(Μαχαίρι στο νερό)
του Roman Polanski
O Aντρέι και η γυναίκα του Κριστίν, ένα ζευγάρι «επιτυχημένων» αστών στην κομμουνιστική Πολωνία της δεκαετίας του ’60 βρίσκονται καθ' οδόν για το μικρό ιστιοπλοϊκό τους, όπου και σκοπεύουν να περάσουν το Σαββατοκύριακο. Στο δρόμο συναντούν έναν νεαρό που κάνει ωτοστόπ και ο σύζυγος τον προσκαλεί να έρθει μαζί τους -μια πρόσκληση που αποτελεί και ένα είδος πρόκλησης σε αναμέτρηση. Σταδιακά, ανάμεσα στους δύο άνδρες αναπτύσσεται ένας έντονος ανταγωνισμός, με επίκεντρο τη γυναίκα. Η ιστορία παίρνει μια απρόβλεπτη τροπή, η κατάσταση ξεφεύγει από κάθε έλεγχο και τα πράγματα θα οδηγηθούν στα άκρα...
Το Μαχαίρι στο νερό είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του 29χρονου τότε Ρομάν Πολάνσκι/ Roman Polanski και αποτελεί ένα εντυπωσιακό ντεμπούτο στην ιστορία του μεταπολεμικού Ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Πρόκειται για ένα υπέροχο κινηματογραφικό μάθημα αφηγηματικής λιτότητας και δραματουργικής οξύνοιας. Έχοντας ουσιαστικά ως χώρο δράσης ένα ιστιοφόρο στη θάλασσα, με μόλις τρεις ηθοποιούς στη διάθεσή του, αλλά και με τον σπουδαίο Γέρζι Σκολιμόφσκι (αδιαφιλονίκητο ποιητή των κλειστών χώρων) να υπογράφει το σενάριο, ο Πολάνσκι μας δίνει ένα αιχμηρό πολιτικό και κοινωνικό σχόλιο. Η κλιμακούμενη ένταση και το σασπένς που ισορροπεί στην κόψη του μαχαιριού του τίτλου, μετατρέπει μια ανέμελη καλοκαιρινή εκδρομή σε εφιάλτη. Παγιδευμένοι στη μέση μιας λίμνης, ανάμεσα στον ουρανό και το νερό, δύο άντρες (ο μεγαλύτερος επιτυχημένος σύζυγος και ο φιλόδοξος αμφισβητίας νέος), συγκρούονται σωματικά και ψυχολογικά, ενώ η γυναίκα όχι μόνο λειτουργεί καταλυτικά, αλλά ταυτόχρονα είναι και το έπαθλο της μονομαχίας. Ο Πολάνσκι αξιοποιεί με έμπνευση, ακρίβεια και θαυμαστή οικονομία τους κινηματογραφικούς κώδικες του θρίλερ, κινηματογραφώντας εκπληκτικά στο περιορισμένο πεδίο του σκάφους, κάνοντας ένα πολυεπίπεδο σχόλιο πάνω στη βία της εξουσίας και τις διαπροσωπικές σχέσεις. Η ρηξικέλευθη και αποδραματοποιημένη κινηματογραφική γλώσσα προσδίδουν στην ταινία την διάσταση ενός διυλισμένου κομματιού αληθινής ζωής, ενός αποστάγματος πραγματικότητας. Το Μαχαίρι στο νερό καθιέρωσε διεθνώς τον Πολάνσκι, κέρδισε το βραβείο της FIPRESCI στο Φεστιβάλ Βενετίας και προτάθηκε για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Ωστόσο, την ίδια στιγμή δέχτηκε άγριες κριτικές στην Πολωνία, ως παρακμιακή ταινία και δείγμα εκφυλιστικής τέχνης.
(δ.τ.)
