(Βίαιοι, βρώμικοι και κακοί)
του Ettore Scola

Μια πολυπληθής οικογένεια από τη Νότια Ιταλία ζει σε μια παράγκα στα όρια της εξαθλίωσης, κάτω από την τυραννία του δεσποτικού πατριάρχη της οικογένειας Τζιαντσίντο. Η μιζέρια συνυπάρχει με τον κυνισμό και την απληστία, αφού μοναδική έγνοια όλων είναι πως θα κλέψουν το 1.000.000 που έχει στην κατοχή του ο Τζιαντσίντο, ως ασφαλιστική αποζημίωση, καθώς έχει χάσει το ένα του μάτι. Ο πάτερ-φαμίλιας θύτης και θύμα ταυτόχρονα, προσπαθεί με κάθε τρόπο να προστατεύσει τον θησαυρό  του, αλλά και τον εαυτό του από το ανελέητο κυνήγι που έχουν εξαπολύσει εναντίον του τα μέλη της ίδιας του της οικογένειας. Στην ταινία πρωταγωνιστεί ο κορυφαίος Νίνο Μανφρέντι σε μια συγκλονιστική ερμηνεία, από τις καλύτερες της καριέρας του.

Λέει ο Έτορε Σκόλα για την ταινία: «Αυτό που με άγγιξε περισσότερο και με  συγκλόνισε όταν ξεκίνησα το ρεπεράζ και τις επισκέψεις μου στις παραγκουπόλεις της Ρώμης, δεν ήταν τόσο οι άθλιες συνθήκες ζωής, η φτώχεια και η μιζέρια, αλλά η αλλοιωμένη ψυχολογία και η ηθική εξαχρείωση των κατοίκων της παραγκούπολης... Ο  Παζολίνι είχε βρει σ’ αυτά τα μέρη  μια αλήθεια που δεν συναντούσε αλλού. Μετά ήρθαν τα χρόνια που ονομάστηκαν της ευημερίας, του πολιτισμού, της κατανάλωσης και η παραγκούπολη άλλαξε. Άλλαξε γιατί συνέβη αυτή η γενοκτονία που ανέφερε ο Παζολίνι και η οποία εκδηλώθηκε σε όλα τα επίπεδα και πρώτα στο πιο κοινό, εκείνο της κατανάλωσης. Τα μόνα μηνύματα που εισπράττουν από την κοινωνία αυτοί οι άνθρωποι που βρίσκονται αποκλεισμένοι στο περιθώριο είναι αυτά  της κατανάλωσης και μάλιστα του περιττού, την ίδια  στιγμή που δεν έχουν καν τα αναγκαία για  να επιβιώσουν».
(Από το βιβλίο Commedia all’ Italiana, έκδοση του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του αφιερώματος στην ιταλική κωμωδία που πραγματοποιήθηκε το 2002)

Σκηνοθεσία: Έτορε Σκόλα
Σενάριο: Ruggero Maccari, Ettore Scola
Με τους: Nino Manfredi, Maria Luisa Santella, Francesco Anniballi

(δ.τ.)