«Οπλισμένοι» με οικουμενική ματιά και προσανατολισμένοι στην ανθρωποκεντρική διάσταση των θεμάτων τους, οι δανοί δημιουργοί καταπιάνονται με ζητήματα ακανθώδη. Σύγχρονες πολιτικές αναταράξεις, ιστορική μνήμη, σκοτεινές όψεις του κόσμου και ακραίες ανθρώπινες αφηγήσεις, διαμορφώνουν μια θεματική παλέτα, που χαρακτηρίζεται από σκηνοθετική πρωτοτυπία και υφολογικούς πειραματισμούς και επιτυγχάνει να αναδείξει την αφανή όψη της πραγματικότητας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο αμφιλεγόμενος δημοσιογράφος, συγγραφέας και σκηνοθέτης Μαντς Μπρύγκερ / Mads Bruger, ο οποίος μέσα από το γνώριμο –από το βραβευμένο ντοκιμαντέρ Red Chapel– «αντάρτικο» ύφος του, σκιαγραφεί μια ανατρεπτική εικόνα της Μαύρης Ηπείρου στην ταινία
Ο πρέσβης / The Ambassador. Ο δημιουργός «εισβάλλει» κρυφές κάμερες και ταυτότητα διπλωμάτη-επιχειρηματία στη Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής, με πρόσχημα την ίδρυση μιας βιοτεχνίας σπίρτων, αλλά απώτερο σκοπό να καρπωθεί τα ματωμένα διαμάντια της περιοχής. Το ντοκιμαντέρ, τολμηρή σάτιρα και πολιτική κριτική μαζί, ισορροπεί ανάμεσα στην κωμωδία και το θρίλερ για να αναδειχθεί σε μια αποκαλυπτική τραγικωμωδία με θέμα τους απόκρυφους μηχανισμούς διαφθοράς και εξαθλίωσης ενός τόπου σε μετα-αποικιακή παρακμή.
Επίσης με ρίσκο της ζωής τους, ο δανοπαλαιστίνιος Ομάρ Σαργκαουΐ / Omar Shargawi και ο αιγυπτιοαμερικανός Καρίμ Ελ Χακίμ / Karim El Hakim καταγράφουν την προσωπική τους εμπειρία από το ξέσπασμα της αιγυπτιακής επανάστασης, στην ταινία Μισή επανάσταση / Half a Revolution. Η επισφαλής καθημερινότητα των δημιουργών εξελίσσεται στο διαμέρισμα του Χακίμ -καταφύγιο για τους σκηνοθέτες και τους φίλους τους-, αλλά και στους δρόμους του Καΐρου, όπου όλοι μαζί δίνουν το παρών στις αιματηρές διαδηλώσεις στην πλατεία Ταχρίρ, συλλαμβάνονται και κακοποιούνται. Φόβος, χάος, παράνοια και ελπίδα εναλλάσσονται σε ωμά ρεαλιστικά πλάνα, μεταδίδοντας εκ των έσω τον παλμό της εξέγερσης, λίγες μέρες πριν την πτώση του Χόσνι Μουμπάρακ.
Τιμημένη με το βραβείο Φωτογραφίας για Ντοκιμαντέρ του τμήματος World Cinema στο Φεστιβάλ Σάντανς, η ταινία Το φιλί του Πούτιν / Putin’s Kiss της Λίσε Μπιρκ Πέντερσεν / Lise Birk Pedersen, χτίζει ένα διεισδυτικό προφίλ της Ρωσίας του σήμερα. Πρωταγωνίστρια, η 19χρονη Μάσα, εκπρόσωπος της πατριωτικής –φασιστικών τάσεων- νεολαίας που υποστηρίζει τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Πρόκειται για μια ιδιότυπη ιστορία ενηλικίωσης, όπου σκιαγραφείται με ζωντάνια και αισθητική αρτιότητα, η εύθραυστη σύγχρονη ρωσική δημοκρατία: πυρήνας της, το δίλημμα της νεαρής κοπέλας ανάμεσα στο δεσποτισμό του παρελθόντος, που πρεσβεύει ο Πούτιν, και τον φιλελευθερισμό του μέλλοντος, που εκφράζουν οι επικριτές του.
Ο άνθρωπος δεσπόζει στο επίκεντρο των ιστοριών που πραγματεύονται τα δανέζικα ντοκιμαντέρ. Στην ταινία Οι νταντάδες / Au Pair των Νικόλ Χοράνιι / Nicole Horanyi και Χέιντε Κιμ Άντερσεν / Heidi Kim Andersen, φανερώνεται το σκληρό πρόσωπο της πολιτιστικής ανταλλαγής. Τρεις νεαρές φιλιππινέζες που ζουν στη Δανία βιώνουν την απόλυτη εκμετάλλευση: αντί μέσω του θεσμού au pair να μάθουν μια ξένη γλώσσα και κουλτούρα, στην πράξη καταλήγουν να μετατρέπονται σε οικονομικές μετανάστριες. Τα όνειρά τους για μια καλύτερη ζωή συντρίβονται από ένα νέο είδος μοντέρνας δουλείας που δεν γνωρίζει σύνορα, σε μια προκλητική ταινία-καταγγελία.
Μια πρωτοφανής υπόθεση που σόκαρε τη δανέζικη κοινωνία πριν από μερικά χρόνια, εκτυλίσσεται στο ντοκιμαντέρ Η υπόθεση σαμουράι / The Samurai Case της Εύα Μούλβαντ / Eva Mulvad. Κατά τη διάρκεια ενός καβγά και υπό την επήρεια αλκοόλ, ο Ρόνι κατά λάθος σκοτώνει τον φίλο του, Νταν, με ένα σπαθί σαμουράι. Η κάμερα της δημιουργού καταγράφει με ψυχραιμία τη δίκη που ακολούθησε –για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας εντός της δικαστικής αίθουσας-, επιχειρώντας να ανακαλύψει την αλήθεια, «φορτισμένη» με το δυσβάσταχτο συναισθηματικό βάρος του κατηγορούμενου.
Η ανθρώπινη ψυχή απελευθερώνεται ακόμη και μέσα στον βάρβαρο, απομονωμένο μικρόκοσμο των φυλακών υψίστης ασφαλείας Νιου Φόλσομ, έτσι όπως αυτός αποτυπώνεται στο ντοκιμαντέρ Τη νύχτα πετάω / Αt Night I fly του Μισέλ Βένσερ / Michel Wenzer. Εκεί, έγκλειστοι βαρυποινίτες βρίσκουν διέξοδο κι ελπίδα χάρη στη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα «Οι τέχνες στο σωφρονισμό» του Νιού Φόλσομ, ανακαλύπτοντας από την αρχή το νόημα της λέξης «άνθρωπος».
Σε διαφορετικό κλίμα κινείται το ντοκιμαντέρ Ερωτομανής / Love Addict της Περνίλ Ρόζε Γκρένκγιερ / Pernille Rose Groenkjaer, όπου κλέβουν την παράσταση οι γενναιόδωρες προσωπικές εξομολογήσεις επτά ανθρώπων που είναι εθισμένοι στον έρωτα. Ιστορίες φαντασιώσεων, εμμονής, πόθου και αυτοκαταστροφής με άξονα την αγάπη ως το χειρότερο «ναρκωτικό», καταλήγουν στο επιμύθιο ότι όλοι θέλουμε να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε, ωστόσο οι «εθισμένοι» τείνουν να αυτοπαγιδεύονται σε ένα φαύλο κύκλο παράνοιας και μοναξιάς. Η σκηνοθέτιδα χρησιμοποιεί τεχνικές από το ντοκιμαντέρ και τη μυθοπλασία για να εξερευνήσει διακριτικά την ψυχοσύνθεση των υποκειμένων της, αναρωτώμενη τι πραγματικά συμβαίνει όταν η αγάπη φτάνει στα άκρα.
Μια διαφορετική ερωτική ιστορία, με φόντο τα παρασκήνια του επαγγελματικού χορού, εκτυλίσσεται στο ντοκιμαντέρ Επάγγελμα: χορευτής / Ballroom Dancer των Κρίστιαν Μπόνκε και Αντρέας Κεφέντ / Christian Bonke & Andreas Koefoed. Κεντρικός ήρωας, ο 34χρονος Σλάβικ, πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής χορού, ο οποίος προσπαθεί να κάνει δυναμική επάνοδο με παρτενέρ τη σύντροφό του, Άννα. Αντιμέτωπος με τους εσωτερικούς δαίμονες, τα πάθη και το εκρηκτικό ταμπεραμέντο του, ο Σλάβικ βιώνει μια κρίσιμη προσωπική και επαγγελματική φάση. Η κάμερα ακολουθεί το ντουέτο ανά τον κόσμο, στις πρόβες και τις παραστάσεις τους, αποτυπώνοντας με κύριο εργαλείο τη γλώσσα του σώματος, το πορτρέτο ενός άντρα που ρισκάρει τα πάντα στο βωμό της επιτυχίας.
(πηγή δ.τ.)
Ballroom Dancer (Christian Bonke & Andreas Koefoed)
The Ambassador (Mads Bruger)
1/2 Revolution (Omar Shargawi & Karim El Hakim)
Putin’s Κiss (Lise Birk Pedersen)
Harbour of Ηope (Magnus Gertten)
Love Addict (Pernille Rose Groenkjaer)