(αποσπάσματα από μια συζήτηση)

Η ονειρική πραγματικότητα
Δεν υπάρχει ρεαλιστική και  ονειρική πλευρά στις ταινίες μου. Πάντα ακολουθώ ένα δρόμο. Δε νομίζω ότι αμφιταλαντεύομαι ανάμεσα στα δύο. Για μένα είναι ξεκάθαρο ότι η πραγματικότητα στον κινηματογράφο σκοτώνει τα πάντα. Γι αυτό και είμαι εναντίον κάθε είδους πραγματικότητας. Το σινεμά είναι φαντασία και όνειρο.

Η εξέλιξη
Δε βλέπω κάποια εξέλιξη στο έργο μου. Νομίζω ότι η ουσία της τέχνης μου δεν άλλαξε. Είναι μία. Μέλη του ίδιου σώματος είναι τα έργα μου.

Η φύση, ο άνθρωπος και η ατμόσφαιρα
Όντως στις ταινίες μου υπάρχει έντονα αυτή η στενή σχέση της φύσης με τον άνθρωπο. Με τα πλάσματα της φύσης αναπνέουμε τον ίδιο αέρα. Φύση και άνθρωπος είναι ένα αδιάσπαστο όλον. Θα έπρεπε να είμαστε πιο ευγενικοί απέναντι στον φυσικό κόσμο που μας περιβάλλει. Η φύση έχει ένα ρυθμό που πρέπει να τον σεβόμαστε. Αλλά εμείς τον παραβιάζουμε συνεχώς. Έχουμε χάσει την επαφή μαζί του, όπως δεν έχουμε επίγνωση του σώματος μας. Δε θα χαρακτήριζα σε καμία περίπτωση όμως την ατμόσφαιρα στις ταινίες μου νοσταλγική. Μισώ τη λέξη νοσταλγικός. Αγαπώ τη λέξη μελαγχολικός. Αλλά και πάλι δεν μου αρέσει να μιλάω για μια συγκεκριμένη ατμόσφαιρα στις ταινίες μου.

Τα ζώα
Τα ζώα στις ταινίες μου, τα χρησιμοποιώ σαν μάρτυρες των πράξεων του ανθρώπου. Όποιο λάθος κάνουμε, όποιο αδίκημα κι αν διαπράξουμε, τα ζώα είναι εκεί και μας παρατηρούν. Αισθάνομαι ντροπή όταν κοιτάζω το βλέμμα ενός ζώου.

Οι δυσκολίες της παιδικής ηλικίας
Τελευταία το σκέφτομαι όλο και συχνότερα ότι πάντα επιστρέφω σε αυτό το θέμα.  Κάθε άνθρωπος περνάει δύσκολα στην εφηβική ηλικία. Ίσως έχω επηρεαστεί και από τη δική μου παιδική ηλικία. Και ξαναγυρνάω πάντα στο θέμα αυτό.

Η ισλαμική παράδοση
Γεννήθηκα μέσα σε αυτή την παράδοση. Δε θα ήμουν εγώ αν δεν είχα επηρεαστεί. Κάθε μέρα ακούμε την προσευχή και αυτό είναι μέσα μου. Στις ταινίες μου όμως πιο πολύ υπάρχει η πίστη παρά η θρησκεία. Πίστη και θρησκεία είναι κατά τη γνώμη μου δύο διαφορετικά πράγματα.

Για τις ιδέες και τα σύμβολα
Δε χρησιμοποιώ σύμβολα. Δείχνω απλά αυτό που υπάρχει. Ούτε απαντώ σε κάτι. Δε μου αρέσουν οι ταινίες που απαντάνε. Επειδή οι απαντήσεις σε κλείνουν. Θέλω να υπάρχουν περισσότερες από δύο ή τρεις απαντήσεις. Φοβάμαι τους ανθρώπους που έχουν απαντήσεις.

Η σημαντικότερη διαδικασία της κινηματογράφησης
Η αγαπημένη διαδικασία όταν κάνω μια ταινία είναι πάντα το μοντάζ. Το θεωρώ το πιο σημαντικό. Περικλείει τα πάντα. Και συνδυάζει όλες τις τέχνες. Τη λογοτεχνία, τη φωτογραφία, τη μουσική. Εκεί ολοκληρώνεται το έργο μου. Για αυτό και το κάνω πάντα ο ίδιος.

Η μουσική
Την θεωρώ πολύ σημαντική. Στις ταινίες δε χρησιμοποιείται πάντα καλά η μουσική. Μια μουσική υπόκρουση μπορεί να αλλάξει μια σκηνή. Στις ταινίες μου κάνω πάντα ο ίδιος το μοντάζ ήχου/ μουσικής. Τώρα θα ήθελα ίσως περισσότερο να ήμουν μουσικός.

Σινεμά και λογοτεχνία
Βλέπω πολλές ταινίες, τουλάχιστον εφτά με οχτώ τη βδομάδα. Μου αρέσουν οι ταινίες που αφήνουν ελευθερία στο θεατή. Που δεν τον παίρνουν απ το χέρι να τον οδηγήσουν κάπου. Γι αυτό μου αρέσει ο Apichatpong Weerasethakul. Αν και είμαστε διαφορετικοί ως σκηνοθέτες είναι από τους αγαπημένους μου. Όπως και ο Tsai Ming-Liang. Αλλά έχω σίγουρα επηρεαστεί και από τη λογοτεχνία. Μου αρέσουν κυρίως οι κλασικοί. Σε ένα κινηματογραφικό έργο ενυπάρχουν ούτως ή άλλως τα πάντα. Είναι η πλουσιότερη καλλιτεχνική δημιουργία.

Ομοιομορφία και ποικιλομορφία
Υπάρχει σίγουρα ποικιλομορφία στο σύγχρονο τουρκικό κινηματογράφο. Βλέπει κανείς διαφορετικές τάσεις, παρόλο που κι εδώ βέβαια συναντάμε μιμητές. Δεν έγινε όμως το ίδιο με αυτό που συνέβη παλιότερα στον ιρανικό ή πιο πρόσφατα στο ρουμανικό κινηματογράφο. Στον ελληνικό κινηματογράφο διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια ένα τοπίο πολύ ενδιαφέρον. Κάποιες ταινίες συνδυάζουν αυτή την ελευθερία που ανέφερα παραπάνω με ένα ιδιαίτερο χιούμορ. Μου άρεσε γι αυτό το Attenberg της Αθηνάς Τσαγγάρη. Πιστεύω ότι έχει μέλλον αυτή η νέα γενιά ελλήνων σκηνοθετών.

(Συνέντευξη στην Καλλιόπη Πουτούρογλου. Μετάφραση από την τουρκική: Fulya Kılıç. Φωτογραφία: Alin Taşçıyan)