του Jim Jarmusch
(οι δηλώσεις του σκηνοθέτη)
jarmusc2.jpg

Το θέμα των ταινιών δεν είναι ο καφές και τα τσιγάρα -αυτό είναι απλώς μια πρόφαση για να δείξω την μη δραματική πλευρά της ημέρας σου, όταν κάνεις ένα διάλειμμα και χρησιμοποιείς αυτά τα ναρκωτικά ή ότι άλλο είναι. Είναι μια πρόφαση για να βάλω τους χαρακτήρες μαζί να συνομιλούν αδιάφορα και χαλαρά μια περίοδο της ημέρας. Νομίζω ότι οι ζωές μας συντίθενται από μικρές στιγμές που δεν είναι απαραίτητα δραματικές -για κάποιο παράξενο λόγο μ' ελκύουν αυτές οι στιγμές.
Έκανα το Night on Earth, το οποίο διαδραματίζεται σ' ένα ταξί, γιατί έβλεπα συνεχώς ταινίες όπου οι άνθρωποι έλεγαν "φθάνω σε ένα λεπτό" και το επόμενο λεπτό έβγαιναν από ένα ταξί και πάντα σκεφτόμουν: "Αναρωτιέμαι πως ήταν αυτό το λεπτό". Το λεπτό που δεν είναι σημαντικό στην πλοκή.
jarmusc1.jpg
Ένας από τους αγαπημένους μου σκηνοθέτες είναι ο Γιασουτζίρο Όζου. Στο τάφο του, που επισκέφθηκα στην Ιαπωνία, υπάρχει ένας μόνο κινέζικος χαρακτήρας που περίπου σημαίνει "το κενό μεταξύ των πραγμάτων". Αυτό με ελκύει.
(…...) Κινηματογραφήσαμε το πρώτο επεισόδιο με τον Benigni αμέσως μετά το Down by Law. Έτσι τα τρία πρώτα επεισόδια είναι σε χρονολογική σειρά, μετά αρχίζει να διαφοροποιείται λιγάκι, σύμφωνα με το ένστικτο. Όταν τα συγκέντρωσα όλα μαζί, έπαιξα λίγο με την σειρά να δω πως κυλά, πως είναι η ποικιλία των χαρακτήρων, τι λειτουργεί καλύτερα. Είναι όπως ένα παζλ που προσπάθησα να το λύσω με διαφορετικούς τρόπους.
(…...) Η μοναδική γραμμή που διαπερνά όλες τις ιστορίες είναι αυτές οι μη- δραματικές στιγμές της μέρας σου και οι αντιδράσεις στα πράγματα - η συνηθισμένη μου θεματολογία: η δυσκολία στην επικοινωνία και τα μικρά πάθη. Και πως οι άνθρωποι αντιδρούν ο ένας στον άλλο. Πάντα κινηματογραφώ το τραπέζι από πάνω με τους καφέδες, τα τσιγάρα και τα σταχτοδοχεία. Ήταν απελευθερωτικό για μένα να κάνω αυτά τα μικρά μέρη. Επειδή όταν κάνω μια μεγάλου μήκους ταινία είμαι πολύ συγκεκριμένος στο πως η σκηνή συγκροτείται από τις κινήσεις της κάμερας. Σ' αυτά τα μέρη όλα κινηματογραφούνται με τον ίδιο τρόπο: ένα πλάνο ευρυγώνιο, ένα δι-πλάνο, απλά πλάνα και πάνω από το τραπέζι.
Έτσι γυρίζοντας ένα μέρος δεν χρειάζεται να σκεφθώ γι' αυτά: όλα είναι δεδομένα. Αυτό με απελευθερώνει να σκεφθώ την συζήτηση, τις λεπτομέρειες, τις αποχρώσεις, τις αντιδράσεις. Μπορείς να παίξεις με τους ηθοποιούς να τους δώσεις χώρο να αυτοσχεδιάσουν ή όχι, ανάλογα με την κλίση τους. Όλα τα μέρη ήταν γραμμένα σε σενάριο, όμως κάποια στην τελική τους εκδοχή διαφέρουν αρκετά απ' αυτό.
Η πρώτη σκηνή με τον Roberto και τον Steve είχε πολύ λίγο σενάριο. Παίξαμε μαζί της το προηγούμενο βράδυ και κατέληξαν στη εναλλαγή θέσεων. Αυτό το μέρος έχει αρκετό αυτοσχεδιασμό ενώ άλλα είναι πιστές αναπαραγωγές του σεναρίου. Όπως αυτό με την Cate Blanchett. Προφανώς δεν θα μπορούσε να αυτοσχεδιάσει πολύ: επειδή υποδύεται τα δύο πρόσωπα -στο γύρισμα απευθύνεται σ' μια αντικαταστάτρια που απλώς την κοιτά ανέκφραστη.
jarmusc3.jpg
Εξαρτάται από το πώς δουλεύουν οι ηθοποιοί και με τι αισθάνονται άνετα. Μ' αρέσει πολύ όταν αυτοσχεδιάζουν. Ο διάλογος δεν ήταν αληθινά ρεαλιστικός και η πρόθεση μου ήταν να προκύψει κάτι αληθινό ανάμεσα στους ανθρώπους, όπως και το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος και να έρχεσαι σε συνάφεια μ' ένα άλλο άνθρωπο. Ελπίζω να λειτουργεί. Είναι δύσκολο για μένα να το αντιληφθώ επειδή δεν μπορώ να δω την ταινία μ' ένα φρέσκο βλέμμα. Ελπίζω να λειτουργούν οι σκηνές σωρευτικά και δεν είναι απλώς βαγόνια σ' ένα τρένο που κινείται. Ελπίζω να έχουν ένα μεγαλύτερο αποτέλεσμα όλες μαζί παρά η κάθε μια ξεχωριστά. Θεωρητικά αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε.
(...…) Η μουσική είναι η μεγαλύτερη μου έμπνευση. Λατρεύω την λογοτεχνία, το σινεμά, την ζωγραφική, το design. Όλοι όμως οι πολιτισμοί έχουν μουσική. Για μένα η μουσική είναι η πιο άμεση μορφής έκφρασης, γι' αυτό εμπνέομαι από την μουσική. Σκέφτομαι ότι η ταινία είναι μια μουσική φόρμα. Την μεταχειρίζομαι ως τέτοια. Επειδή εκτείνεται στον χρόνο μ' ένα τρόπο δομημένο. Αυτό δεν συμβαίνει μ' ένα βιβλίο ή ένας πίνακας ζωγραφικής -εσύ αναπληρώνεις τον χρόνο που λείπει. Όταν κάνω μοντάζ η ταινία γίνεται ρυθμικά ένα μουσικό κομμάτι, όταν λειτουργούν οι εναλλαγές των πλάνων. Προφανώς μ' αρέσει η κάπως αργή μουσική.

(αποσπάσματα από συνέντευξη στο indiewire.com).