Edward D. Wood, Jr: Ο “χειρότερος σκηνοθέτη του κόσμου” σύμφωνα με τους ιστορικούς του κινηματογράφου. Μέσα στη δεκαετία του 50, ο Edward D. Wood, Jr γύρισε ταινίες που σήμερα χαρακτηρίζονται παρωδίες (χωρίς όμως ο ίδιος να έχει εξ’ αρχής τέτοια πρόθεση), ταινίες που αρνούνται βασικούς κανόνες της σκηνοθεσίας, που αδιαφορούν για τις συμβάσεις της κινηματογραφικής τεχνικής, που χαρακτηρίζονται από την συσσώρευση «κλισέ». Ταινίες γεμάτες «ορθογραφικά και συντακτικά» λάθη, οι οποίες ακριβώς λόγω τον προηγουμένων διασώθηκαν από την φθορά του χρόνου.
Βετεράνος του Β! Παγκόσμιου Πολέμου, ο Ed Wood, ήταν ένας δηλωμένος ετεροφυλόφιλος τραβεστί -σε αφηγήσεις του ανέφερε ότι πολεμούσε φορώντας κάτω από την στρατιωτική στολή, γυναικεία εσώρουχα. Με θητεία στους πεζοναύτες ισχυριζόταν ότι συμμετείχε στη σημαντική μάχη του Guadalcanal φορώντας σουτιέν.
Η είσοδος του στο Χόλλυγουντ τις αρχές της δεκαετίας του 50, συμπίπτει με την πληθωρική παραγωγή των exploitation films (ταινίες σε είδη όπως Ε.Φ., θρίλλερ, τρόμου ή ψευτοεπιστημονικά ντοκιμαντέρ γυρισμένες με αποκλειστικό σκοπό το οικονομικό κέρδος).
Το πρότυπο του Edward D. Wood, Jr στη σκηνοθεσία ήταν ο Orson Welles, του οποίου τη φιλοδοξία και το πάθος για ταινίες θαύμαζε. Ισχυριζόταν ότι εξαιρουμένου του Welles ήταν ο μοναδικός που ταυτόχρονα ήταν σεναριογράφος, σκηνοθέτης και ηθοποιός στις ταινίες του. Αν και αυτό συνέβαινε μάλλον λόγω της ένδειας και της οικονομικής στενότητας.
Παρ’ όλο που σχεδόν όλο το έργο του ανήκει στην κατηγορία των exploitation films, η πρώτη του ταινία διαθέτει κάτι από το τόνο μιας προσωπικής εξομολόγησης: Το Glen Or Glenda (1952), είναι μια παθιασμένη υπεράσπιση του τραβεστισμού. Ο ίδιος δήλωνε: «Αν κάποιος θέλει να με γνωρίσει θα πρέπει να δει την ταινία 'Glen or Glenda. Είμαι εγώ, είναι η ιστορία μου, χωρίς αμφιβολία».
Στην ταινία παρουσιάζονται μέσα από την φόρμα του επιστημονικού ντοκιμαντέρ και τη διήγηση ενός ψυχίατρου σ’ ένα αστυνομικό (οι αναφορές στον Φουκώ είναι μάλλον συμπτωματικές) , δύο ιστορίες. Η πρώτη αναφέρεται σ’ ένα νεαρό, τον Glen, που περιπλανιέται στη Hollywood Boulevard, κοιτώντας με ζήλια τα γυναικεία ρούχα στις βιτρίνες των καταστημάτων. Θα τελειώσει με τον ήρωα να παντρεύεται και να βρίσκει καταφύγιο στην γκαρνταρόμπα της γυναίκας του. Η δεύτερη ιστορία -που βασίζεται στο πραγματικό περιστατικό αλλαγής φύλου του/ της(;) Christine Jorgensen- αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού στρατιώτη που αποφασίζει να προχωρήσει σε εγχείρηση για αλλαγή φύλου.
Σ’ αυτή την ταινία εμφανίζεται στο ρόλο του «πνεύματος» και ο Bela Lugosi- σταρ των ταινιών τρόμου της δεκαετίας του 30 και είδωλο του σκηνοθέτη. Αξίζει εδώ να σημειώσουμε την παρουσία του Bela Lugosi και σε άλλες ταινίες του Edward D. Wood, Jr: το Bride Of The Monster (1953) και Plan 9 From Outer Space (1958), -κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της, ο Bela Lugosi πέθανε και η ταινία συνεχίστηκε με άλλο ηθοποιό.
Στο Bride of the Monster ο Bela Lugosi υποδύεται ένα τρελό επιστήμονα που πειραματίζεται με την ατομική ενέργεια. Ο στόχος του είναι να δημιουργήσει ένα στρατό υπεράνθρωπων για να κυριαρχήσει. Μια φράση του είναι άξια επισήμανσης: «Όταν κάποιος ανακαλύψει κάτι που οι άλλοι δεν καταλαβαίνουν τότε αυτός θεωρείται απ' όλους τρελός». Μια φράση που θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως σχόλιο του Wood για την αντιμετώπιση που είχε από τους άλλους. Στα αξιοσημείωτα της ταινίας είναι η κλοπή από τον Wood ενός μηχανικού χταποδιού που υπήρχε σε μια αποθήκη των Republic Studios, για να χρησιμοποιηθεί στην ταινία: είχε επίσης χρησιμοποιηθεί και στην ταινία του John Wayne, Wake of the Red Witch).
Η ταινία με τον εύγλωττο τίτλο Plan 9 from Outer Space ήταν υπεύθυνη και για την δημοσιότητα του σκηνοθέτη, αφού απέκτησε κάποια φήμη ως cult-φιλμ: έχει χαρακτηρισθεί ως «η χειρότερη ταινία που έγινε ποτέ». Ο Ed Wood δηλώνει: «Το Plan 9 είναι η ταινία για την οποία είμαι υπερήφανος. Σ’ αυτή χρησιμοποιήσαμε τα ζάντες από μια Cadillac σαν ιπτάμενους δίσκους». Σ’ αυτήν παρουσιάζονται όλοι οι ηθοποιοί που αποτελούν τον κύκλο του σκηνοθέτη, μια ομάδα ετερόκλιτων προσώπων: ο Criswell, η Vampira, ο μασέρ της γυναίκας του σκηνοθέτη, ο Tor Sohnson, ένας Σουηδός παλαιστής.
Το τέλος της δεκαετίας του 50 θα ορίσει και την αποχώρηση του σκηνοθέτη απο την παραγωγή των exploitation films, λόγω κυρίως οικονομικών προβλημάτων -χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της ταινίας Night of the Ghouls που έμεινε ακυκλοφόρητη 23 χρόνια επειδή ο σκηνοθέτης δεν μπορούσε να πληρώσει το εργαστήριο εμφάνισης.
Τις δεκαετίες 60 και 70 θα στραφεί στην συγγραφή αστυνομικών μυθιστορημάτων, ιστοριών τρόμου, πορνογραφημάτων και στην σκηνοθεσία σκληρών πορνό. Κάποιας επισήμανσης αξίζουν και οι ταινίες σούπερ-8 που γύρισε πάνω σε τμήματα της «Εγκυκλοπαίδειας του Σεξ».
Θα πεθάνει αλκοολικός το 1978 σε ηλικία 54 χρονών, αγνοημένος απ’ όλους, κριτικούς και θεατές. Ή μάλλον όχι όλους: Ο Tim Burton, φανατικός θεατής των ταινίων του, θα γυρίσει 24 χρόνια μετά τον θάνατο του, τη ζωή του σε ταινία. Σ' αυτή επικεντρώνεται κυρίως στη σχέση του Ed Wood με τον Bela Lugosi. Το ρόλο του Ed Wood υποδύεται ο Johnny Depp (στην ερμηνεία του τονίζει το πάθος, τον οπτιμισμό και τη μαχητική διάθεση), ενώ αυτόν του Bela Lugosi ο Martin Landau .
Μέσα στην ιστορία του κινηματογράφου ο Ed Wood είναι μια μοναδική και χαρακτηριστική περίπτωση, ένα παράδειγμα του ότι η αιωνιότητα δεν κερδίζεται μόνο διαμέσου του ωραίου και υψηλού, αλλά και μέσα από το ταπεινό και το άσχημο.

[Επιμέλεια κειμένου: Δημήτρης Μπάμπας. Τα στοιχεία έχουν αντληθεί από τα κείμενα των J.Hoberman (Sight & Sound, May 95), John Clark (UK Premiere, November 94), την συνέντευξη του Tim Burton στον Gavin Smith (Film Comment, November 94), λήμματα της Wikipedia και τις κριτικές του Leonard Maltin]