(Οι μικροαπατεώνες)
του Nanni Loy

Ο Πέπε, ο επονομαζόμενος και πάνθηρας, αποφασίζει να εγκαταλείψει τις κλοπές και τις απάτες και να ζήσει τίμια δουλεύοντας ως οικοδόμος. Φεύγοντας όμως μια μέρα από τη δουλειά, «πέφτει» πάνω σ΄ έναν τύπο, τον Βιρτζίλιο, ο οποίος του προτείνει μια σίγουρη και «επιστημονικά σχεδιασμένη» ληστεία στο Μιλάνο. Ο Πέπε θα πρέπει να βρει τα υπόλοιπα μέλη της συμμορίας και ο «Μιλανέζος» θα είναι ο ιθύνων νους της επιχείρησης. Στόχος είναι να ληστέψουν το φορτηγάκι με τις εισπράξεις του Τοtocalcio. O Πέπε μαζεύει τους γνωστούς όσο και απίθανους «συνήθεις υπόπτους» και καταφτάνουν στο Μιλάνο με το πρόσχημα του αγώνα Μίλαν-Ρόμα. Εκεί πληροφορούνται ότι ο Βιρτζίλιο έχει συλληφθεί από την αστυνομία. Παρ’ όλα αυτά. η συμμορία, επειδή το «επιστημονικά οργανωμένο» σχέδιο είναι έτοιμο, αποφασίζει να δράσει. Στην ληστεία γίνεται το «έλα να δεις» και μέσα σ’ ένα απίστευτο κομφούζιο θα καταφέρουν να πάρουν τα λεφτά και να επιστρέψουν στην Ρώμη. Οι καραμπινιέροι όμως τους έχουν «βάλει στο μάτι», ενώ η βαλίτσα με το χρήμα αλλάζει συνεχώς χέρια και θέσεις: από το ντουλαπάκι φύλαξης αντικειμένων του σιδηροδρομικού σταθμού, καταλήγει κάτω από το κρεβάτι ενός νοσοκομείου και από κει στο παγκάκι ενός πάρκου… 
Εξαιρετική συνέχεια, μόλις ένα χρόνο μετά, της ταινίας-θρύλου του Μάριο Μονιτσέλι Ο κλέψας του κλέψαντος, Οι μικροαπατεώνες είναι σκηνοθετημένοι με μπρίο από τον Νάνι Λόι/ Nanni Loy, ενώ στο σενάριο είναι και πάλι οι βασικοί συντελεστές του φαινομένου της ιταλικής κωμωδίας Άτζε & Σκαρπέλι. Οι ίδιοι φτωχοδιάβολοι της πρώτης ταινίας (με την απουσία του κορυφαίου Τοτό και του Μαστρογιάνι, αλλά με την προσθήκη ενός εξαιρετικού Νίνο Μανφρέντι/ Nino Manfredi, που κάνει ένα αχτύπητο δίδυμο με τον Βιτόριο Γκάσμαν), προσπαθούν να «πιάσουν την καλή» και μετακινούνται από τη Ρώμη στο Μιλάνο, έχοντας ως άλλοθι τον ποδοσφαιρικό αγώνα. Η ταινία μ’ έναν πιο γρήγορο ρυθμό από το αρχέτυπο, γεμάτη γκαγκς, παρεξηγήσεις, κωμικές όσο και γελοίες καταστάσεις, επαναφέρει τη θεματική της προηγούμενης και κινηματογραφεί  την  «επιστημονικά σχεδιασμένη» ληστεία, ως μια παρωδία των γκάνγκστερ φιλμ, μιλώντας, όπως και η ταινία του Μονιτσέλι, για την τέχνη της επιβίωσης, με μόνο όπλο το γέλιο και τον αυτοσαρκασμό. Εξαιρετικοί οι καρατερίστες Τιμπέριο Μούρτζια, Ρενάτο Σαλβατόρι, Κάρλο Πιζακάνε (αιωνίως πεινασμένος) και πανέμορφη η 20χρονη Κλάουντια Καρντινάλε. Μια ακόμα μεγάλη στιγμή της commedia all’ italiana.    

 (δ.τ.)