του Mamoru Oshii

Μια ασυνήθιστη ταινία επιστημονικής φαντασίας που διαδραματίζεται στην εικονική πραγματικότητα (virtual reality) ενός video game.
Ο σκηνοθέτης της ταινίας Mamoru Oshii είναι και σκηνοθέτης της κλασικής ταινίας anime Ghost in the Shell (1995). Το παράδοξο αυτής της ταινίας είναι ότι έχει γυριστεί στην Πολωνία: η μοναδική περίπτωση που ένας Ιάπωνας σκηνοθέτης μετακομίζει σ' αυτή την ευρωπαϊκή χώρα για να γυρίσει μια ταινία. Όλο το συνεργείο είναι Ιάπωνες, οι ηθοποιοί Πολωνοί και η γλώσσα της ταινίας τα Πολωνικά. Επιπλέον κατά ένα όχι και τόσο περίεργο τρόπο, το τελικό look της ταινίας δεν είναι και τόσο γιαπωνέζικο: η φωτογραφία θυμίζει τα χρώματα και τους τόνους πολωνικών ταινιών, όπως η Διπλή ζωή της Βερονίκ του Κισλόφσκι και τις ταινίες του Αντρέι Βάιντα.
Σχετικά με την επιλογή της Πολωνίας ως τόπου γυρισμάτων ο σκηνοθέτης δηλώνει: "Ήμουν πολύ ήρεμος που η ταινία γυρίστηκε στην Πολωνία. Πιστεύω ότι έτσι τα πράγματα ήταν πιο εύκολα για μένα, απ' ότι στην Ιαπωνία όπου είμαι πιο νευρικός, γιατί οι πάντες τσακώνονται και πάντα υπάρχει μια δύσκολη ατμόσφαιρα. Η εμπειρία από τα γυρίσματα ήταν τόσο καλή που τώρα πλέον αντιπαθώ περισσότερο τα γιαπωνέζικα πλατό".
Η υπόθεση της ταινίας διαδραματίζεται στο κοντινό μέλλον και κεντρικό πρόσωπο της αφήγησης είναι μια νεαρή κοπέλα, η Ash. Ζει μια μονότονη καθημερινότητα και μόνη της έγνοια είναι να ετοιμάζει το γεύμα για το σκύλο της. Όμως η Ash ζει μια παράλληλη ζωή: Συμμετέχει σ' ένα παιχνίδι virtual reality και εκεί μια άφοβη μαχήτρια. Η Ash αρνείται να πολεμήσει ενταγμένη σε ομάδα, παρά τις συμβουλές που τις δίνει ο Game Master. Η Ash μαθαίνει από ένα παλιό συμπαίκτη της ότι ο κάποτε αρχηγός Murphy έχει ακυρωθεί (και έχει καταλήξει στο ψυχιατρείο) όταν προσπάθησε να μπει στο ανώτερο επίπεδο του παιχνιδιού το Special A: το επίπεδο αυτό αποτελεί την έξοδο από το παιχνίδι και είναι προσβάσιμο από τον παίκτη μέσα από όχι και τόσο καθαρές διαδικασίες. Η Ash θα προσπαθήσει να φθάσει σ' αυτό το παιχνίδι.
Avalon σύμφωνα με τον κύκλο των Ιπποτών του Βασιλεία Αρθούρου είναι το μυθικό νησί όπου καταλήγουν οι ψυχές: αυτή μάλλον είναι η σημασία που έχει το επίπεδο Special A του παιχνιδιού. Ο σκηνοθέτης καθ' όλη την διάρκεια της ταινίας διατηρεί το διφορούμενο: ποτέ δεν είμαστε σίγουρη ποια είναι η αληθινή πραγματικότητα της ηρωίδας και ποια είναι η αληθινή πραγματικότητα του παιχνιδιού. Πάνω σ' αυτό το στοιχείο οικοδομείται το σασπένς της ταινίας, ενώ στην αφηγηματική ένταση συνεισφέρουν και οι σκηνές από το παιχνίδι. Αυτές σ' ένα πολύ μεγάλο βαθμό αποτελούν αντίγραφα από αντίστοιχες σκηνές video games.
Σχετικά με τις πραγματικότητες της ταινίας ο Mamoru Oshii επισημαίνει: "Αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως πραγματικότητα εξαρτάται από εμάς. Αν ζεις σ' ένα κόσμο όπου επαναλαμβάνεις την κάθε κίνηση κάθε μέρα, τότε ίσως πράγματι ζεις σ' ένα πολύ άδειο και χωρίς κανένα νόημα κόσμο. Και αυτό ήταν ένα από τα στοιχεία που ήθελα να απεικονίσω στις εικόνες. Όταν η Ash μπαίνει στο παιχνίδι κάνει μια συμφωνία: υπάρχουν κανόνες και υπάρχει σ' αυτό μια κεντρική ιδέα. Ένα μέρος των πληροφοριών και των δεδομένων χάνεται όταν εσύ εστιάζεις της προσοχή σου στο παιχνίδι και στην επαναλαμβανόμενη δράση που πρέπει να εφαρμόζεις. Ωστόσο για μένα προσωπικά ο φανταστικός κόσμος στον οποίο ζει η Ash δεν είναι στα αλήθεια διαφορετικός απ' αυτό που εγώ συλλαμβάνω ως πραγματικό κόσμο. Δεν τους ξεχωρίζω στα αλήθεια".

Ο Mamoru Oshii  γεννήθηκε στην Ιαπωνία, το 1951. Μαζί με τον Hayo Miyazaki και τον Otomo Katsuhiro (Akira) θεωρείται ως ο πιο σημαντικός σκηνοθέτης anime (γιαπωνέζικα κινούμενα σχέδια). Σκηνοθέτης του cult anime Ghost in the Shell (1995). Το έργο του είναι διάστικτο από θεολογικές αναφορές, επιρροές από τον Μπόρχες, εικόνες της Αποκάλυψης. Ο David Lynch είναι ένας από τους σκηνοθέτες που εκτιμά.
Η ταινία του Avalon τον καθιερώνει ως ένα σκηνοθέτη “κανονικών ταινιών”. Αγοράστηκε από την Miramax για να προβλήθηκε στην Αμερική. Διαδραματίζεται στο κοντινό μέλλον και ο τίτλος προέρχεται από ένα παράνομο παιχνίδι virtual reality που παίζουν οι ήρωες. Γυρίστηκε στην Πολωνία, με πολωνούς ηθοποιούς, στα πολωνικά. “Ο λόγος που καταλήξαμε στην Πολωνία ήταν η πολωνική κινηματογραφική παράδοση: μ’ αρέσουν πολλές πολωνικές ταινίες και ήθελα να έρθω σ’ επαφή μ’ αυτή την παράδοση”.

Δ.Μ.

Mamoru Oshii -Avalon (DVD, περιοχής 3, με αγγλικούς υπότιτλους)