(Close Relations)
του Vitaly Mansky

Ταινία δρόμου, ή σωστότερα ντοκιμαντέρ δρόμου, η δημιουργία του Ουκρανο-ρώσου δημιουργού είναι μια καταγραφή των αναταραχών που προκάλεσε ο εμφύλιος στην Ουκρανία.
Αντιμέτωπος με το χάος και το σοκ που έχει προκαλέσει ο πόλεμος, ο σκηνοθέτης για διάστημα ενός και χρόνου βρίσκεται στο δρόμο. Διατρέχει όλη τη χώρα: από το Λβιβ στο Κίεβο, από τη Σεβαστούπολη στην Κριμαία, στην Οδησσό, και από κει στην εμπόλεμη ζώνη του Donbas. Με αφετηρία τη μητέρα του επισκέπτεται τους συγγενείς του -την αδελφή του, τις ξαδέρφες, τις θείες του– και συζητά μαζί τους. Οι αναστατώσεις του πολεμου, οι οικονομικές δυσκολίες, οι αγωνίες για όσους έχουν παιδιά σε ηλικία στράτευσης. Καταγράφει τις απόψεις τους για τον πόλεμο, τη σχέση Ουκρανίας -Ρωσίας, την εθνική τους ταυτότητα, το στρατόπεδο στο οποίο ανήκουν. Και επιπλέον, κινηματογραφεί τη ζωή στα μετόπισθεν. Μια κηδεία, μια τελετή παρασημοφόρησης, την αναχώρηση ενός στρατιώτη για τον πόλεμο, τη ζωή που συνεχίζεται...
Ο ίδιος έχει εγκαταλείψει την Ουκρανία εδώ και δεκαετίες και είναι πλέον πολίτης της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Και είναι ακριβώς αυτό που μοιάζει να απασχολεί -πέραν του εμφυλίου πολέμου– το ντοκιμαντέρ. Το θέμα της εθνικής ταυτότητας είναι ένα αξεδιάλυτο κουβάρι, ένα πραγματικό χάος. Ό,τι άφησε πίσω της η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης είναι συχνά πρόσωπα χωρίς εθνικές ταυτότητες , ή μάλλον χωρίς ισχυρές εθνικές ταυτότητες. Μια αυτοκρατορία 70 χρόνων, στη διαδρομή της οποίας τα εθνικά σύνορα καταργήθηκαν, οι εθνικές ταυτότητες αδυνάτισαν, αναμείχθηκαν. Στενές και αξεδιάλυτες σχέσεις. Ασάφειες. Θολότητες.
Και είναι ξαφνικά ο εμφύλιος που ωθεί τα πρόσωπα να πάρουν θέση, να διαλέξουν στρατόπεδο, ανάλογα με τις συμπάθειες ή αντιπάθειες τους. Είναι η αυθαίρετη επιλογή που κυριαρχεί στους περισσότερους. Και η πίεση που ασκεί η πραγματικότητα ενός εν εξελίξει πολέμου.
Αυτό είναι το θέμα εντέλει και για τον ίδιο τον σκηνοθέτη: η εθνική του ταυτότητα. Από αυτήν την εμπειρία του ταξιδιού, όπως εξάλλου και κάθε ταξιδιού, κάποιες σημαντικές αλλαγές συμβαίνουν στον ίδιο. Έχοντας επιλέξει με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης τη ρώσικη εθνικότητα είναι αντιμέτωπος με τις εικόνες και τις εμπειρίες του πολέμου: ό,τι θεωρεί πατρίδα του είναι η τραγωδία του...

Δημήτρης Μπάμπας