

Το σπίτι της γιαγιάς μου / La Casa De Mi Abuela
του Adan Aliaga
Εκ πρώτης όψεως, δε συμβαίνουν πολλά πράγματα στο Σπίτι της γιαγιάς μου. Μια γιαγιά προσέχει την εγγονή της την ώρα που οι γονείς της λείπουν στη δουλειά. Η 6χρονη Μαρίνα οφείλει να ακολουθεί τις καθημερινές ιεροτελεστίες που καθορίζουν τη ζωή της 75χρονης θρησκευόμενης και συντηρητικής Μαρίτα, σε μια μουντή βιομηχανική πόλη της ισπανικής επαρχίας του Αλικάντε. Το κορίτσι επαναστατεί, παρορμητικά και πεισματικά, ενάντια στην αυστηρότητα και τη σοβαρότητα της γιαγιάς της. Η ταινία είναι μια ποιητική και ευαίσθητη διερεύνηση της απροκατάληπτης και αθώας στάσης της Μαρίνας, και του απωθημένου πόνου και της απελπισίας που νιώθει η Μαρίτα. Το σπίτι στο οποίο η Μαρίτα ζει εδώ και 52 χρόνια πρόκειται να κατεδαφιστεί, κι εκείνη δεν αντέχει στη σκέψη της μετακόμισης. Με τρόπο παιγνιώδη και τρυφερό, η ταινία δείχνει τους μικροκαυγάδες αλλά και τη βαθιά αγάπη που υπάρχει ανάμεσα σε μια γιαγιά και το εγγόνι της.

(πηγή δ.τ.)