του Νίκου Κούνδουρου

Εικόνες μιας ελληνικής πόλης που πλέον έχει χαθεί ανεπιστρεπτί, μιας Αθήνας πριν την ανοικοδόμηση των δεκαετιών 60 και 70, μίας κοινωνίας πριν την οριστική της συντριβή από τη λαίλαπα της αστικοποίησης. Τεκμήριο της ύπαρξης μίας άλλης -και οριστικά χαμένης (;)- Ελλάδας, η Μαγική πόλη, ακολουθεί τους δρόμους και τους τρόπους του νεορεαλισμού.
Ένας νεαρός ήρωας -ο Κοσμάς- είναι εγκλωβισμένος στον προσφυγικό συνοικισμό, στις παρυφές της μεγάλης πόλης. Ο τόπος δεν τον χωρά, η γειτονιά με τα στενά σοκάκια τον περιορίζει, αισθάνεται παγιδευμένος. Είναι οδηγός ενός φορτηγού και θέλει να ξεφύγει από τη συνοικία, να πάει στη μεγάλη πόλη. Χρωστά τις δόσεις από το φορτηγό και έχει την ανάγκη χρημάτων, που θα του επιτρέψουν να ξεφύγει από τον ασφυκτικό κλοιό.
Όμως ο ήρωας είναι και διχασμένος συναισθηματικά: από τη μια πλευρά υπάρχει η ερωμένη του, "άρτι χηρεύσασα", και από την άλλη μια νεαρή κοπέλα της γειτονιάς. Μετέωρος και διχασμένος, ο ήρωας βρίσκεται σε αδιέξοδο. Ευκαιρία για απόδραση από τον ασφυκτικό κλοιό θα του προσφέρει, μία ομάδα παρανόμων: θα προσλάβουν αυτόν και την παρέα του για μεταφέρουν ένα φορτίο λαθρεμπορίου. Τα χρήματα είναι πολλά και η ευκαιρία μεγάλη. Όμως η νέα δουλειά προϋποθέτει και νέα ήθη. Και το φορτίο του λαθρεμπορίου δεν είναι παρά ένα φορτίο ναρκωτικών. Γρήγορα ο ήρωας θα βρεθεί στη δίνη μίας συνειδησιακής κρίσης, αντιμέτωπος με δύο επιλογές: να χάσει το φορτηγό και να μείνει για πάντα στο συνοικισμό ή να ξεφύγει οριστικά από τη μιζέρια;
Εδώ ο συνοικισμός, η οργάνωση του χώρου, η εγγύτητα των σπιτιών και των σωμάτων έχει ένα πολύ καθαρό αντίκτυπο στη δραματική πλοκή: σημαίνει και εγγύτητα συναισθημάτων. Στην ταινία λοιπόν αυτή, ο "Από Μηχανής Θεός" είναι ο ίδιος ο χώρος της μικρής γειτονιάς και οι κάτοικοί της. Αυτοί θα προσφέρουν την τελική λύση. Αυτοί θα οδηγήσουν τον ήρωα στην έξοδο. Εκεί θα συναντήσει μια άλλη εικόνα για το συνοικισμό και τους κατοίκούς του. Εδώ η σκόνη, το χώμα, η λάσπη διαμορφώνουν ένα άλλο ήθος, ένα άλλο -από τον αστικό- ύφος ζωής. Είναι ο συνοικισμός, ο τόπος όπου οι δεσμοί κοινωνικής αλληλεγγύης οικοδομούνται, όπου η βοήθεια στον Άλλο και η συμπάθεια αποτελούν ένα τρόπο ζωής…
Δ.Μ.