(Ο επαγγελματίας)
του Dušan Kovačević
Μια συνάντηση ανάμεσα σε δύο πρόσωπα, καταγράφει η ταινία του θεατρικού συγγραφέα και σεναριογράφου Dušan Kovačević. Μέσα απ’ αυτήν αναδύονται στην επιφάνεια οι σκοτεινές αναμνήσεις μιας ταραγμένης εποχής.
Ο Teja είναι διευθυντής ενός μεγάλου εκδοτικού οίκου. Το παρελθόν του όμως υπήρξε τελείως διαφορετικό: καθηγητής πανεπιστήμιου, μποέμ συγγραφέας, μέλος των κύκλων των διανοούμενων στο Βελιγράδι και τέλος οργισμένος (και ορκισμένος) αντίπαλος του καθεστώτος Milosevic. Έναν απρόσκλητο επισκέπτη θα δεχτεί μια μέρα: ο Luka εισβάλλει στην ζωή του φέροντας το λησμονημένο παρελθόν στο παρόν. Τώρα οδηγός ταξί, ο Luka υπήρξε μέλος της μυστικής αστυνομίας του καθεστώς Milosevic. Η αποστολή του; Η συνεχής και επί 24ωρου παρακολούθηση του Teja. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης τους, όλη η προηγούμενη ζωή του Teja θα προσβληθεί ως ταινία μπροστά στα μάτια τους. Μέσα από μια σειρά φλάσμπακ ο σκηνοθέτης παρουσιάζει όλο το παρελθόν του Teja. Όμως εδώ δεν υπάρχει μια νοσταλγική αναπόληση περασμένων εποχών. Αντίθετα ο τόνος είναι συχνά σαρκαστικός και επικριτικός για το υποκείμενο των αναμνήσεων.
Ο σκηνοθέτης αντιπαραθέτει στις αναμνήσεις του Teja τις επικριτικές, απομυθοποιητικές παρατηρήσεις του φύλακα αγγέλού του, του Luka. Σιγά –σιγά, μέσα από τη βασανιστική επανεξέταση του παρελθόντος, ο Teja θα συνειδητοποιήσει ότι δεν υπήρξε απόλυτα κύριος της μοίρας του. Αναμφίβολα με πολιτικές σημασίες η ταινία επικεντρώνεται στις απρόοπτες εναλλαγές στις ισορροπίες μιας εκ βαθέων συζήτησης: η αλλαγή οπτικής, οι μεταμορφώσεις των συνομιλητών, οι ανατροπές, η σταδιακή αποκάλυψη της αληθινής φύσης των γεγονότων, είναι στο κέντρο.
Ο Dušan Kovačević θεωρείται ως ένας από τους πιο σημαντικούς θεατρικούς συγγραφέας και σεναριογράφος της Γιουγκοσλαβίας. Μεταξύ άλλων στη φιλμογραφία του συμπεριλαμβάνεται και το σενάριο της ταινίας Underground του Emir Kusturica. Η ταινία ήταν υποψήφια για Όσκαρ ξένης ταινίας (2004), ενώ της απονεμήθηκε το βραβείο σεναρίου και της FIPRESCI στο Φεστιβάλ Μόντρεαλ (2003), και το βραβείο σεναρίου του Europa Cinema (2003).
Ο Dusan Kovacevic, σκηνοθέτης της ταινίας Ο επαγγελματίας / Prosesionalac, δηλώνει: «Έχω την πίστη ότι αυτή η ταινία θα μπορούσε να είναι μια μαρτυρία για μια τραγική εποχή, που σημάδεψε γενεές και η οποία θα έχει συνέπειες που δεν μπορούν να προβλεφθούν στα χρόνια που έρχονται. Το πεπρωμένο δύο ανδρών, που είναι κάτω από διαφορετικές “σημαίες”, στον ιδιωτικό τους πόλεμο (υπό τη στενή επίβλεψη του κράτους), θα είναι μια υπόμνηση και μια προειδοποίηση για να μην συμβούν ποτέ ξανά αυτά. Ο "Μεγάλος Κόσμος", που συμμετείχε σε σημαντικό βαθμό στις ατυχίες μας, θα πρέπει να έχει την ευκαιρία να κοιταχτεί στον καθρέπτη –ταινία. Στην κατάσταση που βρισκόμαστε σήμερα, το ενδιαφέρον για την περιοχή των Βαλκανίων θα παραμείνει υψηλό για τα χρόνια που έρχονται».
Δ.Μ.