(Βάρβαρη χώρα)
των Yervant Gianikian & Angela Ricci Lucchi
Η εικονοποιία της αποικιοκρατίας στην ιταλική της εκδοχή, μεταποιημένη και ιδωμένη 80 χρόνια μετά: αυτό είναι το θέμα στο ντοκιμαντέρ των Yervant Gianikian & Angela Ricci Lucchi.
Ένα μακάβριο λαϊκό θέαμα συνιστά την έναρξη της ταινίας: το πτώμα του Benito Mussolini, εκτίθεται σε δημόσια θέα. 29η Απρίλιου του 1945, σε μια πλατεία του Μιλάνου, ο κόσμος έχει μαζευτεί για να δει τον ηγέτη του, τον Il Duce, να κείται νεκρός: έχει εκτελεστεί αυτός και οι συνεργάτες του στην Δημοκρατία του Salò από μια ομάδα ανταρτών. Οι εικόνες αυτές καμία σχέση δεν έχουν με ό,τι ακολουθεί: για την ακρίβεια είναι το σημείο κατάληξης.
«Ο πολιτισμός ξημερώνει τώρα σ' αυτή την πρωτόγονη και βάρβαρη χώρα»: η δήλωση του Mussolini ορίζει το πλαίσιο. Μια περιπλάνηση -περιήγηση σε τόπους εξωτικούς, στις χώρες των βαρβάρων, τις αφρικάνικες αποικίες της Ιταλίας λίγο πριν το Β! Παγκόσμιο Πόλεμο. Εικόνες λοιπόν από την περιπέτεια της αποικιοκρατίας στην ιταλική της -και μάλλον αποτυχημένη- εκδοχή. Η εκκίνηση της αποικιοκρατικής περιπέτειας, το 1926, στην Λιβύη. Και η κατάληξη σχεδόν μια δεκαετία μετά στην Αβησσυνία -Αιθιοπία. Το κατάστρωμα ενός πλοίου, μελανοχίτωνες που χαιρετούν φασιστικά, χοροί ιθαγενών, εργάτριες από ένα εργοστάσιο σε εκδρομή, παρελάσεις του καθεστώτος, μια κομπανία λαϊκών μουσικών, ο Il Duce να επιθεωρεί στρατιωτικές μονάδες, ένας λευκός που πλένει μια μαύρη, γυμνόστηθες γυναίκες, το ανάγλυφο της Αβησσυνίας. Φωτογραφίες από στρατιώτες, αεροπόροι που συμμετείχαν στις πολεμικές εξορμήσεις. Και τέλος τα σημάδια της βαρβαρότητας: τα πτώματα στην έρημο...
Η πρώτη ύλη, και εδώ όπως και σε άλλα ντοκιμαντέρ των Ιταλών σκηνοθετών, είναι υλικό αρχείου -ταινίες επικαίρων, αλλά και ιδιωτικές- φωτογραφίες προσωπικές. Πρόσωπα άγνωστα, ανώνυμα, που έγιναν σκόνη στο πέρασμα του χρόνου, στιγμές δημόσιες αλλά και ιδιωτικές. Εικόνες επιχρωματισμένες, σε αρνητικό φιλμ, λήψεις σχεδόν κατεστραμμένες: οι παλιές αυτές εικόνες αποκτούν νέα ζωή όταν τοποθετούνται η μια δίπλα στην άλλη, όταν ο κάποιες φορές δοκιμιακός λόγος των αφηγητών τις συνοδεύει. Ό,τι βλέπουμε είναι η καταγραφή -επίσημη ή ιδιωτική- της κατάκτησης και κυριαρχίας του Άλλου. Είναι ο φασισμός στην καθημερινότητα του...
Δημήτρης Μπάμπας
