του Gus Van Sant

Μακριά από τις αναζητήσεις στη μορφή ή το θέμα, που χαρακτηρίζουν άλλες ταινίες του Gus Van Sant, αυτή η ταινία είναι πιστή στις χολιγουντιανές παραδόσεις γι’ ένα σινεμά με κοινωνική στόχευση.
Ένα στέλεχος μιας μεγάλης εταιρείας εξόρυξης φυσικού αερίου -το ρόλο υποδύεται ο συν- σεναριογράφος Matt Damon- καταφθάνει μαζί με την βοηθό του -στο ρόλο η Frances McDormand- σε μια μικρή επαρχιακή κοινότητα της Αμερικής. Επιχειρεί να εξασφαλίσει τη συναίνεση των κατοίκων, μέσα από επαφές και συναντήσεις, στις εργασίες εξόρυξης, που πρόκειται σύντομα να ξεκινήσουν στην περιοχή. Ωστόσο η εξόρυξη φυσικού αερίου δεν είναι χωρίς περιβαλλοντικές συνέπειες –κάτι που προκαλεί τις ανησυχίες των κατοίκων, αφού ο τόπος και η ζωή τους θα αλλάξει με τρόπο δραστικό. Και γι’ αυτό η συναίνεσή τους δεν είναι αυτονόητη…
Το κοινωνικό -οικονομικό φόντο της αφήγησης είναι γεμάτο σημασίες: βρισκόμαστε σε μια κοινότητα που μαστίζεται από τις συνέπειες μιας υποβόσκουσας χρόνιας οικονομικής κρίσης. Το μοντέλο αγροτικής εκμετάλλευσης μοιάζει χωρίς προοπτικές για τα μέλη της μικρής κοινότητας. Έτσι η εμφάνιση της μεγάλης εταιρείας φαίνεται ότι αποτελεί μια διέξοδο: σημαίνει όμως παράλληλα την αλλαγή του οικονομικού μοντέλου, και μια ριζική αλλαγή του τρόπου ζωής της κοινότητας.
Το βασικό σχήμα αντίθεσης -οικείο από το χολιγουντιανό παρελθόν και τις ταινίες του Frank Capra-, στη δραματική πλοκή είναι ανάμεσα στη Μεγάλη Εταιρεία και τον άνθρωπο του λαού. Η δραματική πλοκή προσωποιεί αυτή την αντίθεση. Στο δίπολο αντίθεσης, ο κεντρικός χαρακτήρας τοποθετείται στον πρώτο πόλο, και αυτό, που καταγράφει η αφήγηση, είναι η κίνησή του προς το δεύτερο πόλο, δηλαδή η ένταξη και η ενσωμάτωσή του στην αγροτική κοινότητα.
Επιπλέον, η αγροτική κοινότητα είναι και το θέατρο μιας μάχης: ανάμεσα στην αγροτική κοινότητα και τη Μεγάλη Εταιρεία -και σ’ ένα πιο ευρύτερο πλαίσιο-, ανάμεσα στις ηθικές αξίες μιας αγροτικής κοινότητας και οι αξίες του μοντέρνου κόσμου. Τα όπλα σ’ αυτή την πάλη είναι η χειραγώγηση και οι δημόσιες σχέσεις -όπλα δηλαδή του μοντέρνου κόσμου. Όμως, ότι υπάρχει απέναντι σ’ αυτήν την «πλαστή» επιχείρηση γοητείας (και στην επιχείρησης επιβολής που κρύβεται από πίσω) είναι τα προσωπικά συναισθήματα. Είναι γι’ αυτό, λοιπόν, που η δραματική πλοκή κορυφώνεται σε μια σκηνή δημόσιας εξομολόγησης του κεντρικού χαρακτήρα: η αλήθεια πρέπει να ειπωθεί, τα πραγματικά συναισθήματα πρέπει να εκφραστούν.
Κάτι απόλυτα σύμφωνο, με το μοντέλο του λαϊκού κινηματογράφου, που η ταινία με συνέπεια υπηρετεί…

Δημήτρης Μπάμπας