του Andrew Niccol

Στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, η επιστήμη της γενετικής έχει επιβάλλει τους δικούς της νόμους. Η κοινωνία είναι οργανωμένη σε μια αυστηρά ιεραρχική δομή, αφού το κοινωνικό σώμα χωρίζεται σε δύο ομάδες, τους Έγκυρους (Valids) και τους Mη -Έγκυρους (In-Valids). Γενετικά προκαθορισμένη -αφού η σύλληψη του έγινε φυσικά και όχι τεχνητά - η πορεία της ζωής του πρωταγωνιστή, του Βίνσεντ, είναι και προδιαγεγραμμένη: η καρδιακή του πάθηση τον κατατάσσει στους κοινωνικά "κατώτερους" και χωρίς δυνατότητα κοινωνικής ανέλιξης.
Όμως ο Βίνσεντ θέλει να ξεφύγει από τους περιορισμούς που η επιστήμη της ευγονικής και η γενετική επιλογή θέτουν. Θέλει να ξεπεράσει τα εμπόδια που η εξουσία θέτει, να προσπεράσει τους ελέγχους ταυτότητας που σε κάθε βήμά του συναντά. Όντας το αίμα (αλλά και τα απορρίμματα του σώματος) η ταυτότητα του κάθε ατόμου, ο Βίνσεντ θα συνεργαστεί, σε μια συμβιωτική σχέση, με τον Ζερόμ, ένα γενετικά ανώτερο. Ο στόχος του; να γίνει ο προνομιούχος που θα μπορέσει να ταξιδέψει στο διάστημα. Δανειζόμενος τις γενετικές προδιαγραφές του Ζερόμ, ο Βίνσεντ, θα βρεθεί στο Διαστημικό κέντρο Γκάτακα. Η δολοφονία όμως ενός αξιωματούχου θα προκαλέσει εντατικοποίηση των ελέγχων και οι υποψίες δεν θα αργήσουν να πέσουν πάνω του. Η σχέση του με την Αϊρίν θα του προσφέρει όχι μόνο ένα σύντομο διάλειμμα στην ένταση, αλλά και την ευκαιρία να αντιμετωπίσει τη ζωή με προοπτική.
Κεντρικός τόπο της δραματικής πλοκής, το κτίριο της διαστημικής εταιρείας, είναι ένας χώρος καθοριστικός για την αφήγηση (σχεδιασμένος από τον Jan Roelfs, συνεργάτη του Peter Greenaway). Η ψυχρότητα του χώρου, η απουσία έντονων χρωμάτων, η οργάνωση του (που θυμίζει τη Δίκη /Trial του Orson Welles), υποβάλλουν ένα κλίμα στον θεατή: η απουσία συναισθήματος και η αίσθηση μιας πλήρως ελεγχόμενης ζωής δίνουν τον τόνο. Χώρος σύμβολο μίας ολόκληρης κοινωνίας, το Διαστημικό κέντρο Γκάτακα (με τους διαρκείς έλεγχους ταυτότητας), μοιάζει ως το εσωτερικό τοπίο μίας μηχανής, ως ένα φρούριο για τους προνομιούχους. Έτσι η παραβίαση του, η παράνομη είσοδος σ' αυτόν, είναι μια συνειδητή πράξη άρνησης των κοινωνικών θέσμιων. Για τον ήρωα όμως είναι και μια πύλη εξόδου…
Δ.Μ.