Ανθρωπος με πολλαπλά ενδιαφέροντα, ο χαρισματικός ηθοποιός ταλαιπωρείται ζώντας τους ρόλους πριν τους ερμηνεύσει

του Charles McGrath/ International Herald Tribune

Μια λέξη που χρησιμοποιεί πολύ ο Βίγκο Μόρτενσεν/ Viggo Mortensen για τον εαυτό του είναι «ταλαιπωρημένος». Οπως τα λογαριάζει, έχει ταλαιπωρηθεί πολύ για δύο ολόκληρα χρόνια, από το 2007, όταν η ερμηνεία του στο φιλμ του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ/ David Cronenberg «Επικίνδυνες υποσχέσεις»/Eastern Promises, όπου χρειάστηκε, μεταξύ άλλων, να σβήνει τσιγάρα στη γλώσσα του και να παλεύει γυμνός μέσα σ’ ένα χαμάμ, του χάρισε μια υποψηφιότητα για Οσκαρ και τον ανάγκασε να δουλέψει ασυνήθιστα σκληρά για την προώθηση της ταινίας. Οταν άρχισε να γυρίζει την κινηματογραφική μεταφορά του ζοφερού μυθιστορήματος του Κόρμακ Μακάρθι/Cormac McCarthy «Ο δρόμος»/The Road, αμέσως μετά την τελετή των Οσκαρ, ήταν στ’ αλήθεια πολύ ταλαιπωρημένος.
«Ο δρόμος», όπου πρωταγωνίστησε επίσης ο Αυστραλός ηθοποιός Κόντι Σμιτ - Μακφί, 11 ετών τότε, βγαίνει στις οθόνες παγκοσμίως στις 25 Νοεμβρίου, έπειτα από καθυστέρηση σχεδόν ενός χρόνου στη διάρκεια του οποίου τελειοποιήθηκαν τα ειδικά εφέ κι έγιναν προσπάθειες να δοθεί ένας τόνος ελπίδας σε μια ιστορία που εκτυλίσσεται στο τέλος του κόσμου. Οταν του έστειλαν το σενάριο, θυμάται τώρα, ήταν τόσο κουρασμένος από τη φασαρία με τα Οσκαρ –και από το γύρισμα δύο ταινιών, του «Good» και του «Appalooza» – που σχεδόν δεν το διάβασε. «Επειτα όμως κατάφερα να το διαβάσω και σκέφτηκα: αν δεν το κάνω αυτό, τότε πιθανότατα θα το μετανιώσω», λέει.

Εμπειρία θανάτων
Αναφερόμενος στο θέμα της ταινίας που εστιάζει στην απώλεια, τη θνητότητα και την επικείμενη καταστροφή, προσθέτει: «Εχω εμπειρία θανάτων στην οικογένειά μου. Σκεφτόμουν συχνά αυτού του είδους τα πράγματα: πατεράδες και γιους, κόρες, φίλους, παιδιά, το μέλλον – όλα αυτά. Και προσθέστε το γεγονός ότι ήμουν τρομερά κουρασμένος. Σκέφτηκα, λοιπόν, ας αφήσω τον ρόλο να κυλήσει από μόνος του. Καμιά φορά είναι καλύτερα να παίζεις κουρασμένος, παρά να κουράζεσαι επειδή παίζεις».
Η κούρασή του οφείλεται εν μέρει στη γνωστή του εμμονή στην «υπερερμηνεία». Στο «Good», με κεντρικό πρόσωπο έναν καθηγητή γερμανικής λογοτεχνίας που γίνεται ναζί, επισκέφθηκε όλα τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Πολωνίας, ακούγοντας Μάλερ στο αυτοκίνητο. Για το «Επικίνδυνες υποσχέσεις», όπου παίζει έναν Ρώσο γκάνγκστερ, ταξίδεψε μόνος του στη Μόσχα, στην Αγία Πετρούπολη και στα Ουράλια, μόνο και μόνο για να «πιάσει» την προφορά. Για να ετοιμαστεί για τον ρόλο που τον έκανε σταρ, αυτόν του Αραγκορν στην τριλογία του «Αρχοντα των Δαχτυλιδιών», κοιμόταν τυλιγμένος με την μπέρτα του, ασκήθηκε στην ξιφομαχία και θα μάθαινε και τη γλώσσα των ξωτικών αν υπήρχε διαθέσιμη γραμματική. Για τον «Δρόμο», κοιμήθηκε και πάλι με το κοστούμι του ρόλου του –βρώμικα κουρέλια– και πέρασε κάμποσο καιρό τρώγοντας μόνο κρέας και μαύρη σοκολάτα για να χάσει βάρος.

Ακτιβιστής, μουσικός, ποιητής
Ο 51χρονος ηθοποιός έχει πολλά ενδιαφέροντα εκτός του κινηματογράφου. Είναι πολιτικός ακτιβιστής: φίλος του μαχητικού δημοκρατικού βουλευτή Ντένις Κούσινιτς, στον οποίο έχει αφιερώσει ένα βιβλίο, και συχνός επισκέπτης της Σίντι Σίχαν όταν εκείνη είχε κατασκηνώσει έξω από το ράντσο του προέδρου Μπους για να διαμαρτυρηθεί εναντίον του πολέμου στο Ιράκ. Επίσης, γράφει και μεταφράζει ποιήματα, συνθέτει και ηχογραφεί μουσική. Ο Buckethead, ο πρώην κιθαρίστας των Guns N’ Roses, συνεργάστηκε στο πιο πρόσφατο άλμπουμ του. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, έχει κι έναν μικρό εκδοτικό οίκο, τον Perceval Press, που εκδίδει ως επί το πλείστον βιβλία τέχνης, ανάμεσά τους και μια συλλογή κολάζ της πανκ ρόκερ Εξέν Σερβένκα, πρώην συζύγου του Μόρτενσεν και μητέρας του γιου του, φοιτητή σήμερα. Τα «μπεστ σέλερ» των εκδόσεων αυτών είναι έργα του ίδιου του Μόρτενσεν, ποιητικές και φωτογραφικές συλλογές κυρίως, των οποίων οι πωλήσεις ανεβαίνουν όποτε βγαίνει στις οθόνες μια καινούργια ταινία του.

Ατρόμητος καρατερίστας
«Ο Βίγκο είναι ένας ατρόμητος καρατερίστας που έχει το χάρισμα του πρωταγωνιστή», είπε ο Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ, ο οποίος τον σκηνοθέτησε στο «Τέλος της βίας» και στο «Επικίνδυνες υποσχέσεις». «Εχει μια εξωτική διάσταση, παρ’ όλο που είναι Αμερικανός».
Πράγματι, ο Μόρτενσεν έχει έντονα, «σλαβικά» ζυγωματικά, το πιο επιβλητικό κινηματογραφικό πηγούνι μετά τον Κερκ Ντάγκλας και μάτια στο χρώμα του γαλάζιου πάγου, που μπορούν να φαίνονται στοχαστικά τη μια στιγμή και απειλητικά την άλλη. Εχει επίσης μια συμπαγή, σμιλεμένη κορμοστασιά, που δείχνει υπέροχη όταν τη στολίζουν ρωσικά γκαγκστερικά τατουάζ.
Στα γυρίσματα του «Δρόμου» συνδέθηκε ιδιαίτερα με τον μικρό Κόντι. «Μου θύμιζε τον γιο μου στην ηλικία αυτή, ακόμη και τον εαυτό μου. Αν ξέρω κάτι, είναι να είμαι πατέρας και προσπάθησα να τον βοηθήσω, να είμαι συναισθηματικά διαθέσιμος. Ελάχιστα παιδιά ηθοποιοί μπορούν να κάνουν όσα έκανε ο Κόντι κάθε μέρα. Αντιδρούσε σαν βετεράνος ηθοποιός, αντιμετωπίζοντας τα εμπόδια σαν ευκαιρίες. Του είπα “κάνεις επαναστατικά πράγματα – πράγματα που έκαναν ο Μπράντο και ο Μοντγκόμερι Κλιφτ”. Κι εκείνος μου είπε “Ποιος είναι ο Μοντγκόμερι Κλιφτ;”».

Βαθιά προσωπική κουλτούρα
Οταν δεν δουλεύει και δεν ταξιδεύει, ζει μόνος του σε μια έρημη αγροτική περιοχή του Αϊντάχο. Εχει αυτό που ο Κρόνενμπεργκ αποκαλεί «βαθιά προσωπική κουλτούρα», που εν μέρει προέρχεται από τον ασυνήθιστο τρόπο που μεγάλωσε. Η μητέρα του είναι Αμερικανίδα, ο πατέρας του Δανός και μεγάλωσε στην Αργεντινή, όπου έμαθε καλά την ισπανική γλώσσα και έγινε ισόβιος οπαδός της ποδοσφαιρικής ομάδας Σαν Λορένσο. Οταν ήταν 11 χρόνων, οι γονείς του χώρισαν και η μητέρα του μαζί με τον Βίγκο και τους δύο αδελφούς του εγκαταστάθηκαν στο Γουότερταουν της Νέας Υόρκης. Μετά τις σπουδές του στο κολέγιο, πήγε στη Δανία για να μείνει κοντά στον πατέρα του. Εκεί ήταν που άρχισε να ενδιαφέρεται για τον κινηματογράφο – ιταλικές και ιαπωνικές ταινίες, φιλμ του Καρλ Ντράγιερ.
Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον του, ωστόσο, ήταν το γράψιμο και πιθανόν να γινόταν συγγραφέας όταν επέστρεψε στις ΗΠΑ στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Ψάχνοντας, όμως, για δουλειά, έτυχε να δει μια αγγελία για ηθοποιούς σε θέατρο ρεπερτορίου. «Μου είπαν να ετοιμάσω δύο κομμάτια και ήμουν τόσο άσχετος, που δεν ήξερα καν τι εννοούσαν», θυμάται. «Ετοίμασα ένα μονόλογο από ένα διήγημα της Κάρεν Μπλίξεν και τους είπα κι ένα ιρλανδικό ποίημα. Δεν θυμάμαι αν το απήγγειλα ή το τραγούδησα. Πρέπει να με πέρασαν για τρελό. Τέλος πάντων, μου είπαν να ξαναπάω την άλλη Τετάρτη και τότε μόνο κατάλαβα ότι ήταν θεατρική σχολή και ότι με είχαν δεχθεί να σπουδάσω».
Τώρα, ο Βίγκο Μόρτενσεν σχεδιάζει να πάρει μέρος στο θεατρικό έργο του Χιλιανού συγγραφέα Αριελ Ντόρφμαν «Purgatorio», που θα παρουσιαστεί στη Μαδρίτη.

H KAΘHMEPINH Hμερομηνία : 11-10-2009