A Dark Song, Liam Gavin
Ένα σπίτι στις εσχατιές της βρετανικής υπαίθρου. Μια νεαρή γυναίκα, η Sophia, που εγκαθίσταται σ’ αυτό. Και ένας καλεσμένος της, ο Joseph, που επιθεωρεί το σπίτι.
Όπως συμβαίνει τόσο συχνά σ’ αυτό το είδος της ταινίας τρόμου, το σπίτι είναι ο τόπος όπου τα πνεύματα θα έρθουν, όπου η επικοινωνία με το κόσμο τω ψυχών θα συμβεί. Ο άνδρας δεν είναι παρά ο επιβλέπων, ο συντονιστής αυτής της διαδικασίας. Και η νεαρή γυναίκα δεν είναι παρα η αιτούσα την επικοινωνία.
Και όπως πάντα στην αφετηρία αυτής της διαδικασίας είναι ως συνήθως μια απώλεια: ο μητρικός πόνος της γυναίκας, η θρήνος για την απώλεια του μικρού γιου είναι ό,τι κινητοποιεί τη γυναίκα.
Διαδραματιζόμενη στον κλειστό χώρο του σπιτιού, η αφήγηση έχει στο κέντρο της πάντα τη νεαρή γυναίκα (στο ρόλο η Catherine Walker) και τον τελετάρχη (που υποδύεται ο Steve Oram) σ’ αυτή την επίκληση των πνευμάτων. Οι τελετουργίες, οι σωματικές δοκιμασίες, οι εκδηλώσεις του αλόγου, οι παραισθήσεις, οι αμφιβολίες, τα πίσω-γυρίσματα.
Το ερώτημα που αναδύεται: είναι μια πνευματιστική ιστορία ή η συνάντηση ενός άνδρα και μιας γυναίκας; ένα παράδοξο παιχνίδι εξοικείωσης; Η εκκρεμότητα παραμένει σχεδόν μέχρι το τέλος.
Η τελική αναμέτρηση αναμεσα στα πνεύματα και τους ήρωες υπακούει στην παράδοση του British Gothic Horror. Μια εικονοποιία τόσο κοινή από τις ταινίες πνευμάτων που κορυφώνεται στο σπάσιμο του κύκλου και την έξοδο από το σπίτι -φυλακή (;).
Και η ανατροπή: ό,τι είδαμε δεν ήταν παρά μαρτύρια πνευματικά μέχρι που να οδηγηθεί η νεαρή ηρωίδα στην κάθαρση, μέχρι ο πόνος να απαλυνθεί, η συγνώμη να ζητηθεί και να δοθεί.
Hounds of Love, Ben Young
Αυτό το ψυχολογικό θρίλερ είναι γεμάτο από εντάσεις που όλες τους παράγονται από το οικογενειακό τοπίο.
1987. Αυστραλία. Περθ. Η Vicky, μια μαθήτρια απαγάγεται από ένα νεαρό ζευγάρι. Η νεαρή βρίσκεται στην αιχμαλωσία της αντιμέτωπη με το ζευγάρι: εγκλεισμός, καθήλωση, βασανισμοί, η Vicky είναι το υποχείριο τους, αντικείμενο του πόθου και των σωματικών (και όχι μόνο) ηδονών.
Το πλαίσιο της αφήγησης τα μικροαστικά προάστια των μεγαλουπόλεων. Και στο κέντρο της υπάρχει η οικογένεια σε δύο εκδοχές. Η πρώτη είναι η σε διάσταση εκδοχή, η διαλυμένη οικογένεια, με τους γονείς χωρισμένους και αντιμέτωπους και τα παιδιά στη μέση. Ενώ, η δεύτερη είναι η ενωμένη οικογένεια, στην περίπτωση μας το ζευγάρι, μια ένωση όμως που τελείται πάνω στην κοινότητα των αμαρτιών: η οικογένεια, λοιπόν, ως ένας τόπος (σεξουαλικών) συνενοχών. Υπάρχει, λοιπόν, μια σύγκρουση, μια αντίθεση ανάμεσα στον ένα πόλο και τον άλλον. Απ’ αυτήν τη σύγκρουση προκύπτουν κάποιες από τις αγωνίες αυτού του θρίλλερ,
Ό,τι βλέπουμε σ’ αυτήν την φορτισμένη από σεξουαλικότητα (στην S/M εκδοχή της) ταινία είναι ένα ερωτικό τρίο. Κάτι που γίνεται φανερό στη σκηνοθεσία των βλεμμάτων, όταν και τα 3 πρόσωπα -το ζευγάρι και η Vicky-, είναι έγκλειστα στο μικρό μικροαστικό σπίτι: όλος ο ερωτικός πόθος του ζεύγους τροφοδοτείται από την αιχμαλωσία και την εξ ανάγκης συμμετοχή του τρίτου αιχμάλωτου προσώπου.
Και είναι ακριβώς αυτές οι ασταθείς και ευμετάβλητες ισορροπίες ενός ερωτικού τριγώνου, που επιπλέον τροφοδοτούν με εντάσεις τη δραματική πλοκή. Ζήλια, ανταγωνισμός και ερωτικός πόθος: αυτό είναι το τρίγωνο των συναισθημάτων. Και η κατάληξη δεν είναι παρά βία.
Οι αγωνίες ενός θρίλερ και η εστίαση στα τρία πρόσωπα, μεγεθύνονται από τον εγκλεισμό στους 4 τοίχους αυτού του ημιφωτισμένου μικροαστικού σπιτιού των προαστίων. Στην κορύφωση της δραματικής πλοκής ο αφηγηματικά χρόνος πολλαπλασιάζεται και διογκώνεται και είναι αυτή η διόγκωση που εξίσου πολλαπλασιάζει και μεγεθύνει την αγωνία...
In The Deep, Johannes Roberts
Δύο αδελφές βρίσκονται σε διακοπές στο Μεξικό. Η μια άρτι διαζευχθείσα. Κάτι που καθορίζει το χαρακτήρα των διακοπών: ένας τρόπος να ξεχαστούν οι ερωτικές απογοητεύσεις. Αντιμέτωπες με τη χαλαρότητα των διακοπών και του τόπου, οι δύο ηρωίδες θα βρεθούν αντιμέτωπες με μια πρόκληση: την κατάδυση με κλουβί εν μέσω ενός κοπαδιού καρχαριών στα ανοιχτά του πελάγους. Το τελικό ζητούμενο των προηγουμένων; η αδρεναλίνη ως ένα αντίδοτο στο χωρισμό και τη συναισθηματική απογοήτευση. Οι δυο αδελφές θα αποδεχθούν την πρόκληση και σύντομα θα βρεθούν προ απροόπτων: έγκλειστες σ’ ένα κλουβί στα βάθη της θάλασσας.
Η κατάδυση στα βάθη των ωκεανών συχνά είναι ένας τρόπος για να αποκαλυφθεί και να καταγραφεί ο θαυμαστός κόσμος του βυθού. Όλη η αφήγηση βασίζεται στην αντίστροφη: ότι είναι θαυμαστό εδώ γίνεται τρομακτικό. Η κίνηση, η πλευστότητα στο νερό, το σκοτάδι που περιβάλλει τα σώματα, το άγνωστο (και οι κίνδυνοι που κρύβει). Είναι ο χώρος, ο υποβρύχιος κόσμος που συνιστά την ιδιαιτερότητα αυτού του θρίλερ. Δύο γυναίκες μόνες και αβοήθητες σ’ ένα άγνωστο και σκοτεινό τόπο. Το οξυγόνο που τελειώνει, οι επιθέσεις του καρχαρία, το μεγάλο βάθος- η πίεση- η νόσος των δυτών, οι παραισθήσεις: οι κίνδυνοι του χώρου. Ο γυναικείος πανικός και η υστερία, που διαρκώς επανέρχονται και καθορίζουν τον δραματικό τόνο, τις αγωνίες και τις εντάσεις.
Η ιδιαιτερότητα αυτού του θρίλερ είναι λοιπόν ο δραματικός χώρος όπου εκτυλίσσεται η αφήγηση, και πιο συγκεκριμένα η αντίθεση που υποκρύπτεται σ’ αυτόν: τα αχανή βάθη των ωκεανών δεν είναι παρά ένας περίκλειστος και καθόλου ευρύς χώρος, μια αληθινή φυλακή για τις δύο ηρωίδες.
Ο κίνδυνος του καρχαρία δεν είναι παρά μόνο μια ανάμνηση , αλλά και ένας φόρος τιμής στην αρχετυπική ταινία του είδους, το Jaws (1975) του Steven Spielberg .
Their Finest, Lone Scherfig
1940. Β! Παγκόσμιος Πόλεμος και το Λονδίνο τελεί υπό τη διαρκή απειλή των βομβαρδισμών των ναζί. Όλοι είναι ταγμένοι στον κοινό αγώνα για την απόκρουση της απειλής: οι άνδρες στα πολεμικά μέτωπα και οι γυναίκες στα μετόπισθεν. Ωστόσο κεντρικό ρόλο σ’ αυτόν τον αγώνα στα μετόπισθεν κατέχει η κινηματογραφική βιομηχανία. Η Catrin Cole (στο ρόλο η Gemma Arterton) είναι μια νεαρή δακτυλογράφος που μέσα στις αναταραχές του πολέμου καταλήγει να εργάζεται ως σεναριογράφος στο Υπουργείο Πληροφόρησης. Περιστοιχισμένη από άνδρες, η νεαρή προσφέρει το γυναικείο βλέμμα στα σενάρια των ταινιών πολεμικής προπαγάνδας, ή στις ταινίες του Αγώνα, αν προτιμάτε. Μέσα στα γρανάζια της βιομηχανίας του κινηματογράφου, αλλά και υπό τους περιορισμούς της προπαγάνδας, η ηρωίδα καλείται να αντιπαλέψει ενάντια στις προκαταλήψεις ενός ανδρικού κόσμου και να επιβάλλει τη γυναικεία ματιά (και τις μυθοπλασίες της)
Η σκηνοθεσία επιλέγει μια συμβατική στο ύφος αφήγηση και μια αντίστοιχη σχεδίαση των χαρακτήρων. Δημιουργεί παρόλα αυτά μια πλούσια τις αποχρώσεις της -τόσο κωμικές όσο και δραματικές-πινακοθήκη χαρακτήρων, μια τοιχογραφία του Λονδίνου της εποχής των βομβαρδισμών, όταν ο πόλεμος είχε φθάσει μέσα στα σπίτια. Οι κωμικοί τόνοι συχνά εναλλάσσονται με τους δραματικούς καθώς η αφήγηση εστιάζει στο χώρο του κινηματογράφου και στις τελετουργίες της δημιουργίας του. Ωστόσο ό,τι έχει σημασία στην ταινία είναι η σχεδίαση του κεντρικού προσώπου και η πορεία που διανύει: από τη δέσμευση (αντισυμβατική σε μια πρώτη οπτική), στη δημιουργία και από εκεί στην απελευθέρωση. Είναι ο χώρος του σινεμά, οι διαδικασίες της δημιουργίας του που λειτουργούν απελευθερωτικά. Και όχι μόνο... Είναι η βαθιά καταπραϋντική φύση της εβδόμης τέχνης που προσφέρει την τελική κάθαρση στις μικρές τραγωδίες του πολέμου...
Δημήτρης Μπάμπας