Κάποιες φορές η αγάπη για έναν δημιουργό μπορεί να φτάσει στα όρια της αδιακρισίας . Τα Cahiers du Cinema είχαν δημοσιεύσει απόσπασμα από το ανέκδοτο προσωπικό ημερολόγιο του Γιασουχίρο Όζου/ Yasujirō Ozu. Ένα ημερολόγιο, στο οποίο ο Όζου καταγράφει την καθημερινή ζωή του, τη σχέση του με τον κινηματογράφο, τις σκέψεις και τις αγωνίες του. Εξαιτίας της μεγάλης έκτασης του δημοσιευμένου αποσπάσματος στο γαλλικό περιοδικό, επιλέξαμε κάποια μέρη του ημερολόγιου που μας βοηθούν να γνωρίσουμε καλύτερα έναν από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες του σινεμά...
Αύγουστος του 1933, ο Γιασουχίρο Όζου λίγο πριν τα 30…..
Δευτέρα 7 Αυγούστου
Το κάδρο της κάμερας δεν είναι παρά ένα μικρό παράθυρο στον κόσμο, η αγάπη δεν είναι παρά ένα μικρό παράθυρο στη ζωή. Πρέπει να σκεφτόμαστε δύο φορές πριν θέσουμε σε λειτουργία την κάμερα.
Σάββατο 16 Σεπτεμβρίου
Star Hotel, δωμάτιο 33*
Δύο ατελείωτες εβδομάδες, στερημένες από κάθε ενδιαφέρον. Χωρίς κουνουπιέρα. Όλη τη νύχτα βασανιζόμουν.
[* Ο Όζου έπρεπε να περάσει ένα μήνα στο στρατό και ειρωνικά ονομάζει στο ημερολόγιο του, Star hotel το στρατώνα του και δωμάτιο 33, το τάγμα 33, όπου έκανε τη θητεία του.]
Σάββατο 28 Οκτωβρίου
Στον κόσμο υπάρχουν δύο τύποι γυναικών: εκείνες που με ευκολία σας επιτρέπουν να τις πλησιάσετε και εκείνες που σας κρατούν σε απόσταση. Αν όφειλα να ερωτευτώ, είναι πιθανόν, η εκλεκτή να άνηκε στη δεύτερη κατηγορία. Καθώς θα ήταν προσεκτική, θα μου επέτρεπε να σχηματίσω μια πολύ καλή γνώμη για εκείνη. Είναι αλήθεια, δεν θα ήμουν πια συνεπής στο πρόγραμμα μου, αλλά αυτές οι γυναίκες με γοητεύουν.
Έτος 1934
Τετάρτη 10 Ιανουαρίου
Επιστροφή στο Τόκιο με την πρωινή ταχεία. Σύσκεψη με τον διευθυντή των στούντιο. Προσχεδιασμός της διανομής της ταινίας *.
Στο τέλος του απογεύματος, με το Γιοκοχάμα, το Νόντα, το Σασάκι Τσουνεζίρι, το Σιμίζου, τον Ινούε, το Γιαμανάκια **.
Anira Kuen +Mascotto +Daisan Hotel
Σακέ +ουίσκι +μπίρα.
[* Πρόκειται για την ταινία «Γυναίκες και παλιόπαιδα».
** Φίλοι σκηνοθέτες και τεχνικοί του κινηματογράφου.]
Κυριακή 4 Φεβρουαρίου
Στο μεγάλο κατάστημα Μιτσουκόσι με το Νομπούζο. Αγοράζω φωτογραφικό φιλμ Ίστμαν και Κόντακ. Το παχύ χιόνι παίρνω τη Λάϊκά μου, την οποία είχα εγκαταλείψει για αρκετό καιρό, για να τραβήξω κάποιες φωτογραφίες μπροστά από τις αποθήκες. Το βράδυ εμφανίσεις και μεγενθύσεις.
Κυριακή 4 Μαρτίου
Το βράδυ κάνω μπάνιο, όταν τηλεφωνεί ο Οκούμπο*. Έρχεται να περάσει τη βραδιά στο σπίτι. Συζητούμε για πολλή ώρα. Όταν κάποτε κοιμάται, δουλεύω στο ντεκουπάζ της ταινίας μου**.
[* Ο Οκούμπο Ταμπαμότο, σκηνοθέτης.
** Πρόκειται για την ταινία «Η αγάπη μιας μητέρας»/ Haha wo kowazuya/ A Mother Should be Loved.]
Δευτέρα 2 Απριλίου
Ο πατέρας πηγαίνει καλύτερα, ησυχάσαμε. Μένω στο σπίτι και δουλεύω στο ντεκουπάζ.
Σταματώ ότι κάνω.
22.20: Ο πατέρας είχε μια κρίση.
23.15: Δεν υπάρχει πια.
Καρδιακή προσβολή. Ήταν 69 ετών. Τα δάκρυα μου τρέχουν, καθώς σκέφτομαι τους πόνους που έπρεπε να αντέξει πλησιάζοντας στο τέλος του.
Τετάρτη 4 Απριλίου.
Οικογενειακή τελετή αποτέφρωση στο Σουναμάτσι. Ο πατέρας μου δεν είναι πια σ’ αυτόν τον κόσμο, μόνο μια φούχτα στάχτη. Επίσημα γερασμένη.
Δευτέρα 4 Μαΐου.
Την ημέρα, μοντάζ. Τη νύχτα, μοντάζ. Κρασί και αλμυρά μπισκότα.
Τρίτη 8 Μαΐου.
Την ημέρα, μοντάζ. Τη νύχτα, μοντάζ. Πέντε γεμάτα μπουκάλια.
Τετάρτη 9 Μαΐου.
Η πρώτη ολοκληρωμένη προβολή στις 2 το πρωί. Μήκος: 8434 πόδια. Αποτέλεσμα όχι ιδιαίτερα καλό. Παρουσίαση της ταινίας στα στούντιο το απόγευμα.
Πέμπτη 10 Μαΐου
Άδεια προβολής από τη λογοκρισία. Δεν κόπηκε τίποτα.
Τρίτη 15 Μαΐου.
Έλαβα τα 70 γιέν, την αμοιβή του σκηνοθέτη.
Παρασκευή 25 Μαΐου.
Πήγα στο νεκροταφείο του βουνού Κόγια. Αφού εναπόθεσα τις στάχτες του πατέρα μου, πέρασα τη νύχτα μου στο ξενοδοχείο Ονόγια της Οζάκα. Νεκροταφείο του βουνού Κόγια μέσα στον κήπο που έχει το νότιο κιόσκι, οι παιωνίες έχουν ανθίσει. Τα όρη της χώρας του Κι-ι, ο μήνας του Μάιου προχωρεί προς το τέλος του -εδώ και εκεί, οι κερασιές με το θαμπό χρώμα, τίποτα δεν είναι πράσινο ακόμη -μακρινός ήλιος του λυκόφωτος -δυτικά, ένα σύννεφο από γλυσίνες ταλαντεύεται απαλά -κάτω από τα δέντρα, τα σκοτάδια βασιλεύουν. Η νύχτα έρχεται. Ούτε μια φωνή δεν ακούγεται σ’ αυτό το κομμάτι του νεκροταφείου που χάνεται στο σκοτάδι. Τα οστά του πατέρα μου κύλησαν προς το μικρό άνοιγμα της οστεοθήκης, κάνοντας ένα σκληρό θόρυβο. Πραγματικά, όλα τέλειωσαν για τον πατέρα μου.
Τρίτη 29 Μάιου.
Επιτέλους, ξαναβρίσκομαι στα στούντιο.
Πέμπτη 11 Μάιου.
Στη κατοικία του Νόντα στο Οουά με τον Ίκε-τσου. Μιλούμε για σενάρια.
Δευτέρα 16 Μαΐου.
Ημέρα ξεκούρασης στο σπίτι. Διαβάζω ξανά ανάμεσα σε άλλα, τη νουβέλα του Τανιζάκι Γιουνιτσίρο. Σήμερα το πρωί ήμουν ακόμη ξαπλωμένος, όταν η μητέρα μου ανέβηκε στο δωμάτιο για να με ρωτήσει αν θα παντρευόμουν μια μέρα.
Να ‘μαι λοιπόν, χτυπημένος από αυτή τη μανία εκείνων που έχουν καναρίνια και συνεχώς προσπαθούν να τα ζευγαρώσουν!
(Δημοσιεύτηκε στα Les Cahiers du Cinéma, janvier 1994, n° 475. Απόδοση από τα γαλλικά Νίκος Καλτσάς. Η ελληνική μετάφραση δημοσιεύτηκε στην εφ. Η Εποχή, Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 1994)