tykwer1.jpg

Ενας απο τους πιο σημαντικούς νέους ευρωπαίους σκηνοθέτες, ο Τομ Τίκβερ (Tom Tykwer) είναι παλιός γνώριμος του ελληνικού κοινού: οι ταινίες του Χειμερία Νάρκη/ Winterschläfer και Τρέξε, Λόλα, τρέξε/ Lola rennt είχαν προβληθεί σε παλαιότερα Φεστιβάλ Θεσ/νίκης.
Οι ταινίες του χαρακτηρίζονται από ένα στυλιζάρισμα και από την έντονη παρουσία της μουσικής, η οποία δίνει τον ρυθμό στις εικόνες. Ωστόσο πίσω απ' όλα αυτά υπάρχει κάτι άλλο: μια παράδοξη, για το σύγχρονο σινεμά, μεταφυσική των σχέσεων διαποτίζει τις εικόνες. Εδώ η μοίρα, η σύμπτωση, το τυχαίο (ή το ατύχημα) και η νομοτέλεια, καθορίζει την κίνηση της αφήγησης. Δεν υπάρχει μια λογική αιτιότητα στην αφήγηση (Η πριγκίπισσα και ο πολεμιστής) ούτε ένας ορθολογισμός στην δραματική πλοκή (Τρέξε, Λόλα, τρέξε): τα πάντα συμβαίνουν όπως σ' ένα παραμύθι. και ο ρομαντισμός δίδει τον τόνο. Είναι, κατά μια άποψη, ο Τομ Τίκβερ ένας συνεχιστής του Κριστόφ Κισλόφκσι, αφού και στο έργο του πολωνού σκηνοθέτη μπορούμε να συναντήσουμε ανάλογες εμμονές. [ Έτσι αποκτά νόημα η σκηνοθεσία του Heaven πρώτου μέρους της τριλογίας Παράδεισος - Κόλαση - Καθαρτήριο, που έγραφε με στόχο να σκηνοθετήσει ο Κριστόφ Κισλόφκσι πριν από τον θάνατό του.]
tykwer2.jpgΔίδοντας την φόρμα και τον ρομαντισμό ενός γοητευτικού παραμυθιού σε ιστορίες που μόνο κατ' επίφασιν μπορούν να ειδωθούν ως μοντέρνες, ο Τομ Τίκβερ δουλεύει με όλα τα υλικά των παλιών παραμυθιών: οι διαδρομές δύο άνθρωπων συγκλίνουν. Αντιμετωπίζουν ανυπέρβλητες δυσκολίες, περνούν δοκιμασίες, συναντούν εμπόδια: η αγάπη τους κινδυνεύει. Τελικά όμως κατανικούν τις δυσκολίες και υπερπηδούν τα εμπόδια. Ο έρωτας στο τέλος θα πρέπει να κυριαρχήσει.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της ταινίας Τρέξε, Λόλα, τρέξε: εδώ έχουμε μια μοντέρνα αντίληψη για την αφήγηση, που η καταγωγή της είναι τα Video games. Η συνεχής επανάληψη- αφήγηση μιας ιστορίας μέχρι να συμβεί το επιθυμητό αποτέλεσμα για τον παίκτη- θεατή υπάρχει μόνο στα Video games (όπου ο παίκτης παίζει και ξανα παίζει το ίδιο σενάριο μέχρι να κερδίσει). Όμως αυτή η συνεχής επανάληψη έχει ένα και μοναδικό σκοπό: πρέπει να επιτευχθεί το αίσιο τέλος της ιστορίας, δηλαδή το "Ζήσανε αυτοί καλά και εμείς καλύτερα" ενός παραμυθιού.
Έτσι και στην ταινία Η πριγκίπισσα και ο πολεμιστής/ Der Krieger und die Kaiserin, η συνάντηση της νοσοκόμας Σίσι και του Μπόντο είναι μοιραία: θα συναντηθούν μέσα σε περιστάσεις δύσκολες - η Σίσι συναντά τον Μπόντο, όταν ο τελευταίος τής σώζει τη ζωή από ένα, παραλίγο μοιραίο, αυτοκινητικό ατύχημα-. θα χαθούν και θα συναντηθούν. Πρόσωπα αρχέτυπα των παραμυθιών -η πριγκίπισσα και ο πολεμιστής- πρέπει να σώσουν ο ένας την ζωή του άλλου. Σ' ένα κόσμο όπου κυριαρχεί η τρέλα και η παράνοια οι ήρωες αυτοί αντιμετωπίζουν το χάος. Πρέπει να υπερνικήσουν το Κακό, να περάσουν την δοκιμασία, για να ανακαλύψουν τελικά τον εαυτό τους, για να κερδίσουν στο τέλος την Αγάπη και τον Έρωτα.
tykwer3.jpgΣτην ταινία Heaven στο κέντρο θα βρούμε μια ιστορία αγάπης ανάμεσα σε ένα νεαρό αξιωματικό της αστυνομίας ο οποίος φαίνεται να μη ζητά και να μην περιμένει τίποτε από τη ζωή και σε μια φιλόδοξη δολοφόνο, η οποία διακινδυνεύει κι είναι έτοιμη να χάσει τα πάντα. Το περιβάλλον στο οποίο ανθίζει η αγάπη τους είναι χωρίς ελπίδα και προοπτική. Παρόλα αυτά ο έρωτας δίνει στους δυο εραστές τη δύναμη για ν' αντέξουν τα πάντα.
Πρώτη διεθνής παραγωγή για τον Τομ Τίκβερ, αγγλο-ιταλόφωνη αυτή ταινία γυρίστηκε στη Γερμανία και την Ιταλία. Η υπόθεση της: Η Φιλίπα, μια 29χρονη δασκάλα αγγλικών, αποφασίζει να προβεί σε μια απελπισμένη πράξη: ένας άντρας πρόκειται να πεθάνει από το δικό της χέρι. 'Ενας άντρας που αξίζει το θάνατο, αφού έχει προκαλέσει αβάσταχτες συμφορές τόσο στη δική της όσο και σε πολλές άλλες οικογένειες. Είναι ένας έμπορος ηρωίνης που εξαιτίας του ο άντρας της κατάντησε εξαρτημένος στα ναρκωτικά. 'Ενας έμπορος, που πραγματοποιεί τις καταστροφικές δοσοληψίες του ακόμη και μέσα στους αυλόγυρους των σχολείων, πίσω από το προσωπείο ενός έντιμου επιχειρηματία. Η Φιλίπα νιώθει ότι ανέχτηκε αρκετά. Τώρα, θα τον κάνει να πληρώσει...
Οι απρόοπτες διαδρομές της ζωής που καθορίζονται απο την μοίρα και η λύτρωση, βρίσκονται στο κέντρο σ' αυτήν την ταινία. Και εδώ το μεταφυσικό στοιχείο δίνει τον τόνο, ενώ η ατμόσφαιρα αποκτά μια ονειρική δίασταση.
Δ.Μ.
tykwer4.jpg
Βιογραφικό σημείωμα
Ο σκηνοθέτης του Τρέξε, Λόλα, τρέξε γεννήθηκε το 1965 στο Βούπερταλ και από το 1976 άρχισε να γυρίζει ταινίες super 8. Η πρώτηδουλειά του Tom Tykwer ήταν στον κινηματογράφο της πόλης του, όπου και πήρε τα πρώτα του κινηματογραφικά ερεθίσματα. Κινηματογραφόφιλος, υπήρξε το 1988 διευθυντής της αίθουσας Moviemento Di Berlino.
Το 1991 παρουσιάζει το Because, το πρώτο του φιλμ μικρού μήκους, και αμέσως μετά το Epilog.
Σκηνοθέτησε τηλεοπτικά πορτραίτα για τους αγαπημένους του σκηνοθέτες: Wim Wenders, Lars von Trier, Aki Kaurismaki, Peter Greenaway.
Το 1993 γυρίζει την πρώτη του ταινία Die Todliche Maria και γνωρίζει την αναγνώριση σε διάφορα φεστιβάλ.
Το 1994 ιδρύει μαζί με άλλους σκηνοθέτες την X-Filme Creative Pool.
Η συνέχεια είναι άκρως εντυπωσιακή: ένα αργυρό βραβείο στα Γερμανικά Κινηματογραφικά Βραβεία (1998) για την ταινία Winterschlafer (Χειμερία Νάρκη). Η ταινία διαδραματίζεται μέσα σε ένα κατάλευκο χειμωνιάτικο τοπίο όπου η ακινησία βασιλεύει. Εδώ είναι ένα ατύχημα που θα ενώσει με τον πιο απρόβλεπτο τρόπο τις ζωές πέντε ανθρώπων. Αξίζει να σημειωθεί ότι για την ίδια ταινία ένα χρόνο πριν (1997) στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, κέρδισε το βραβείο της FIPRESCI (Διεθνής Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου).
Η διεθνής καθιέρωσή έρχεται το 1999 με την ταινία Τρέξε, Λόλα, τρέξε, η οποία απέσπασε το χρυσό από τα Γερμανικά Κινηματογραφικά Βραβεία, καθώς και το βραβείο κοινού στο φεστιβάλ του Σάντανς. Κεντρική ηρωίδα της ταινίας είναι η Λόλα η οποία έχει είκοσι λεπτά για να σώσει το φίλο της από μια αυτοκαταστροφική ληστεία και τους κακοποιούς που τον κυνηγάνε. Η ιστορία της ταινίας επαναλάμβανεται τρεις φορές, κάθε φορά με διαφορετικό τέλος. Η ταινία γνώρισε εισπρακτική επιτυχία στις αίθουσες: Προβλήθηκε σε περισσότερρες από 40 χώρες του κόσμου, κέρδισε βραβεία κι έγινε η ξενόγλωσση ταινία που είχε την καλύτερη είσοδο στο αμερικάνικο box-office.