(Το τέλος της Αγίας Πετρούπολης)
του Vsevolod Pudovkin
Το τέλος της Αγίας Πετρούπολης/ The End of St. Petersburg του Πουντόβκιν, ταινία γυρισμένη το 1927 προς τιμήν των 10 χρόνων από την Οκτωβριανή Επανάσταση, έχει ως θέμα την επαναστατική αφύπνιση και την πολιτική συνειδητοποίηση ενός απολιτικού ατόμου με συνέπεια την ενεργή συμμετοχή του στο ιστορικό γίγνεσθαι. Ένας χωρικός φεύγει από το χωριό του για να βρει δουλειά στην μεγαλούπολη. Φιλοξενείται στο σπίτι ενός συγχωριανού του και κάποια στιγμή, χωρίς να το καταλάβει, μπλέκεται σε μια απεργιακή κινητοποίηση στο εργοστάσιο όπου εργάζεται. Έρχεται σε σύγκρουση με τους απεργούς, τους οποίους και καταγγέλλει στη διεύθυνση ότι τον παρεμποδίζουν στο να βγάλει το ψωμί του. Όταν όμως βλέπει να συλλαμβάνουν τον συμπατριώτη του και τον ρίχνουν φυλακή, τότε διαμαρτύρεται, αλλά πολύ γρήγορα θα έχει κι αυτός την ίδια μοίρα και θα καταλήξει φυλακισμένος, ενώ με την αποφυλάκισή του στέλνεται κατευθείαν στο πολεμικό μέτωπο. Στο σημείο αυτό, η κάμερα εγκαταλείπει την ατομική ζωή του συγκεκριμένου ήρωα και τον παρακολουθεί ως μαζική μονάδα να συγχωνεύεται μέσα στο πλήθος των στρατιωτών, το οποίο θα αποτελέσει και τον κύριο επαναστατικό κορμό στην κατάληψη των Χειμερινών Ανακτόρων. Η ταινία υιοθετεί το ύφος του ιστορικού χρονικού, καθώς παρακολουθούμε τον ήρωα ως συλλογικό υποκείμενο πια, καθώς και τα γεγονότα που θα οδηγήσουν στην εξέγερση του 1917, ολοκληρώνοντας μ’ αυτόν τον τρόπο την ιστορική διαλεκτική του πορεία: από την καταπίεση και την εκμετάλλευση στην επανάσταση, από την απουσία ταξικής συνείδησης στην ολοκληρωτική συνειδητοποίηση της επαναστατικής αναγκαιότητας. Το τέλος της Αγίας Πετρούπολης είναι ένα έργο-σταθμός στην ιστορία του βωβού σοβιετικού σινεμά και εξαίρετο δείγμα της ρωσικής πρωτοπορίας. Έγραψε για την ταινία ο Βασίλης Ραφαηλίδης: «Το ιστορικό γεγονός δίνεται σαν ανάκλαση του ατομικού περιστατικού και το ατομικό περιστατικό σαν αλληγορία του ιστορικού».
Με τους: Aleksandr Chistyakov, Vera Baranovskaya, Ivan Chuvelyov
(δελτίο τύπου Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης)
