(Ριφιφί)
του Jules Dassin

Ταινία εμβληματική, το Rififi όρισε στάνταρ για το πώς πρέπει να είναι μια heist-movie, μια ταινία με ληστεία.
Τα 1955 ο Jules Dassin βρισκόταν αυτοεξόριστος στο Παρίσι: θύμα του ανηλεή διωγμού των αριστερών στο Χόλιγουντ, ο σκηνοθέτης έφυγε από την Αμερική για να αποφύγει την κλήτευσή του στην επιτροπή του Κογκρέσου που διερευνούσε την δράση των αριστερών μέσα στην κινηματογραφική βιομηχανία. Η άφιξη του στην Ευρώπη δεν έλυσε το πρόβλημα επιβίωσης που αντιμετώπιζε: η μακρά χειρ των Χολιγουντιανών παραγωγών απαγόρευε στις ευρωπαϊκές εταιρίες να τον προσλάβουν. Μετά από 5 χρόνια απουσία ο Dassin επέστρεψε μ' αυτή την ταινία. Και η επιστροφή του υπήρξε θριαμβευτική: Αξίζει να σημειωθεί ότι η επιτυχία υπήρξε τόσο συντριπτική που επικράτησε στο κοινό λόγο η λέξη Ριφιφί ως συνώνυμο της διάρρηξης με ληστεία.
Βασισμένη σ' ένα pulp μυθιστόρημα του Auguste le Breton, το Rififi υπήρξε μια δουλειά που ο Dassin έκανε αποκλειστικά για λόγους επιβίωσης. Ωστόσο η σκηνοθετική προσέγγιση του μετέτρεψε αυτή την ιστορία με γκάνγκστερ, σε ένα μύθο για τις παράδοξες εκδοχές που μπορεί να λάβει μια ανδρική παρέα, για την τραγική κατάληξη που μπορούν να έχουν οι δεσμοί φιλίας.
Ο Martin Scorsese σ' ένα κείμενο του εκτιμά με τα εξής λόγια την ταινία: "Μέσα στην παράδοση του γαλλικού policier μυθιστορήματος, ο Ντασέν δημιουργεί κάτι σαν αρχέτυπο για ένα ολόκληρο κινηματογραφικό είδος. Ο τρόπος που χρησιμοποίησε ένα μουσικό λάιτ-μοτίβο, για να δημιουργήσει ύφος και ατμόσφαιρα, ήταν επαναστατικός. Η σεκάνς της ληστείας- εντελώς βουβή, εκτός από κάποιους σποραδικούς φυσικούς ήχους- είναι μια από τις κλασικές του σασπένς".
Κεντρική θέση μέσα στην αφήγηση της ταινίας όπως επισημαίνει και ο Scorsese κατέχει η διάρκεια 33 λεπτών σκηνή του ριφιφί. Χωρίς καθόλου διάλογο, η συγκεκριμένη σκηνή παρουσιάζει την ομάδα των κακοποιών να είναι αφοσιωμένοι και προσηλωμένοι απόλυτα στην εργασία τους. Εδώ το σασπένς οικοδομείται πάνω ακριβώς στην σχέση απουσίας- παρουσίας ήχων του περιβάλλοντος, που απειλούν να διαταράξουν την ηρεμία και την γαλήνη του κόσμου της εργασίας. Περίτεχνα κατασκευασμένο το Rififi είναι μια απόδειξη της σκηνοθετικής ιδιοφυίας του Dassin. Σε μια συνέντευξη του ο σκηνοθέτης περιγράφει με τα εξής λόγια την περιπέτεια της δημιουργίας της ταινίας: "Όταν την έκανα δεν γνώριζα τις ακριβώς θα ήταν. Ήμουν τόσο πολύ επικεντρωμένος στην εργασία -στις δουλειές που έκανα, το πώς σηκωνόμουν το πρωί και πήγαινα στην δουλειά, το πώς απολάμβανα την συντροφιά του συνεργείου. Μόνο αυτό υπήρχε στο μυαλό μου, τίποτε άλλο".

Δ. Μ.

Jules Dassin- Rififi
(DVD περιοχής 1, με αγγλικούς υποτίτλους).