(Υπάρχει Θεός, το όνομά της είναι Πετρούνια)
της Teona Strugar Mitevska
Στο Stip, μια μικρή πόλη της ΠΓΔΜ (Βόρειας Μακεδονίας) την ημέρα των Θεοφανείων ο τοπικός ιερέας ρίχνει ένα ξύλινο σταυρό στο ποτάμι και εκατοντάδες άντρες βουτάνε για να τον πιάσουν. Όποιος το βρει εξασφαλίζει τύχη και ευημερία. Αυτή τη φορά όμως η Petrunya την τελευταία στιγμή πέφτει στα νερά και καταφέρνει να αρπάξει το σταυρό πριν απ’ τους άλλους. Οι ανταγωνιστές της εξαγριώνονται. Πώς τολμά μια γυναίκα να πάρει μέρος σε αυτό το έθιμο; Μια μεγάλη αναταραχή ξεσπάει, αλλά η γυναίκα δεν υποχωρεί. Κέρδισε τον σταυρό και δεν προτίθεται να τον παραδώσει.
Η σκηνοθέτιδα εμπνεύστηκε την ιστορία από ένα πραγματικό γεγονός που διαδραματίστηκε στο Stip το 2014 και προκάλεσε τις αντιδράσεις της τοπικής κοινότητας και της εκκλησίας. Τα όσα ακολούθησαν έφερναν στην επιφάνεια τον κομφορμισμό και το μισογυνισμό μιας κοινωνίας βαθιά πατριαρχικής. Η απογοήτευση, η οργή αλλά και η ανάγκη της για αντίδραση ήταν τα κίνητρα για τη δημιουργία της ταινίας.
Σε συνέντευξη τύπου, που δόθηκε στα πλαίσια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 2019, η Teona Strugar Mitevska εξήγησε: «Είναι αδύνατον να έχεις γεννηθεί γυναίκα και να μην είσαι φεμινίστρια, να έχεις γεννηθεί άντρας και να μην είσαι φεμινιστής. Ο φεμινισμός αφορά την ισότητα, την ισονομία και τη δικαιοσύνη για όλους, για έναν καλύτερο κόσμο για όλους μας».
Η Teona Strugar Mitevska διευκρίνισε ότι η ιστορία βασίστηκε σε πραγματικά γεγονότα, σε ένα περιστατικό που συνέβη πριν από πέντε χρόνια στην πατρίδα της. «Με ενόχλησε ο τρόπος που ο Τύπος παρουσίασε την ιστορία, σατιρίζοντας τη γυναίκα, δεν υπήρξε πραγματική συζήτηση. Για μένα ήταν σημαντικό να μιλήσω όχι για καλούς ή κακούς άντρες ή γυναίκες αλλά για το χάσμα των γενεών. Η ηρωίδα είναι αντιηρωίδα, είναι η μόνη που ξεφεύγει από το βάρος της παράδοσης και είναι η εκπαίδευση αυτή που της δίνει τη δύναμη ώστε να απελευθερωθεί. Εντέλει η ζωή της στην πόλη της έγινε αφόρητη, πήρε βίζα και μετακόμισε στο Λονδίνο όπου ζει μέχρι σήμερα».
Στην ερώτηση για το αν το σινεμά έχει τη δύναμη να οδηγήσει σε κοινωνικές αλλαγές, η Teona Strugar Mitevska απάντησε: «Δεν είμαι σίγουρη ότι μπορούμε να αλλάξουμε πολλά, αλλά δεν θα σταματήσω να προσπαθώ. Στόχος κάθε καλλιτέχνη είναι να προκαλέσει, να προπορευτεί της κοινωνίας, να μιλήσει για θέματα ταμπού. Στόχος μου είναι να είμαι γενναία και να προκαλώ, με στόχο να πυροδοτήσω την αλλαγή. Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνούμε ότι ο κινηματογράφος είναι μία οπτική τέχνη και γι’ αυτό είναι σημαντικό να παίζουμε με τις φόρμες και να χρησιμοποιούμε την κινηματογραφική μορφή για να έχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα».
(πηγή κατάλογος Berlinale 2019, δελτίο τύπου, σημειώσεις για την παραγωγή. Π.)