(Όλα για πούλημα)
του Andrzej Wajda

Τα γυρίσματα μια ταινίας είναι έτοιμα ν’ αρχίσουν, αλλά ο πρωταγωνιστής είναι άφαντος. Η σύζυγος, η ερωμένη, ένας νεαρός ηθοποιός μαζί με τον σκηνοθέτη αρχίζουν να τον αναζητούν. Τελικά θα ανακαλύψουν ότι σκοτώθηκε σ’ ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα, ακριβώς όπως προβλεπόταν από το σενάριο της ταινίας  στην οποία επρόκειτο να πρωταγωνιστήσει.
Ο ηθοποιός Ζμπίγκνιου Τσιμπούλσκι, ο επονομαζόμενος  και Πολωνός Τζέιμς Ντιν, έγινε σταρ διεθνούς εμβέλειας ερμηνεύοντας τον παρτιζάνο Μάτσιεκ στην τρίτη ταινία του συνεργάτη, φίλου και συνομηλίκου του Αντρέι Βάιντα Στάχτες και διαμάντια (1958) - για πολλούς επαΐοντες, ίσως το αριστούργημα του σκηνοθέτη της και μια από τις ωραιότερες ταινίες του μεταπολεμικού ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Εννιά χρόνια αργότερα, το 1967 ο Τσιμπούλσκι βρίσκεται στο Βρότσλαβ για τα γυρίσματα μιας ταινίας και θα φύγει από  τη ζωή, σε ηλικία 40 μόλις ετών, με τραγικό τρόπο, καθώς θα χάσει τη ισορροπία του κατεβαίνοντας από ένα τραίνο εν κινήσει και θα πέσει στις γραμμές. Ο Βάιντα ένα  χρόνο αργότερα θα γυρίσει το Όλα για πούλημα  / Everything for Sale / Wszystko na sprzedaz, μια από τις πιο κρυφές, άγνωστες και πικρές ταινίες της πολυτάραχης καριέρας του, αφιερώνοντάς την στον αδόκητα χαμένο φίλο του. Η  ταινία, ένα είδος 8 ½ στη φιλμογραφία του Βάιντα, είναι ένα αυτοανοαφορικό και βαθιά προσωπικό έργο, στο οποίο ο Πολωνός δημιουργός μιλά εκ των έσω για την σχέση του με το σινεμά, κάτω από την  βαριά σκιά μιας οδυνηρής απώλειας. Η ταινία είναι κι ένας μετα-κινηματογραφικός σχολιασμός για τους μηχανισμούς της κινηματογραφικής δημιουργίας και ταυτόχρονα μια δήλωση αγάπης και πάθους, απ’ την μεριά των υπολοίπων συντελεστών για τον μεγάλο ηθοποιό που χάθηκε (στην μυθοπλαστική) αλλά κυρίως στην πραγματική ζωή. Ο σκηνοθέτης της ταινίας μέσα στην ταινία, στο κέντρο της οποίας χάσκει η μαύρη τρύπα της απουσίας του Ζμπίγκνιου Τσιμπούλσκι, αποφασίζει να συνεχίσει τα γυρίσματα, εμπιστευόμενος τον ρόλο σ’ έναν  ηθοποιό (Ντανιέλ Ολμπρίσκι) που αγαπούσε πολύ τον απόντα. Μπορεί όμως η μυθοπλασία να υποκαταστήσει την πραγματικότητα; Στο Όλα για πούλημα, μια από τις πιο ιδιαίτερες, γεμάτη ένταση και συγκίνηση  κινηματογραφικές του στιγμές, ο Βάιντα  πραγματεύεται το πένθος αναζητώντας την μεταθανάτια συμφιλίωση με τον αδικοχαμένο, αγαπημένο του ηθοποιό και φίλο.
Σκηνοθεσία – Σενάριο: Αντρέι Βάιντα / Andrzej Wajda. Με τους: Beata Tyszkiewicz, Elzbieta Czyzewska, Andrzej Lapick. Έγχρωμη,105’. (Πολωνία,1969)

(δ.τ.)