(αποσπάσματα από μια συνέντευξη τύπου)

Η ΑΦΕΤΗΡΙΑ ...ΚΑΙ Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ
Όταν κοιτάζω τον εαυτό μου και τις ταινίες μου, βλέπω έναν εντελώς αγνό και εσωστρεφή τρόπο με τον οποίο ξεκίνησα να κάνω σινεμά. Θεωρώ ότι είναι ηθικό θέμα να κάνεις τα πράγματα που θέλεις. Με αυτόν τον τρόπο ξεκίνησα να κάνω ταινίες, σχεδόν σαν να κάνω μονολόγους. Είχα την τύχη να γυρίσω 11 φιλμ και είμαι ευχαριστημένος που το πέτυχα. Όχι μόνο στην Τουρκία, αλλά και σε όλον τον κόσμο, ακόμη και στη Γαλλία ή το Ιράν, μεγάλοι σκηνοθέτες όπως ο Αμπάς Κιαροστάμι, λένε ότι το να κάνεις τέτοιες ταινίες είναι σαν να μονολογείς. Το να αποδεχτούν οι κοινωνίες όπου ζεις αυτό το έργο, είναι πολύ δύσκολο. Μετά από δύο - τρεις τέτοιες ταινίες αρχίζεις να αισθάνεσαι μοναξιά, μετά επικαλείσαι οικονομικούς λόγους και τελικά εγκαταλείπεις το σινεμά. Από τη γενιά μου και τις προηγούμενες γενιές, πολλοί σκηνοθέτες με παρόμοια αθωότητα γύρισαν την πρώτη ταινία τους και όταν βρέθηκαν αντιμέτωποι με την πραγματικότητα είτε εγκατέλειψαν τον κινηματογράφο είτε έκαναν ταινίες που δεν τους εξέφραζαν. Αυτό που λέμε ατομικότητα, προσωπικό στυλ, ενέχει τον κίνδυνο να σε κάνει να μείνεις μόνος. Με κάποιους φίλους καταφέραμε με προσωπικό αγώνα να συνεχίσουμε να κοιτάζουμε τον εσωτερικό μας κόσμο, όσο κι αν κάτι τέτοιο έχει το κόστος να κάποιοι μη σε αγαπήσουν ή να σε μισήσουν.

ΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΣΙΝΕΜΑ
Οι άνθρωποι που αγωνίζονται στο πεδίο αυτό είναι συνάδελφοί μου. Όμως στην Τουρκία όλα αυτά δεν είναι πολύ εύκολα. Η πολιτική και η κοινωνική κατάσταση προκαλούν δυσκολίες. Ο μόνος τρόπος για να τα ξεπεράσεις αυτά, είναι να κοιτάζεις στον εαυτό σου και να διασφαλίζεις μία ατομικότητα. Πολλοί σκηνοθέτες κουράζονται γρήγορα, πολιτικοποιούνται εύκολα, βλέπουν τη δική τους πραγματικότητα και κλονίζονται από την πραγματικότητα της κοινωνίας.(...
(...) Χάρη στον Οκτέν /Zeki Ökten (1941 – 2009) ασχολήθηκα με τον κινηματογράφο. Με αγαπούσε και μου έδινε συμβουλές. Ενώ όμως στα τεχνικά θέματα, όπως για παράδειγμα στη χρήση του ευρυγώνιου φακού, δεν τον άκουγα. Όμως έμαθα από αυτόν την ηθική του να γυρίζεις μία ταινία και πώς να σέβεσαι τον θεατή σαν να είναι ο εαυτός σου. Όπως είναι τρομακτικό να λες ψέματα στον εαυτό σου, το ίδιο είναι να λες ψέματα στον θεατή.

Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Η λογοτεχνία είναι αυτό που αγαπώ πιο πολύ. Όταν ήμουν παιδί άρχισα να έχω ερωτήματα στο μυαλό μου κι αυτό μου προκαλούσε μεγάλη μοναξιά. Ήμουν παιδί γεμάτο περιέργεια, ρωτούσα πολύ κι έτσι η μοίρα μου άλλαξε. Μετά κατάλαβα ότι η οικογένεια, οι δάσκαλοι και η κοινωνία μου έλεγαν ψέματα - καλοπροαίρετα βέβαια, αλλά ψέματα. Το λέω ξεκάθαρα ότι με γέλασαν. Μεγαλώνοντας κατάλαβα ότι έπρεπε ή να τους πιστέψω και να ξεχάσω τα οράματά μου ή να πολεμήσω τη μοναξιά μου και να προσεγγίσω την εσωτερική μου πραγματικότητα. Κανένας δεν με βοήθησε. Αυτό άλλαξε ενώ ήμουν έγκλειστος στη φυλακή του Μέτρις. Τότε κάποιος μου είπε ότι δημιουργούσα φασαρίες και ότι φερόμουν σαν ψυχοπαθής και μου έδωσε ένα βιβλίο. Ήταν το ‘Έγκλημα και Τιμωρία’. Όταν το διάβασα εξεπλάγην, γιατί με επηρέασε έντονα. Το αγάπησα και ζήτησα και δεύτερο. Και μάλιστα έζησα ένα μεγάλο σοκ γιατί αυτή τη μοναξιά που διάβαζα στο βιβλίο και για την οποία έγραφε ένας Ορθόδοξος Ρώσος εθνικιστής πριν από 150 χρόνια, τη ζούσα ανάμεσα στους θανατοποινίτες συντρόφους μου στη φυλακή. Την πραγματικότητα που δεν μπόρεσα να μοιραστώ με κανέναν την έζησα σε αυτά τα βιβλία. Στη συνέχεια ασχολήθηκα με τον κινηματογράφο, έγινα σκηνοθέτης κι έπαψε η μοναξιά που είχα ζήσει μέχρι τότε. Γνώρισα συγγραφείς όπως ο Μπαλζάκ κι ο Καμί. Κατάλαβα ότι, όπως λέει ο Κιαροστάμι και άλλοι δημιουργοί, η τέχνη είναι πάνω από τις γλώσσες, τις θρησκείες, πάνω απ’ όλα. Βρίσκεται γύρω από τους ανθρώπους και τους κάνει να συναντιούνται, να αναπνέουν τον ίδιο αέρα.
(...) Στην φυλακή ένα από τα θέματα που συζητούσαμε ήταν η αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Διάβασα τότε την Ιλιάδα του Ομήρου και τη συζητούσα με τους συγκρατούμενούς μου στη φυλακή. Με ενδιαφέρει η ελληνική λογοτεχνία, πιστεύω ότι έχουμε απίστευτα πολλά κοινά με τους Έλληνες.
 
ΤΟ ΣΙΝΕΜΑ
Σε επίπεδο σινεφίλ δεν είχα ιδιαίτερες γνώσεις για τον κινηματογράφο. Με τη δεύτερη ταινία μου, την Αθωότητα και μετά, άρχισε να υπάρχει ενδιαφέρον για το έργο μου και ξεκίνησαν να με καλούν σε φεστιβάλ της Κωνσταντινούπολης και του εξωτερικού. Τότε άρχισα να ανακαλύπτω σκηνοθέτες όπως τον Μπρεσόν, τον Κιαροστάμι και τον Κισλόφσκι. Όμως ορισμένα πράγματα τα έκανα από διαίσθηση, όπως για παράδειγμα τη χρήση της μουσικής και της κάμερας στις ταινίες μου. Δεν θυμάμαι να είχα επηρεαστεί απευθείας από το έργο άλλων δημιουργών. Όταν είδα την ταινία Η κραυγή του Αντονιόνι επηρεάστηκα πολύ από τον πόνο που είδα σε αυτήν. Ο κινηματογράφος πέρα από αισθητικό και οικονομικό θέμα είναι ένα θέμα ηθικής. Σήμερα υπάρχουν πολλοί ακόμη σκηνοθέτες και έργα που δεν γνωρίζω, όμως τα έργα που αγαπώ είναι αυτά που μου δημιουργούν την αίσθηση της ηθικής. Όταν βλέπω μία ταινία, ήδη από την αρχή της, καταλαβαίνω αν είναι μία ταινία από τον δικό μου κόσμο.

ΤΟ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ ΚΑΙ Η ΑΘΩΟΤΗΤΑ
Όταν ήμουν 16 χρονών κι ονειρευόμουν να γίνω λογοτέχνης, είχα γράψει έναν μονόλογο που τον διάβαζα στους φίλους μου και τους έβλεπα να δακρύζουν. Όταν αργότερα θέλησα να ασχοληθώ με τον κινηματογράφο, σκέφτηκα να γυρίσω αυτόν τον διάλογο. Όταν ξεκίνησα να γράφω το σενάριο του Πεπρωμένου αρρώστησα βαριά και στη διάρκεια της θεραπείας που κράτησε έξι μήνες, άρχισε να διαμορφώνεται στο μυαλό μου η πρώτη σκηνή της Αθωότητας. Η επιθυμία να γυρίσω τον διάλογο εκείνο της εφηβείας μου, δεν έφυγε από μέσα μου. [Η σχέση του με τους θεατές και τους κριτικούς] Είναι περίεργη, μοιάζει με καβγά. Αυτοί που δεν με αγαπούν έλεγαν ότι δεν θα ξανακάνω ταινία σαν την Αθωότητα κι εγώ είπα θα κάνω το Πεπρωμένο, αλλά μετά από αυτό είπαν πως δεν θα κάνω άλλη ταινία σαν αυτό, οπότε σκέφτομαι να γυρίσω ακόμη μια ταινία και να ντραπούν γι’ αυτά που λένε.

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Ο Ντοστογιέφσκι από τον οποίο επηρεάστηκα πολύ όπως σας είπα, είναι ίσως ένας από τους μεγαλύτερους ορθόδοξους χριστιανούς εθνικιστές λογοτέχνες. Ίσως μισούσε τους Τούρκους και τους μουσουλμάνους, όταν έγραφε όμως, σκεφτόταν το ηθικό χρέος του στην ανθρωπότητα. Μπόρεσε να κρίνει και να καταλάβει τον Χριστό όπως δεν τον κατάλαβε κανείς. Από την πλευρά μου, ως πολίτης έχω διαφορετικές υποχρεώσεις από τις υποχρεώσεις που έχω ως καλλιτέχνης. Θα μπορούσα να είμαι ισλαμιστής, όμως όταν παίρνω την κάμερα στα χέρια μου πρέπει να κάνω πράγματα που είναι πέρα από αυτά. Στην Τουρκία ένα έργο τέχνης μπορούν να το βλέπουν και σαν αντικείμενο προπαγάνδας. Όταν ένα έργο τέχνης το χρησιμοποιούμε ως εργαλείο προπαγάνδας κανείς δεν ξέρει ποιος θα το χρησιμοποιήσει καλύτερα. Είναι ένα όπλο που μπορεί να το χρησιμοποιήσει οποιοσδήποτε αμόρφωτος. Ως πολίτης είμαι καλός αντιπολιτευόμενος στις εξουσίες και δεν εννοώ αυτές που αλλάζουν με τον καιρό. Εξ αρχής είμαι αντίθετος σε κάθε εξουσία κι αυτό είναι ένα ηθικό θέμα. Ως καλλιτέχνης όμως, δεν μπορώ να δεχτώ μία τέτοια ευθύνη.

(αποσπάσματα από τη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 9 Νοεμβρίου 2016, στο πλαίσιο του 57ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης).