της Sophie Barthes

Μια νέα κινηματογραφική διασκευή του κλασικού αριστουργήματος του Γκουστάβ Φλωμπέρ, Μαντάμ Μποβαρύ, ενός μυθιστορήματος για τη συζυγική ανία και τις τραγικές στην κατάληξή τους απόπειρες υπερβάσης της.
Η κυρία Μποβαρύ έχει παντρευτεί τον γιατρό Μποβαρύ για να ξεφύγει από την ταπεινή αγροτική ζωή της οικογένειας της. Όμως ο γάμος δεν αποδεικνύεται η λύση για την γοητευτική γυναίκα: γρήγορα θα βυθιστεί στην ανία του. Όταν το βάρος της αποδειχτεί αβάσταχτο και αφόρητο, για να αποτινάξει τα βαριά σύννεφα της δυσθυμίας η κυρία Μποβαρύ θα αναζητήσει αλλού τις συγκινήσεις. Ωστόσο, κάθε βήμα προς τα πάνω φέρνει την ηρωίδα πιο κοντά σε αυτό που θα αποδειχθεί μια καταστροφική και τραγική πτώση.
Δίνοντας, καταρχάς, βάρος στις υποκριτικές ερμηνείες των ηθοποιών της, η Sophie Barthes/ Σοφί Μπαρτ («Cold Souls») δημιουργεί ένα ερωτικό δράμα που εστιάζει στις διαδρομές μιας γυναίκας που αναζητά τις έντονες συγκινήσεις του έρωτα, αλλά και τις ευκαιρίες της κοινωνικής ανόδου. Παράλληλα, η σκηνοθέτις δίνει έμφαση στους υπαινιγμούς, τις λεπτομέρειες, τις χειρονομίες, τις στάσεις των σωμάτων, αλλά και σε άλλα στοιχεία της παραγωγής –κοστούμια, σκηνικά- για να εικονογραφήσει τη γυναικεία δυσφορία και τις απεγνωσμένες και τραγικές στην κατάληξή τους απόπειρες για απόδραση.

Δ.

Το σημείωμα της σκηνοθέτιδος

«Η αξία του μυθιστορήματός μου, αν έχει αξία δηλαδή, θα αφορά την εξισορρόπηση πάνω σε τεντωμένο σκοινί, ανάμεσα στις δύο αβύσσους του λυρισμού και της χυδαιότητας. […] Όλοι πιστεύουν ότι αγαπώ την πραγματικότητα, αλλά την απεχθάνομαι. Το βαθύ μου μίσος για τον ρεαλισμό με έσπρωξε να γράψω αυτό το μυθιστόρημα. Αλλά παρόλ’ αυτά απεχθάνομαι τον ψεύτικο ιδεαλισμό που μας κοροϊδεύει αυτές τις μέρες.»
 Γκιστάβ Φλομπέρ

Αυτά τα λόγια από τον Γκιστάβ Φλομπέρ υπέροχα αποτυπώνουν τις σκέψεις του όταν έγραφε το “Μαντάμ Μποβαρί” «Είναι ακριβώς αυτή η σκέψη, η σύγκρουση ρεαλισμού και ρομαντισμού, χυδαιότητας και ποίησης, που τροφοδότησαν την επιθυμία μου να δουλέψω πάνω σε μια κινηματογραφική μεταφορά της ιστορίας. Βρίσκω την σύγκρουση αυτή πολύ εύστοχη και σε αρμονία με την ανθρώπινη εμπειρία.
Η εμμονή του Φλομπέρ με το να βρει τις σωστές λέξεις είναι θρυλική, η εμμονή μου ως σκηνοθέτη είναι να βρω τον σωστό τόνο. Η πρόθεσή μας είναι να σεβαστούμε το πνεύμα του βιβλίου και να μείνουμε πιστοί στην ψυχολογία των χαρακτήρων, δημιουργώντας ταυτόχρονα μία μοντέρνα ταινία, η οποία, ελπίζω, θα προσελκύσει ένα νεανικό κοινό που θα ανακαλύψουν για πρώτη φορά το βιβλίο, καθώς και ένα μεγαλύτερο κοινό που θα το ανακαλύψει εκ νέου.
Η Έμμα Μποβαρί θα είναι για πάντα ένα αίνιγμα, ένας ενδιαφέρων και μαγνητικός χαρακτήρας, αλλά καθώς ωριμάζω, την καταλαβαίνω καλύτερα. Ήπια, ντελικάτη, τρυφερή, γενναιόδωρη, εμμονοληπτική, η Έμμα μπορεί επίσης να γίνει επιθετική, επαναστάτης, μαχητική, προκλητική και αδιάλλακτη στην μάχη της για ανεξαρτησία και ικανοποίηση των πιο άγριων επιθυμιών και ορέξεων της. Είναι ένας χαρακτήρας με τον οποίο ο αναγνώστης εξελίσσεται και ωριμάζει. Αλλά το μυθιστόρημα παραμένει αιώνια νέο.
Από την πρώτη φορά που διάβασα το σενάριο, με μάγεψε. Είναι μια αναζωογονητική και τολμηρή προσαρμογή. Απομακρύνεται ενίοτε από το μυθιστόρημα αλλά παραμένει πιστό στο πνεύμα του. Αν θέλαμε να μείνουμε αυστηρά πιστοί στο βιβλίο, δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε την ταινία. Ο χρόνος και η δράση έχουν συμπιεστεί σε έναν χρόνο, και κάναμε μια πολύ συνειδητή επιλογή να επικεντρωθούμε σε μια πολύ νέα Έμμα. Δεν έχει καν την ευκαιρία να βιώσει την ενήλικη ζωή, πριν πέσει σε μια σειρά λαθών και κακών κρίσεων, και τελικά έναν χωρίς επιστροφή κατήφορο. Είναι μια αφελής και ευάλωτη νέα γυναίκα, που ζει σε έναν κόσμο προβολών και εξιδανικεύσεων, και κατασπαράσσεται από την τερατώδη αναζήτηση απόλαυσης.
Είναι, επιπλέον, απομονωμένη σε έναν ανδρικό κόσμο και περιτριγυρισμένη από αποκρουστικός, συμβιβασμένους και στενόμυαλους ανδρικούς χαρακτήρες. Ο Σαρλ Μποβαρί είναι ο μόνος άνδρας που πραγματικά την αγαπά, αλλά είναι μια χωρίς όρους, άχαρη, άρρωστη αγάπη αφού είναι μάλλον μητρική, παρά συζυγική. Και η Έμμα συνειδητοποιεί την αγάπη του μάλλον αργά, όταν η μοίρα της είναι ήδη σφραγισμένη. Με όλα της τα ψεγάδια και τις αδυναμίες, η Έμμα Μποβαρί είναι μια μοντέρνα τραγική ηρωίδα, που προσκολλάται σε ένα υπερβολικά μακρινό ιδανικό. Προτιμά τον θάνατο από την ανία της πραγματικότητας και την μπουρζουά μικρότητα.
Ο στόχος της ταινίας είναι να εμπλέξει το κοινό σε ένα ηθικό δίλημμα. Μπορεί να κατηγορούμε την Έμμα για τα λάθη της, τα καπρίτσια της, και τις καταστρεπτικές της επιθυμίες, αλλά πρέπει να νιώσουμε συμπόνια για αυτήν. Οι αντιθέσεις της την κάνουν πολύπλοκη και ευάλωτη, και πρέπει όλοι μας να δούμε τον εαυτό μας σε αυτήν, όπως ο Φλομπέρ έκανε με την διάσημή του φράση «Η Μαντάμ Μποβαρί είμαι εγώ». Εγώ θα πρόσθετα: η Μαντάμ Μποβαρί είμαστε εμείς!.