(Ο πιστός)
του Kirill Serebrennikov
Με φόντο το γεμάτο αντιθέσεις, συγκρούσεις και βαναυσότητες σχολικό περιβάλλον, η ταινία εστιάζει στον αγώνα ενός εφήβου που αποφασίζει να εξεγερθεί με απλό τα βιβλικά ρητά για να επιβάλλει την εξουσία του.
Ο Venya Yuzhin (στο ρόλο ο Petr Skvortsov) είναι μαθητής του λυκείου και περνά μια δύσκολη εφηβεία. Ως ασπίδα προστασίας, αλλά και ως απλό επίθεσης, απέναντι σ' ό,τι θεωρεί ότι τον καταπιέζει ο ήρωας χρησιμοποιεί βιβλικά ρητά, προσπαθώντας να επιβάλλει μια ηθική στάση στον περίγυρο του. Ό,τι ξεκινά ως ένα εφηβικό αστείο θα αποκτήσει απροσδόκητες διαστάσεις και μια ανεξέλεγκτη δυναμική....
Βασισμένη στο πρόσφατο έργο του Γερμανού θεατρικού συγραφέα Marius von Mayenburg, Martyr, αυτό το ψυχολογικό θρίλερ είναι μια σπουδή στον αυταρχισμό και τον τρόπο που αυτός επιβάλλεται.
Ως σκηνοθετική στρατηγική ο σκηνοθέτης επιλέγει το πλάνο- σεκάνς με κάμερα στο χέρι. Κολλημένη πάνω στα πρόσωπα η κάμερα, καταγράφει τις υψηλές εντάσεις και συγκρούσεις σε χώρους κλειστούς: τις σχολικές τάξεις, το σπίτι του ήρωα. Μέσα σ' αυτούς τους στενούς χώρους ο λόγος και οι εντάσεις του μεγεθύνονται. Στις αντιπαραθέσεις της δραματικής πλοκής ο ένας πόλος είναι πάντα ο φανατικός έφηβος μαθητής και οι συντηρητικές -θρησκευτικές απόψεις του. Απέναντι του έχει ένα αμορφοποίητο σύνολο, τους συμμαθητές τους, τους καθηγητές του: επιβάλλει σ' αυτούς ένα ηθικά συντηρητικό κλίμα, επικρατώντας κατά κράτος με σχετική ευκολία. Κανένας λόγος δεν αντιπαρατίθεται στου (παρα)λογισμούς του.
Σχεδιάζοντας το πορτραίτο του ήρωα ως ενός παθιασμένου ζηλωτή είναι η δύναμη του πάθους που επιβάλλει την εξουσία, τον δάνειο και παραναγνωσμένο λόγο του, και τους φανατισμούς του, που εγκαθιδρύει την εξουσία του. Και γι΄ αυτό η ταινία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια σπουδή στην φασιστική φαντασίωση, με τον ίδιο τρόπο που ήταν και η ταινία Die Welle /The Wave (Dennis Gansel, 2008) .
Ό,τι σχηματίζει και μορφοποιεί τον άλλο πόλο της σύγκρουσης είναι ο Ορθός λόγος της επιστήμης, που ενσαρκώνεται απ μια καθηγήτρια (στο ρόλο η Victoria Isakova) .
Είναι, εντέλει, η σύγκρουση ενός ανορθολογισμό με πνευματικές ηθικές αναφορές (στην ουσία του ενός φασισμού) και του Ορθό λόγου (που χρησιμοποιεί τα ίδια όπλα) και το ίδιο πάθος που αναδεικνύεται στη δραματική κορύφωση.
Και η παράνοια που κρύβεται πίσω απο κάθε αυταρχισμό...
Δημήτρης Μπάμπας