του Aleksandr Sokurov

Ανυπέρβλητο τεχνολογικό επίτευγμα, αλλά και ποιητική περιπλάνηση στα πρόσφατα διακόσια χρόνια ιστορίας της Ρωσία, η ταινία είναι η πιο σαφής απόδειξη των σκηνοθετικών ικανοτήτων του Aleksandr Sokurov.
Αποτελούμενη από ένα διάρκειας 95 λεπτών μονοπλάνο, χωρίς καμιά απολύτως επέμβαση στο μοντάζ, η ταινία κινηματογραφήθηκε με ψηφιακή κάμερα και χωρίς φιλμ: οι εικόνες αποθηκεύθηκαν σε ειδικά κατασκευασμένους για την περίσταση σκληρούς δίσκους. Ο διευθυντής φωτογραφίας και χειριστής της steadicam Tilman Buttner (Run, Lola, Run) περιπλανήθηκε στους διαδρόμους και στα 33 διαφορετικά δωμάτια του Μουσείου Hermitage της Αγίας Πετρούπολης (πρώην Χειμερινά Ανάκτορα) καταγράφοντας τόσο τον εκτυφλωτικά λαμπρό διάκοσμο τους όσο και την παρουσία πάνω από 2000 κομπάρσους.
Δύο είναι τα κεντρικά πρόσωπα σ' αυτή την περιπλάνηση στην Κιβωτό της τέχνης αλλά και της Ρωσικής Ιστορία. Ένας Γάλλος διπλωμάτης, ένας μαρκήσιος του 19 αιώνα που περιπλανιέται μέσα στις αχανές χώρους και διατρέχει τον χρόνο. Σύνοδος σ' αυτό το ταξίδι (εκτός από τον θεατή) είναι και αφηγητής. Ο λόγος γεμάτος νοσταλγία και μελαγχολία συνοδεύει την εικόνα και διαμορφώνει τις τελικές εντυπώσεις. Ο λαβύρινθος των διαδρομών, οι αίθουσες χορού και τα ιδιαίτερα διαμερίσματα των αυτοκρατόρων, τα θέατρα και οι αίθουσες τελετών, είναι τα σημεία στάσης σ' αυτή την περιπλάνηση. Πρόσωπα που συναντάμε στην διάρκεια της ανήκουν στο λαμπρό όσο και ταραχώδεις παρελθόν της Ρωσικής ιστορίας: η Μεγάλη Αικατερίνη, ο Μέγας Πέτρος, ο τελευταίος τσάρος Νικόλαος, η γυναίκα του Αλεξάνδρα και τα παιδιά τους. Οι συνομωσίες των Ανακτόρων, οι λαμπρές τελετές και το παρασκήνιο τους (όπως η άφιξη του Πέρση πρέσβη) και τέλος οι λαμπροί χoροί της αυτοκρατορικής αυλής είναι τα επεισόδια μέσα στον χρόνο που καταγράφονται.
"Είμαστε καταδικασμένοι να ταξιδεύουμε για πάντα, να ζούμε για πάντα": Με όχημα τα φτερά του ονείρου, ο σκηνοθέτης βυθίζει τον θεατή σ' ένα κόσμο α-χρονικό αλλά βαθιά ποιητικό. Ο διάκοσμος των Ανακτόρων με έργα τέχνης που καλύπτουν όλο το φάσμα της ευρωπαϊκής τέχνης, οι απόηχοι των δραματικών γεγονότων της Ιστορίας, τα ιστορικά πρόσωπα αλλά και οι ανώνυμοι θαμώνες του χώρου που η άχλη του χρόνου έχει σκεπάσει, συντροφεύουν τον θεατή και αποικούν το υποσυνείδητο του. Τεχνολογικό tour de force αλλά και σαγηνευτικό αριστούργημα που συνεπαίρνει τον κάθε θεατή, η ταινία αυτή κατέχει ήδη μια ιδιαίτερη θέση στην ιστορία του κινηματογράφου.

Δημήτρης Μπάμπας