του Kahlil Joseph
(κριτική: Δημήτρης Μπάμπας)

Ένα βιβλίο, ή πιο σωστά εγκυκλοπαίδεια. Το όνομα της Africana: The Encyclopedia of the African American Experience και όπως είναι προφανές το περιεχόμενο της αναφέρεται στην Αφρική και στην αφροαμερικάνικη πολιτιστική, πολιτισμική, κοινωνική, πολιτική εμπειρία.
Οι σελίδες της εγκυκλοπαίδειας οπτικοποιημένες. Εικόνες από έργα τοπίου land art. Εικόνες από τα βάθη του Ατλαντικού ωκεανού. Ένα πλοίο που εκτελεί τη γραμμή Αμερική -Αφρική, ένα ταξίδι επιστροφής από πίσω στον τόπο καταγωγής. Ένας μαύρος επιμελητής Biennale της Βενετίας. Η μαύρη δημοσιογραφία -BLacKNeWS. Το εμπόριο των σκλάβων. Η προσωπική οικογενειακή ιστορία του σκηνοθέτη. Διανοούμενοι της μαύρης κοινότητας. Πρόσωπα όπως οι W.E.B. Du Bois του οποίου όραμα υπήρξε η εγκυκλοπαίδεια Africana, Marcus Garvey, Saidiya Hartman, Okwui Enwezor κ.α. Μουσική, λογοτεχνία, εικαστικά...
Αν και η ταινία εξαρχής δηλώνει ότι δεν είναι ντοκιμαντέρ, ωστόσο είναι μια ακατάτακτη, συναρπαστική, σε ρυθμούς ενός κομματιού free jazz, περιπλάνηση στη μαύρη κουλτούρα.
Με παρελθόν σε βίντεο-κλιπ της Beyoncé (Lemonade), ο Kahlil Joseph αναπτύσσει μια video εγκατάσταση που παρουσιάστηκε στην Biennale της Βενετίας 2019 σε ταινία. Και όπως είναι προφανές τόσο το καταγωγικό υλικό, όσο και η σκηνοθετική διαχείριση σ’ αυτό δημιουργούν ένα μοναδικό οπτικό αποτέλεσμα. Στο τελικό αποτέλεσμα που το χρώμα του είναι μαύρο, ένας φόρος τιμής αποδίδεται μόνο σε δύο λευκούς: στην Agnès Varda και τον Jean-Luc Godard.
Υβρίδιο ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας,  αποσπασματική και θραυσματική, η ταινία είναι ένας στοχασμός το τι συνιστά την μαύρη εμπειρία, τι συγκροτεί τη μαύρη αφροαμερικάνικη ταυτότητα, πως οικοδομείται αυτή και τι σχέσεις αναπτύσσει με τον τόπο καταγωγής, την Αφρική. Όλα τα προηγούμενα τοποθετούνται σ’ ένα ευρύ πλαίσιο κοινωνικό και ιστορικό.
Η πρώτη ύλη είναι τεράστιος όγκος αρχειακού υλικού, τόσο σε φιλμ, όσο και σε φωτογραφίες. Παράλληλα, αναπτύσσεται και μια μυθοπλαστική γραμμή, μια ιστορία με στοιχεία μιας φουτουριστικής εναλλακτικής πραγματικότητας. Αυτή η μυθοπλασία δημιουργεί ένα καμβά μέσα στον οποίο εντάσσονται και εμπλέκονται τα στοιχεία ντοκιμαντέρ. Αλλά και τα στοιχεία μιας αφήγησης σε α! πρόσωπο από την πλευρά του σκηνοθέτη. Σ' αυτήν τη διαπλοκή του ντοκιμαντεριστικού στοιχείου, με το προσωπικό και με την μυθοπλασία, η εγκυκλοπαίδεια Africana παίζει ένα καθοριστικό ρόλο: ορίζει τον Κανόνα της Αφροαμερικάνικης εμπειρίας.

Φεστιβάλ Βερολίνου 2025/ Panorama