του Paolo Sorrentino
(το σημείωμα του σκηνοθέτη)
Βρισκόμουν στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας. Σ’ ένα ξενοδοχείο πέντε αστέρων. Σ’ ένα μπαρ πνιγμένο στην ξύλινη επένδυση, το οποίο θα έδειχνε όμορφο στο Τιρόλο αλλά.. βρισκόμασταν στη Βραζιλία. Έξω 40οC. Συχνά πήγαινα στο μπαρ, και, σαν κουρδισμένο ρολόι, πάντα συναντούσα έναν άνδρα, γύρω στα 50, με γένια και μπυροκοιλιά. Κομψός και Ευρωπαίος. Επιχειρηματίας. Η Βραζιλία βρισκόταν έξω από το μπαρ αλλά εκείνος δεν της έδινε καμία σημασία. Κοιτούσε βαριεστημένα τη μπύρα του και την τηλεόραση, περιμένοντας, ποιος ξέρει ποιο επαγγελματικό ραντεβού. Αυτή ήταν η εικόνα που έβλεπα.
Η ιδέα για αυτή την ταινία ήρθε κάπως έτσι, από αυτήν την εικόνα. Από μια περιέργεια που έγινε εμμονή: τι κάνουν όλοι αυτοί οι επιχειρηματίες στα ξενοδοχεία σε ολόκληρο τον κόσμο; Τι σκέφτονται, καθισμένοι στην απέραντη σιωπή και την αδιαμφισβήτητη ζέστη των εχθρικών μπαρ; Έδωσα απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις και σε κάποιες ακόμα. Φαντάστηκα ένα χαρακτήρα με μια κλεμμένη ζωή από κάποιον άλλο, κυριολεκτικά μια κλεμμένη ζωή. Ενσαρκώνοντας με αυτό τον τρόπο την υποψία που όλοι μας έχουμε: κάποιος ή κάτι έχει κλέψει τη ζωή μας. Δεν είμαστε σίγουροι ποιος ή τι. Κι όμως, η ζωή μας κάποιες φορές δείχνει διαφορετική από αυτή που νομίζαμε ότι ζούμε.
Στο μεταξύ, καταβρόχθιζα δοκίμια για την Cosa Nostra. Η παρέα μου, κάπου κάπου με επέπληττε κοροϊδευτικά, λέγοντας ότι είναι θέμα χρόνου να αρχίσω να ξαναδιαβάζω νουβέλες. Αλλά δεν μπορούσα να σταματήσω. Καθώς διάβαζα αυτά τα δοκίμια, ανακάλυψα ότι η Αμερικανική μαφία ήταν σαν τα φιστίκια, Ερασιτέχνες σε σχέση με τη Σισιλιάνικη μαφία. Η Σισιλιάνικη μαφία στην πραγματικότητα κυριαρχούσε παγκοσμίως. Κι όμως, η Αμερικανική τέχνη χρησιμοποίησε στο έπακρο την Αμερικανική μαφία, δημιουργώντας αριστουργήματα. Πολύ συχνά, στεκόμασταν εκεί με το δάχτυλο υψωμένο, θυμίζοντας τους ποιοι ήταν οι καλοί τύποι και ποιοι οι κακοί. Αλλά εκείνοι το ήξεραν πάντα. Και περισσότερο συχνά αρνούμασταν να υιοθετήσουμε τη μόνη οπτική γωνία που άξιζε, αυτή της μαφίας.
Έτσι, συνέχισα να λέω στον εαυτό μου, γιατί να μην αλλάξω την οπτική γωνία; Δεν θα είναι εύκολο αλλά ας το προσπαθήσω. Κρυφοκοίταξα αργά, προσεχτικά. Τότε ακριβώς ο επιχειρηματίας μου, θαμμένος σε ένα ξενοδοχείο, δεν ήταν πια ένας απλός επιχειρηματίας. Έγινε κάποιος που δούλευε για τη μαφία. Όχι ένας μαφιόζος, ένας συνεργάτης. Με το ένα πόδι μέσα και το άλλο έξω. Και αυτό μου έδωσε την ευκαιρία να τον βάλω να ζει σε διπλό ταμπλό. Από τη μία πλευρά, όντας πολιτισμικά εξωγενής, ήταν τρομοκρατημένος από την ορμή της δυνατότερης και πιο καλά οργανωμένης ένωσης στον κόσμο, από την άλλη πλευρά καταλάβαινε τους νόμους και τους μηχανισμούς της. Είναι τόσοι πολλοί, πολύπλοκοι και ακριβείς. Χειρότεροι κι από ζώα! Χειρότεροι κι από άγρια θηρία! Η μαφία λειτουργεί τόσο καλά και για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα για να το αποβάλλει σαν κάτι που προέρχεται από πρωτόγονα ένστικτα.
Η μαφία είναι οργανωμένη. Η Ελβετία είναι οργανωμένη. Ένα ξενοδοχείο είναι οργανωμένο. Ο Titta Di Girolamo ζει μέσα στο κελί αυτών των τριών συντεταγμένων. Δεν μπορεί παρά να είναι ένας οργανωτικός άνδρας. Σε καταστάσεις σαν αυτή ο βασιλιάς της ανακατωσούρας εμφανίζεται: ο έρωτας! Αλλά για κάποιον τόσο συντετριμμένο από την τάξη, ακόμα και το λιγότερο είναι περισσότερο. Ακόμα και η «πιθανότητα» του έρωτα μπορεί να ανατινάξει ολοσχερώς το κλουβί του. Και ορίστε, αυτό το κορίτσι, καθημερινό και συνηθισμένο. Όσο χρειάζεται για να σπάσει τα κάγκελα.
Όμως οι έρωτες βιώνονται και ξεπερνιούνται με οδυνηρή μετάβαση, ενώ η τύχη ενός ανεκπλήρωτου έρωτα έχει άλλες συνέπειες. Μελαγχολικές συνέπειες όσο κάποιος έχει ζωηρή φαντασία. Ο δικός μας Titta Di Girolamo το δηλώνει εξ’ αρχής: δεν έχει φαντασία. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχει χώρος για μελαγχολίες και η επιστροφή στην κανονικότητα του πριν, δεν είναι πλέον εφικτή. Και λόγω της απουσίας της μελαγχολίας, που είναι μια διέξοδος, τα πράγματα γίνονται τραγικά. Και τελεσίδικα. Και το τέλος του Titta Di Girolamo έπρεπε να είναι τραγικό και τελεσίδικο.
Αυτές είναι οι συνέπειες του έρωτα όταν τίποτα άλλο δεν είναι διαθέσιμο.
(πηγή δελτίο τύπου )
