του Παντελή Βούλγαρη
(τα σημειώματα των συντελεστών)

Το σημείωμα του σκηνοθέτη
Ένα ανεκπλήρωτο ως τώρα όνειρο μου ήταν να κάνω μια ταινία στην Άνδρο. Γυρίζω ταινίες εδώ και σχεδόν 50 χρόνια. Κάθε φορά η πρόθεση και ο στόχος μου είναι να εμβαθύνω όσο μπορώ στα ανθρώπινα. Στους καημούς και στις ελπίδες, στις σημαδιακές εμπειρίες της ζωής, στα γυρίσματα της τύχης, στις σκιές που συνωστίζονται στη σκέψη και στις ψυχές των απλών ανθρώπων.
Με τη δουλειά μου προσκάλεσα τους θεατές σε ταξίδια στον χρόνο, στην ιστορία, σε πολλές γωνιές του τόπου. Κατάφερα να κινηματογραφήσω ήρωες της καθημερινότητας σε πόλεις, χωριά, κάμπους και βουνά της Κρήτης, της Θεσσαλίας, της Θράκης, της Μακεδονίας. Τα ερεθίσματα ήταν πολλά. Το μοναδικό φως, οι εξαίσιες διαδρομές, η φύση, αλλού καταπράσινη, αλλού γυμνή και τραχιά. Μα πάνω από όλα οι ιστορίες των ανθρώπων στον αγώνα της ζωής.
Το τωρινό ταξίδι είναι στο κύμα. Ιστορίες της θάλασσας. Των ναυτικών που θαλασσοδέρνονται στους ωκεανούς, των γυναικών στη φουρτούνα της μοναξιάς, στο σπίτι.
Το μυθιστόρημα της Ιωάννας Καρυστιάνη «Μικρά Αγγλία» (...), διαθέτει ισχυρή ιστορία με ανατροπές και παλλόμενους γυναικείους και ανδρικούς χαρακτήρες, με ιδιαίτερη ματιά στην εποχή, τις κοινωνικές συνθήκες, την ανθρώπινη εμπειρία.
Η ανάσα της ναυτικής παράδοσης με κινητοποιεί. Το ήθος της εποχής με συγκινεί. Οι νοοτροπίες και οι ανθρώπινες σχέσεις αποζητούν μια καίρια και ευαίσθητη καταγραφή. Θέλησα να καταφέρω να αφουγκραστώ τα πάθη, να φωτίσω τη σημασία της μακράς απουσίας και της απαντοχής, την ανακούφιση του σμιξίματος μετά από καιρό, το πένθος για τις απώλειες.
Ειδικά αυτή τη γκρίζα εποχή, τους στενάχωρους καιρούς για τον τόπο και τους ανθρώπους, αξίζει να προσφέρουμε ένα κινηματογραφικό έργο πλούσιο σε αισθήματα και ανθρωπιά και μαζί ένα ταξίδι σε άγνωστες σελίδες της ιστορίας. (...)
Παντελής Βούλγαρης

Το σημείωμα της συγγραφέως
Ένας παλιός συμφοιτητής με φώναξε για έναν καφέ στο σπίτι του και είδα τις φωτογραφίες πέντε πνιγμένων ναυτικών σε κάδρα. Μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα άλλαξαν όλα μέσα μου. Ένιωσα ένα τεράστιο σοκ και αναρωτήθηκα πώς ένα σπίτι μπορεί να αντέξει τέτοιο πένθος. Στην Άνδρο σχεδόν όλα τα σπίτια είναι λαβωμένα από ναυάγια. Αυτό με έκανε να αγαπήσω παράφορα το νησί και τη ναυτική ζωή και αποφάσισα ότι ήθελα να γράψω ένα βιβλίο γι’ αυτό το θέμα.
(...) Το μυθιστόρημα είναι κείμενο, το σενάριο επίσης, λέξεις στο χαρτί.
Ταινία είναι η επιχείρηση επαλήθευσης του σφυγμού των γεγονότων της πλοκής και του παλμού των χαρακτήρων που ανασαίνουν στο κινηματογραφικό τοπίο. Κι αν η σελίδα αφήνει περιθώρια στον αναγνώστη να φανταστεί και να συμπληρώσει, η εικόνα, ως τετελεσμένο γεγονός μπροστά στα μάτια του θεατή, ‘’καρφώνει’’ δια μιας τα κενά και τις αστοχίες.
Χρειάζεται ξεκάθαρος στόχος, γενική εποπτεία, ανάδειξη της καίριας λεπτομέρειας, σύνθεση ατμόσφαιρας, και όλα σε πυκνό, πολύ πυκνό, χρόνο.
Όπως πολύς κόσμος, αγαπώ το σινεμά. Όμως, το αγάπησα περισσότερο ζώντας τα παρασκήνια του γυρίσματος, σαν ένα πλήρες μυθιστόρημα, με πλήθος χαρακτήρων, έντονη δράση, απρόοπτα, σασπένς, ρίσκο, εκρήξεις ενθουσιασμού, βαριές σιωπές.
Και τώρα, άλλον συγγραφέα.
Γιατί οι λέξεις στο χαρτί δεν είναι οι 10 εντολές. Εκχωρούν στον σκηνοθέτη ελευθερία έμπνευσης, άνεση πρωτοβουλίας και την ευθύνη να βρει συμμάχους με ιδέες, γνώσεις, ετοιμότητα και αποφασιστικότητα να στήσουν τις εικόνες.
Στη ‘’ΜΙΚΡΑ ΑΓΓΛΙΑ’’ είναι εικόνες που απλώνονται σε 17 χρόνια, σε αρχοντικά και λαϊκά σπίτια, σε βραχότοπους και ωκεανούς, που πιάνουν τα εκφραστικά βλέμματα και τρυπώνουν ως τα σωθικά της ανθρώπινης ύπαρξης, εκεί που σπανίζουν οι μπουνάτσες και σηκώνονται συχνά άγριες φουρτούνες.
Μακάρι ο κόσμος να αγαπήσει την ταινία, να την κουβεντιάσει, να σκεφτεί τη σημασία των αισθημάτων, τη δοκιμασία των οικογενειακών σχέσεων, το βάρος του κοινωνικού περίγυρου, το κόστος της υποταγής.
Ιωάννα Καρυστιάνη

(πηγή σημειώσεις για την παραγωγή)