(Οι γροθιές στην τσέπη)
του Marco Bellocchio
Σε μια απομονωμένη βίλα ζουν μια τυφλή μητέρα και τα τέσσερα παιδιά της: ο Αλεσάντρο, ο Λεόνε, η Τζούλια και ο Αουγκούστο. Οι τρεις πρώτοι πάσχουν από επιληψία (ο Λεόνε μάλιστα είναι και διανοητικά καθυστερημένος), ενώ ο Αουγκούστο, ο μεγαλύτερος, είναι ο μόνος που ζει μια κανονική ζωή (φίλοι, αρραβωνιαστικιά, δουλειά), και ο οποίος ασφυκτιά από την κατάσταση που επικρατεί στο πατρικό του. Κάποια στιγμή ο Αλεσάντρο αποφασίζει να «απελευθερώσει» τον μεγάλο του αδερφό από τα οικογενειακά βάρη. Σχεδιάζει την δολοφονία της μητέρας, της αδερφής και του καθυστερημένου αδερφού μ’ έναν αποτρόπαιο τρόπο: να τους πάει μια βόλτα με το αυτοκίνητο και στην διάρκεια της διαδρομής να ρίξει το αυτοκίνητο σ’ ένα γκρεμό και έτσι να τους ξεφορτωθεί. Στην πρώτη προσπάθεια το φοβερό σχέδιο αποτυγχάνει, αλλά σε μια επόμενη φορά που είναι μόνος με την μητέρα, την σπρώχνει στο γκρεμό σκοτώνοντάς την. Το γεγονός εκλαμβάνεται ως ατύχημα και στη διάρκεια της κηδείας εξομολογείται στην Τζούλια το φρικτό έγκλημα που έχει διαπράξει, αλλά εκείνη μοιάζει να δέχεται το γεγονός φυσιολογικά. Αργότερα ο Αλεσάντρο, σε μόνιμη κατάσταση υπερδιέγερσης και εντελώς αποχαλινωμένος, πνίγει τον Λεόνε μέσα στο μπάνιο. Όταν η Τζούλια και ο Αουγκούστο το αντιλαμβάνονται, τα πράγματα εκτροχιάζονται...
Λέει ο Marco Bellocchio, σκηνοθέτης της ταινίας: «Αυτός που είναι με τις γροθιές στην τσέπη, βαδίζει αναπότρεπτα προς τις έσχατες συνέπειες της άγνοιάς του: όσο πιο πολύ οι γροθιές παραμένουν σφιγμένες τόσο πιο ανεξέλεγκτη και μοιραία θα είναι η έκρηξη της θέλησης για εξέγερση και της καταπιεσμένης επιθυμίας για το κακό… Η επιληψία είναι κατά βάθος ένα όπλο που χρησιμοποίησα και εναντίον του θεατή, ένα όπλο που μου επέτρεψε να παρουσιάσω καταστάσεις και αντιδράσεις εκτός ελέγχου, τις οποίες αλλιώς δεν θα μπορούσα να είχα αποδώσει με ρεαλιστικό τρόπο».
Το «χειροποίητο» αυτό έργο, γυρισμένο στο εξοχικό της οικογένειας Μπελόκιο, θα προκαλέσει έναν πραγματικό σεισμό στον ιταλικό κινηματογράφο, με το νεωτερικό και αντικομφορμιστικό του στυλ και κυρίως για το ανελέητο βλέμμα με το οποίο κοιτάζει τον θεσμό της οικογένειας. Η ταινία θα απορριφθεί από το Φεστιβάλ Βενετίας, αλλά θα παιχτεί στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο, όπου και θα βραβευτεί, τραβώντας τα βλέμματα όλης της ευρωπαϊκής κριτικής επάνω στον 26χρονο δημιουργό της. Οι γροθιές στην τσέπη έσπασαν οριστικά και αμετάκλητα κάθε δεσμό με τη νεορεαλιστική παράδοση, η οποία, υπόγεια ή φανερά, κυριαρχούσε ακόμα στον ιταλικό κινηματογράφο.
Οι γροθιές στην τσέπη / Fists in the Pocket / I pugni in tasca
(Ιταλία, 1965)
Σκηνοθεσία: Μάρκο Μπελόκιο / Marco Bellocchio. Με τους: Lou Castel, Paola Pitagora, Marino Masé. Διάρκεια: 105’. Ασπρόμαυρη.
(δ.τ.)
