Υποτιμημένος στην εποχή του ως σκηνοθέτης B Movies -αστυνομικών και πολεμικών ταινιών- ο Samuel Fuller υπήρξε μια ασυμβίβαστη και ανεξάρτητη φωνή στο χώρο του Χόλιγουντ. Απεικόνισε την σκοτεινή όψη της Αμερικής την εποχή του Eisenhower, αφηγήθηκε ιστορίες που υπονόμευαν τον κυρίαρχο μύθο του Αμερικάνικου ονείρου, σκηνοθέτησε ταινίες που αμφισβητούσαν την εικόνα ευτυχίας και ευμάρειας των κυρίαρχων χολιγουντιανών ταινιών.
O Fuller έζησε μια περιπετειώδη και γεμάτη ένταση ζωή, όπως εξάλλου ήταν όλες οι ταινίες του. Εκανε αστυνομικό ρεπορτάζ στα 17 στην εφημερίδα San Diego Sun, περιπλανήθηκε στην Αμερικάνικη ενδοχώρα στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, υπήρξε ήρωας (τιμημένος με πολλά παράσημα) στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, πολεμώντας στην Ευρώπη με την φημισμένη μονάδα του Αμερικάνικου Στρατού 1st Infantry Division -Big Red One. Η ταινία έλεγε είναι "ένα πεδίο μάχης. Αγάπη, μίσος, δράσης, βία, θάνατος - με μια λέξη συναίσθημα". Η δήλωση αυτή αντανακλά και το περιεχόμενο των ταινιών του.
Ξεκίνησε το 1936 σαν σεναριογράφος και η πρώτη του ταινία ως σκηνοθέτης ήταν το I Shot Jesse James (1949). Γύρισε ταινίες που ανήκουν σε διαφορετικά κινηματογραφικά είδη, αλλά οι καλύτερες του πάντα -όχι χωρίς λόγο-, ήταν οι πολεμικές. The Big Red One (1980), Steel Helmet (1950), Fixed Bayonets (1951): είναι μερικοί τίτλοι. Οι ταινίες νουάρ που γύρισε θεωρούνται από τις πιο σκληρές και απαισιόδοξες. Οι περισσότερες ταινίες του είναι b-movies που αγνοήθηκαν στην εποχή τoυς για να ανακαλυφθούν την δεκαετία του 60 και 70 από τους Γάλλους κριτικούς. Μία επιλογή των καλύτερων ταινιών του -εκτός από αυτούς που αναφέρθηκαν παραπάνω-περιλαμβάνει τους παρακάτω τίτλους : Pickup on South Street (1953), Hell and High Water (1954), Underworld U.S.A. (1961), Merrill's Marauders (1962), Naked Kiss (1963), Shock Corridor (1963).
Ο Samuel Fuller υπήρξε σ' όλη του την καριέρα ένας "ανεξάρτητος" σκηνοθέτης, πολύ πριν ο όρος γίνει μία ακόμα ετικέτα τον Media. Στην εποχή της "πολιτικής ορθότητας", οι ταινίες του ξεχάστηκαν και ο ίδιος αγνοήθηκε. Μόνο λίγοι φανατικοί του θαυμαστές διέσωσαν τον ίδιο -σαν κινηματογραφική φιγούρα- και το έργο του. Ο Βιμ Βέντερς του κάλεσε να παίξει ως ηθοποιός στον Αμερικάνικο φίλο (1977) και στο πρόσφατο The End of Violence. Ο Jean-Luc Goddard τον φιλοξένησε στο Pierrot le Fou (1965). Ενώ μαζί με τους Jim Jarmusch βρέθηκε στη ταινία του Mika Kaurismaki, Tigrero, A Film That Was Never Made (1994). Το πνεύμα του και οι εικόνες των ταινίων του στοιχειώνουν το έργο σκηνοθετών όπως ο Quentin Tarantino, Jim Jarmusch και Martin Scorsese.
Το σκηνοθετικό του ύφος -αντισυμβατικό και γεμάτο αισθητικές αναζητήσεις- εκφράζει ένα πνεύμα ανήσυχο, μία φωνή αμφισβήτησης της κυρίαρχης χολιγουντιανής αισθητικής. Αφήγηση με επιρροές από τις ταμπλόιντ εφημερίδες, πολύ κοντινά πλάνα, μοντάζ που δημιουργεί σοκ στον θεατή, εικόνες χωρίς ισορροπία και αρμονία: Οι ταινίες που ο Fuller γύρισε είναι βίαιες, γεμάτες ακραία συναισθήματα. Αμφισβήτησε την συμβατική κινηματογραφική γλώσσα (π.χ. παραλείποντας σκηνές μετάβασης και εμμένοντας στις ουσιαστικές σκηνές για την αφήγηση: το κυνηγητό των δυο ηρώων στο Dead Pigeon γίνεται ξαφνικά κυνηγητό αυτοκινήτων, χωρίς ο Fuller να δείχνει πως οι ήρωες μπήκαν στα αυτοκίνητα).
Κοινωνική κριτική και ο πολιτικός προβληματισμός βρίσκονται σ' όλες του σχεδόν τις ταινίες. Το Shock Corridor -μια αστυνομική ταινία- είναι ένα μικρό παράδειγμα: το ψυχιατρείο στο οποίο κλείνεται ο ήρωας είναι ένας μικρόκοσμος της αμερικάνικής κοινωνίας.
Υπήρξε ο πρώτος σκηνοθέτης που ασχολήθηκε με τον πόλεμο της Κορέας (Steel Helmet, Fixed Bayonet) ενώ η ταινία του China Gate απετέλεσε προάγγελο των ταινιών που γυρίστηκαν αργότερα με θέμα το Βιετνάμ. Γύρισε ταινίες καταγγελίες του Νέο-Ναζισμού (Verboten) αλλά και ταινίες που κατηγορήθηκαν ως αντικομμουνιστικές (Pickup on South Street). Ομως παρ' όλο τον πολιτικό και κοινωνικό περιεχόμενο, οι εικόνες των ταινιών του είναι πάντα ακραίες, προκαλούν αντιφατικά συναισθήματα, είναι σκοτεινές, πρωτόγονες, σκληρές.
Ενας τυπικός πρωταγωνιστής σε ταινία του Samuel Fuller είναι πάντα ένας πρώιμος αντι-ήρωας. Χωρίς ισορροπίες χωρίς ηθική, βαθιά ατομιστές, οι ήρωες του Fuller, πολύ συχνά, είναι περισσότερο σύμβολα της αμερικάνικης υποκρισίας και παράνοιας, παρά πραγματικοί χαρακτήρες. Αρνήθηκε στους ήρωες του μια ευτυχή κατάληξη, ένα χαπυ-εντ. Ο Fuller παρουσίασε την αμερικάνικη κοινωνία όπως πραγματικά είναι: αδίστακτη, διεφθαρμένη, ανήθικη, σκληρή, ψυχικά άρρωστη.
(επιμέλεια κειμένου Δημήτρης Μπάμπας)
