(αποσπάσματα από ένα masterclass)

ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ
Μόλις χτες έγιναν οι επιθέσεις [της 13ης Νοεμβρίου 2015] και είναι λίγο περίεργο που εγώ βρίσκομαι εδώ. Πριν λίγη ώρα σκεφτόμουν την ταινία Η Χάνα και οι αδελφές της του Γούντι Άλεν. Ένας από τους ήρωες, τον οποίο υποδύεται ο ίδιος ο Άλεν, είναι καταθλιπτικός και θέτει ερωτήματα για τη ζωή, την πίστη, το θεό, την αυτοκτονία. Κάποια στιγμή κι ενώ σχεδιάζει να αυτοκτονήσει, μπαίνει σε ένα σινεμά, βλέπει τους αδερφούς Μαρξ στην οθόνη να χορεύουν φορώντας γελοία καπέλα και σκέφτεται ότι αυτό είναι το νόημα της ζωής. Υπάρχει κάτι μπουρλέσκ, εντελώς παράλογο, κάτι εφήμερο το οποίο πιστεύω ότι είναι τελικά το πιο ουσιώδες στη ζωή μας. Στην ψυχαγωγία υπάρχει ουσία, η όρεξη για αγάπη, σεξουαλικότητα, κάτι που αρνούνται οι τρομοκράτες».

ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ
Δεν υπάρχει αντίφαση. Θεωρώ τις ταινίες μου καταρχήν ψυχαγωγία, ίσως περίπλοκη ψυχαγωγία. Αλλά πάντα έχω στο νου μου να εκπλήξω το κοινό, να το συνεπάρω. Ο κινηματογράφος έχει αυτή τη δυνατότητα, να μετατρέπει την πραγματικότητα σε ιδέα. Η διαδικασία του κινηματογράφου μοιάζει με τη φιλοσοφία. Όταν βλέπεις τους αδερφούς Λυμιέρ στα γυρίσματα, να καταγράφουν ένα τρένο που μπαίνει σε σταθμό, ξαφνικά η πραγματικότητα παίρνει μυθική διάσταση. Αυτή η διάσταση δεν με φοβίζει, είναι κομμάτι του ψυχαγωγικού στοιχείου των ταινιών μου.

ΥΦΟΣ
Κάθε φορά που γράφει κανείς μία ταινία σκέφτεται ότι θα είναι διαφορετική, καλύτερη από τις προηγούμενες και ότι δεν θα τον αναγνωρίσει το κοινό. Κάθε φορά λοιπόν έχω την αίσθηση ότι θα κάνω κάτι απολύτως νέο, διαφορετικό όμως μετά έρχεται η στιγμή, όπως εδώ στο φεστιβάλ που αντιλαμβάνομαι πως είναι αδύνατο να μεταμφιεστώ. Όλοι λένε ‘να μία ταινία του Ντεπλεσέν’.

ΗΘΟΠΟΙΟΙ
Δουλεύω συχνά με τους ίδιους ηθοποιούς. Μου είναι πολύ αγαπητοί. Είναι η λογική της αγάπης. Δεν είναι θέμα πίστης, είναι χαρά, ένα είδος αναγνώρισης του ταλέντου τους. Συνήθως πάντως γράφω τους χαρακτήρες και μετά προχωράω στην κατανομή των ρόλων.
[Σχετικά με τους νέους ηθοποιούς] Αυτό με άγχωνε για μεγάλο διάστημα. Βλέποντας μία ταινία του Γουές Άντερσον όπου εμφανίζονταν δυο έφηβοι σκέφτηκα πόσο τολμηρός ήταν που έκανε αυτό το άλμα. Ένιωσα ότι ίσως είμαι κι εγώ αρκετά έμπειρος για να γράψω μία ταινία για τη νιότη. Κι έτσι αναζήτησα ηθοποιούς που θα δεχτούν τη δική μου ιδιοσυγκρασία και θα νιώθουν ελεύθεροι με τα κείμενά μου».
[Απέναντι στους ηθοποιούς] Είμαι ήπιος, προσπαθώ κυρίως να τους ψυχαγωγήσω. Βρίσκομαι στον κινηματογράφο από πολύ μικρός, ήμουν ηλεκτρολόγος στα 17 μου, γνωρίζω το ρυθμό μιας μέρας γυρισμάτων και για τον λόγο αυτό φροντίζω να μη βαριούνται οι ηθοποιοί. Έτσι δεν θα βαρεθούν ούτε και οι θεατές. Αυτό αποτελεί κομμάτι της δουλειάς μου. Επίσης, όταν τους ζητάω να παίξουν κάτι που τους φέρνει σε δύσκολη θέση, παίζω εγώ πρώτος τη σκηνή. Βουτάω πρώτος στην πισίνα να δω αν το νερό είναι κρύο ή χλιαρό.
 
ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΣΙΝΕΜΑ
Σινεφίλ γίνεσαι σχεδόν από παιδί. Το θέατρο είναι τέχνη ενήλικη. Όταν είσαι παιδί πηγαίνεις στο σινεμά που σε προστατεύει. Το θέατρο δεν προστατεύει. Όταν μου πρότειναν να ανεβάσω Στρίντμπεργκ είπα ναι γιατί ήξερα ότι θα ήταν μία εξαιρετική εμπειρία.
{Για την θεατρικότητα] Είναι κάτι που δεν το σκέφτομαι. Είμαι σινεφίλ και Γάλλος. Μου αρέσει πολύ ο αμερικανικός κινηματογράφος. Όλοι οι μεγάλοι Αμερικανοί με εξαίρεση τον Χίτσκοκ προέρχονται από το θέατρο. Όλοι οι κινηματογραφιστές που με έθρεψαν προέρχονται από το θέατρο, οι κλασικοί τουλάχιστον. Είμαι Γάλλος και πιστεύω ότι μεταξύ των πιο επαναστατικών μορφών ήταν ο Μαρσέλ Πανιόλ και η Μαργκερίτ Ντιράς, όλοι άνθρωποι του θεάτρου. Ο διάλογος σινεμά και θεάτρου πάντα με γοητεύει.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Το να αποφασίσω να ασχοληθώ με τον κινηματογράφο ήταν μία δέσμευση για μένα, μία στράτευση. Όταν ήμουν 12 χρονών αποφάσισα ότι ήθελα να κάνω σπουδές, ήθελα να ζήσω στην αλητεία κι ο κινηματογράφος, ξέρετε είναι τέχνη της αλητείας, αυτή είναι η έξαλλη πλευρά του. Στην οικογένειά μου υπήρχε ένα τελετουργικό: γύρω στα 18 αρχίζαμε να διαβάζουμε Προυστ. Εγώ ήμουν ο μόνος από τα αδέρφια μου που δεν διάβασα Προυστ. Ο Φιλίπ Γκαρέλ μου είπε κάποτε ότι ο ίδιος είναι αποτυχημένος ζωγράφος κι εγώ αποτυχημένος μυθιστοριογράφος, αλλά δεν έχω κανένα πρόβλημα με αυτό.

ΕΠΙΡΡΟΕΣ
Μου αρέσει να πιστεύω ότι ο κινηματογράφος είναι σαν μία δημοκρατία όπου όλες οι ταινίες είναι ίσες μεταξύ τους κι αυτό με κάνει ευτυχισμένο να προχωρώ ανάμεσά τους. Θα πρέπει να δεις άλλες ταινίες για να μπορέσεις να λειτουργήσεις διαφορετικά, να προχωρήσεις τον κινηματογράφο. Αλλιώς περνάμε την κοινή κουλτούρα που περνάει στην τηλεόραση. Θεωρώ ότι ο κινηματογράφος είναι τέχνη σαν τη ζωγραφική, μπορείς να βρεις λύσεις για τη δική σου ζωγραφική μέσα από τους πίνακες άλλων. Έχω μία σχεδόν ταλμουδική σχέση με τις ταινίες που έχουν προηγηθεί.

ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
Αμφισβητώ τον όρο ντοκιμαντέρ. Η ζωή μου άλλαξε μέσα από μία ταινία του Κλοντ Λανζμάν. Ο κινηματογράφος του Λανζμάν είναι ο κινηματογράφος του πραγματικού. Κι όμως η ταινία του ήταν γεμάτη με αναφορές, κομμάτια κινηματογράφου. Είτε με ηθοποιούς, είτε χωρίς ηθοποιούς, μία ταινία είναι πάντα κινηματογράφος. Βρίσκω ελάχιστες διαφορές μεταξύ ντοκιμαντέρ και σινεμά πραγματικότητας και μυθοπλασίας. Να με συγχωρείτε αν ακούγομαι θεωρητικός όμως αγαπώ τις ταινίες με πάθος».

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΙΔΗ
Θέλω να πιστεύω ότι καθεμιά [από τις ταινίες μου] ανήκει σε ένα διαφορετικό είδος. Την πρώτη μου ταινία, χρειάστηκε να την περιγράψω ως γουέστερν. Είχα μόλις δει ένα γουέστερν του Τζον Φορντ κι ήταν αυτή η εικόνα που με ενδιέφερε. Η τελευταία μου ταινία είναι ένα teenage movie. Ανήκει στο είδος των ταινιών του Κόπολα, που μου αρέσει πολύ.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Στη χώρα μου έχω πολιτική δράση, κυρίως γύρω από το ζήτημα της μετανάστευσης και πρόσφατα με τα γεγονότα στο Καλαί. Δε σημαίνει αυτό ότι οι καλλιτέχνες έχουν πλεονέκτημα σε σχέση με άλλους, όπως για παράδειγμα τους γιατρούς ή τους πυροσβέστες. Επειδή είμαι κινηματογραφιστής δεν καταλαβαίνω καλύτερα την κοινωνία από άλλους. Δεν θέλω να δώσω μάθημα στους πολίτες, έχω άποψη για τα πάντα ως πολίτης αλλά ως σκηνοθέτης οφείλω να σιωπήσω.
 
ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΗΣ ΣΚΗΝΟΘΕΣΊΑΣ
Πιστεύω ότι υπάρχουν επαγγέλματα που ίσως μπορούν περισσότερο να φέρουν την αλλαγή. Η τέχνη του σκηνοθέτη είναι πιο ταπεινή. Οι στρατιωτικοί, οι πολιτικοί, οι γιατροί μπορούν να κάνουν αλλαγές. Αν είσαι χειρουργός κρατάς μια ζωή στα χέρια σου. Όταν κάνεις ταινία, είναι πιο ταπεινός ο ρόλος σου. Οι καλλιτέχνες δεν είμαστε οι πρώτοι πολίτες, είμαστε πολίτες μεταξύ άλλων πολιτών.

(αποσπάσματα από το masterclass που πραγματοποιήθηκε, στο πλαίσιο του 56ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το Σάββατο 14 Νοεμβρίου 2015)