Ο ελληνοαμερικάνος στην καταγωγή Gregory J. Markopoulos γενήθηκε στο Τολέδο Οχάιο, το 1928 και πέθανε το 1992. Είναι ένα πρόσωπο μορφή του Νέου Αμερικάνικου Σινεμά της δεκαετίας του 60. Σπούδασε σινεμά δίπλα στον Joseph von Sternberg.
Ψυχή (1947), Λυσίας (1948), Χαρμίδης (1949), Γαλήνη (1958), Twice a Man (1963), Ming Green (1966), Himself As Herself (1967), The Illiac Passion (1964-67), Galaxie (1966), Sorrows (1969) είναι μέρος της φιλμογραφίας του.
Ο σκηνοθέτης ως ένας ολοκληρωτικός και απόλυτος δημιουργός, μύθοι και ελληνική αρχαιότητα, μια έντονη ποιητική διάθεση, μοντάζ πάνω στην ελάχιστη φιλμική μονάδα (το καρέ), ταυτόχρονη σε παρελθόν, παρόν και μέλλον αφήγηση, το ανδρικό γυμνό, μια ιδιαίτερη χρήση του χρώματος και μια απεικόνιση ενός σύνθετου και περίπλοκου τοπίου συναισθημάτων, χαρακτηρίζει τις ταινίες του. Αρχαία ελληνική μυθολογία, οι γάλλοι ποιητές (Stéphane Mallarmé, André Gide, Jean Cocteau), ο γερμανικός ρομαντισμός (Ludwig van Beethoven, Richard Wagner), είναι αναφορές που μπορούμε να διακρίνουμε στο έργο του.
Το 1967 ο Gregory J. Markopoulos εγκαταλείπει τις ΗΠΑ και περιπλανιέται στη Ευρώπη. Την δεκαετία του 80, μαζί με τον σύντροφό του Robert Beavers, διοργάνωσε στον τόπο καταγωγής των γονιών του, στην Αρκαδία, ένα μικρό φεστιβάλ των ταινιών του. Μια προβολή στην μνήμη του είχε οργανωθεί στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (1993).
Το 2004, με πρωτοβουλία του Robert Beavers, αναβίωσε το φεστιβάλ Τέμενος, από τις 25 μέχρι 27 Ιουνίου, σε μια τοποθεσία μεταξύ των χωριών Λυσσαρέα, Παλούμπα, Σαρακίνι και Λουτρά Ηραίας στην Αρκαδία. Οι προβολές ξεκινούσαν στις 10 το βράδυ και ολοκληρωνόταν στις 4 το πρωί, σ’ ένα υψόμετρο 900 μέτρων. Προβλήθηκαν τα τέσσερα πρώτα μέρη από την διάρκειας 80 ωρών ταινία του Ενιαίος.
[Data: http://www.the-temenos.org/ Περιοδικό Film Comment, Jan/Feb 04.]
Δ.Μ.