του Peter Jackson
(οι δηλώσεις του σκηνοθέτη)

Σκηνοθέτης ταινιών τόσο παράδοξων όπως το Heavenly Creatures ή το The Frighteners, ο Peter Jackson ανέλαβε ένα τιτάνιο έργο: την μεταφορά ενός κλασικού αριστουργήματος σε εικόνες.
Στις γραμμές που ακολουθούν επιχειρεί να περιγράψει την στάση του απέναντι στον μύθο...

Η ΑΡΧΙΚΗ ΙΔΕΑ
Δεν ήμουν ένας φανατικός του Lord of the Rings. Το διάβασα όταν ήμουν 18 χρόνων και δεν το διάβασα ξανά παρά όταν είχαμε την ιδέα να το κάνουμε ταινία, 7 χρόνια μετά. Αναρωτιόμουν τι να κάνω μετά το The Frighteners (σ.τ.μ. η προηγούμενη ταινία του σκηνοθέτη με τον Michael J. Fox) και σκεφτόμουν τι μπορείς να κάνεις με τα κομπιούτερ και την τεχνολογία σήμερα: τι εκπληκτικούς τόπους και τι πλάσματα μπορείς να δημιουργήσεις.
Συνειδοτοποίησα οτι τώρα είναι η ιδεώδης στιγμή για να κάνει κάποιος το The Lord of the Rings, γιατί επί 40 χρόνια δεν έχει διασκευαστεί σαν μία αληθινή ταινία δράσης. Γνωρίζω ότι κατά καιρούς διάφοροι σκηνοθέτες προσπάθησαν να την κάνουν: είχαν γραφτεί κάποια σενάρια όμως πάντα ήταν μια από αυτές τις ιστορίες που ήταν αδύνατο να γυριστούν ταινία.
(Σ.τ.μ. το 1978 ο Ralph Bakshi γύρισε μια ταινία κινουμένων σχεδίων βασισμένη στα δύο πρώτα βιβλία της τριλογίας).
Σκέφθηκα ότι ο χρόνος που ήταν η ιστορία μη κινηματογραφίσιμη είχε τελειώσει λόγω των δυνατοτήτων της τεχνολογίας των υπολογιστών.
(...) O Fran Walsh -που συνεργάστηκε στο σενάριο μαζί με την Philippa Boyens- και εγώ βρισκόμασταν στη μέση των γυρισμάτων της ταινίας The Frighteners (σ.τ.μ. η προηγούμενη ταινία του σκηνοθέτη) τον Οκτώβρη του 1995. Δεν ξέρω πώς μας ήρθε- αλλά η ιδέα για το Lord of the Rings απλώς εμφανίσθηκε μπροστά μας. Μάλλον αρχίσαμε να σκεφτόμαστε: "Γιατί ποτέ δεν έγινε ταινία; Ποιος έχει τα δικαιώματα μεταφοράς στον κινηματογράφο;"
Αρχικά σκεφθήκαμε να αφηγηθούμε όλη τη ιστορία και των τριών βιβλίων, χωρίζοντας την σε δύο ταινίες. Στην συνάντηση μας με την New Line (σ.τ.μ. η εταιρεία παραγωγής) μας είπαν: "Γιατί θέλετε να κάνετε δύο ταινίες; Τα βιβλία είναι τρία". Ενστερνίσθηκαν απόλυτα την ιδέα να γίνουν τρεις ταινίες. Σύμφωνα με το ένστικτο του Χόλιγουντ αυτό που θα έπρεπε να γίνει ήταν τα πάντα όλα να συμπιέστουν σε μια ταινία. Ο οποιοσδήποτε που θα το επιχειρούσε θα ήταν ….. Απλώς δεν μπορεί να γίνει.
Η ιστορία είναι πασίγνωστη και τα πρόσωπα είναι πολύ αγαπημένα. Έτσι θα χανόταν πολλά απ' αυτά που ο κόσμος αγάπησε στο βιβλίο. Και είναι γι΄ αυτό που ποτέ δεν συνέβη (αυτή η συμπύκνωση).

ΤΑ ΓΥΡΙΣΜΑΤΑ
Το γύρισμα ταυτόχρονα τριών ταινιών είναι κάτι που δεν έχει γίνει ξανά στο παρελθόν. Πιστεύω ότι δεν θα ήταν έντιμο για το κοινό αν λέγαμε "Ελάτε να δείτε το The Fellowship of the Ring και αν είναι πετυχημένο, τότε θα κάνουμε και το δεύτερο μέρος". Δεν το κάναμε. Γυρίσαμε ολόκληρη την τριλογία με γυρίσματα που διήρκεσαν πολύ χρόνο και μετά μοντάραμε όλο το υλικό. Αυτό που κάναμε είναι μάλλον μία μορφή τρέλας.
(...) Βασικά προετοιμαστήκαμε να κάνουμε μια μεγάλη σε διάρκεια ταινία. Ωστόσο στο μυαλό μας, δεν διαιρέσαμε την ταινία σε τρία μέρη. Προφανώς έχουμε τρία μέρη, τα οποία θα προβληθούν με διαφορά ενός χρόνου το ένα από το άλλο. Έτσι ήταν στην επεξεργασία της ταινίας που διαχωρίσαμε καθαρά την ταινία σε μέρος, πρώτο, δεύτερο, τρίτο.
Τα γυρίσματα διήρκεσαν 14 μήνες συνεχώς. Όπως σε κάθε ταινία γυρίζαμε τις σκηνές με διαφορετική σειρά απ' αυτή που παρουσιάζονται στην οθόνη. Την μια μέρα γυρίζαμε μια σκηνή από το τρίτο μέρος και την επομένη από το πρώτο μέρος. Έτσι ήταν η κατάσταση. Ήταν σαν να γυρίζαμε μια μεγάλη επτάωρης διάρκεια ταινία.

Η ΑΦΗΓΗΣΗ
Η απάντηση είναι να αφήσεις την ιστορία να ξεδιπλώσει απαλά. Πρέπει να πάρεις τον θεατή από το χέρι και να μην τον φορτώσεις πολύ με τόσα πολλά ονόματα. Όμως κατά κάποιον τρόπο ο κινηματογράφος έχει ένα πλεονέκτημα ως προς τα βιβλία: όταν διαβάζεις μπορείς αν γυρνάς σε προηγούμενες σελίδες και είναι οι λέξεις που μένουν στην μνήμη.
Τώρα στο σινεμά ο θεατής θα δει ένα βασιλιά με μια μακριά γκρίζα γενειάδα και ένα περίεργο στην όψη στέμμα, και αν το όνομα του θα θυμάσαι το πρόσωπο του και το τι κάνει στην ιστορία. Έτσι απ' αυτή την πλευρά είναι πιο εύκολα...

ΤΟ ΟΠΤΙΚΟ ΥΦΟΣ
Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο προσπάθησα αν αποφύγω το αμερικάνικο heavy metal look. Είναι ένα ύφος που πιστεύω ότι δεν ταιριάζει -όμως χρησιμοποιείται πολύ σε εικονογραφήσεις του βιβλίου και νομίζω ότι θα προκαλούσε φρίκη στον Tolkien. Κομβικό σημείο ήταν να πούμε ότι δεν κάνουμε μΙα φανταστική ταινία, αλλά ότι η προσέγγιση μας είναι αυτή μιας ιστορικής ταινίας.
Ο κόσμος σκέφτεται την Μέση Γη ως να είναι ένα απόλυτα μυθικό τόπο -ενώ δεν είναι. Είναι η γη μας την περίοδο πριν την Αιγυπτιακή αυτοκρατορία και τους Αρχαίους Έλληνες. Το The Lord of the Rings διαδραματίζεται στην Αγγλία και την υπόλοιπη Ευρώπη σε χρόνους προιστορικούς. Ο Tolkien οραματίστηκε ότι συμβαίνει πριν 7000 χρόνια. Έτσι θέλαμε αληθινές τοποθεσίες, αλλά θέλαμε να έχουν υψόμετρο. Η Νέα Ζηλανδία (σ. τ. μ. όπου έγιναν τα γυρίσματα) είναι λίγο διαφορετική από ότι είναι η Ευρώπη.

ΕΙΔΙΚΑ ΕΦΕ
Αν κάποιος μελετήσει τις περιγραφές του συγγραφέας του βιβλίου, του Tolkien, για τα Hobbit θα δει ότι περιγράφονται ως κοντά πλάσματα. Έχουν μικρό ύφος και δεν έχουν πάνω τους κάτι παράξενο εκτός από τριχωτά πόδια.
Ξέρω ότι κάποιοι θα σκέφτηκαν ότι θα έπρεπε να επιλέξουμε για τους ρόλους νάνους - όμως αυτό δεν ταιριάζει μ' αυτά που έγραψε ο Tolkien. Έτσι επιλέξαμε κανονικούς σε ύφους ηθοποιούς και χρησιμοποιήσαμε προσθετικά, περίπλοκα τρικ και επεμβάσεις με κομπιούτερ για να τους περιορίσουμε σε μέγεθος
Οπωσδήποτε δεν ήθελα να χρησιμοποιήσω κούκλες ή χαρακτήρες δημιουργημένος από υπολογιστές (C.G.I.) γιατί αυτή είναι μια ιστορία με αληθινούς ανθρώπους.
(...) Είμαι τελείως άσχετος με τα κομπιούτερ. Κατανοώ τι κάνουν (κάτι το οποίο είναι σημαντικό0. Κατανοώ πως το κάνουν. Όμως δεν μπορώ να πληκτρολογήσω εγώ την εντολή.
Ο Gollum είναι ο μοναδικός χαρακτήρας που δημιουργήθηκε στον υπολογιστή. Είναι ένας αδύνατος τύπος, που κατά κάποιο τρόπο δηλητηριάζεται από το δαχτυλίδι για 500 χρόνια. Είναι στην πραγματικότητα ένας χαρακτήρας κλειδί στη δεύτερη και τρίτη ταινία, όμως στη πρώτη δεν κάνει και πολλά.
Υπάρχουν πλάσματα και τέρατα που έχουν δημιουργηθεί στον υπολογιστή, όμως ο Gollum είναι διαφορετικός γιατί έχει διάλογο και έχει ένα συναισθηματικό δέσμο στην ιστορία. Είναι κατά ένα μεγάλο μέρος, ένα αληθινό πρόσωπο.

ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΖΩΗΣ
Το The Lord of the Rings είναι ένα μεγάλο αλλά τόσο υπέροχο αντικείμενο που άξιζε τον κόπο, για να το κάνεις, να χάσεις πέντε χρόνια από την ζωή σου. Αν ήταν οτιδήποτε άλλο το πιθανότερο είναι ότι δεν θα το έκανα. Όμως το Lord of the Rings είναι μία εκπληκτική ιστορία και ένα θαυμάσιο βιβλίο και είναι στα αλήθεια τιμή και προνόμιο να το διασκευάσεις στο σινεμά.
Πιστεύω ότι πρέπει να προσπαθούμε να πιέζουμε τους εαυτούς μας. Και αν είσαι σκηνοθέτης δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι πιο εκπληκτικό από το να ασχολείσαι με το Lord of the Rings. Είναι εμπειρία ολόκληρης ζωής -και αν το κάνεις τότε μπορείς να αισθανθείς περήφανος γι ' αυτό. Και μετά απ' αυτό, όταν τελειώσει, τότε μπορούμε όλοι μας να αποσυρθούμε.
Ανεξάρτητα με το θα συμβεί με τον Lord of the Rings, ανεξάρτητα από το πόσο πετυχημένη ή αποτυχημένη ταινία θα είναι, σίγουρα στην συνέχεια θα κάνω μικρότερες ταινίες. Έχω κάνει την μεγαλύτερη ταινία που θα ήθελα ποτέ να κάνω.

(Αποσπάσματα από συνεντεύξεις στο BBC και στη εφημερίδα Guardian. απόδοση Δημήτρης Μπάμπας)