Εικόνες για Αλλού: Το 1985 μόλις είδα την ταινία Τόπος της Αντουανέττας Αγγελίδη, μάζεψα όσες φωτογραφίες μπορούσα από αυτήν (ακόμα και παράνομα) και τις έκανα κάδρα για το σπίτι μου. Μετά έγραψα και δημοσίευσα κάπου γι’ αυτήν: «Η απόλυτη συμμετρία, η έντονη αντίθεση των χρωμάτων, η αδιαφανής και μπρούτζινη καμπυλότητα των πρόσώπων και των σωμάτων, οι πτυχώσεις των υφασμάτων, οι στιλιζαρισμένες κινήσεις, η αναλογική (γεωμετρική) κανονικότητα των σχημάτων, των φιγούρων, των γραμμών και η διευθέτησή τους μέσα στο χώρο, ή μάλλον στον τόπο της εικόνας, είναι τέτοια που επιφέρουν τον εγκλεισμό τους μέσα σ’ αυτόν, αποκλείοντας κάθε νοηματική σχέση με οτιδήποτε τους είναι εξωτερικό. Γι’ αυτό και η κίνηση είναι εδώ, ένας αναδιπλασιασμός της εικόνας-τόπου επί τον εαυτό της. Και η ίδια η ταινία εμφανίζεται ως ένας αισθητικά ομοιογενής τόπος συνύπαρξης εικόνων μέσα στις οποίες και δια των οποίων εντοπίζεται – παριστάνεται – παροντοποιείται το ανεντόπιστο – το απαράστατο – το απόν…» Και κατέληγα: «Αυτός ο τρόπος κινηματογράφησης και σκηνο-θετικής διευθέτησης των πλάνων της είναι μάλλον άγρια πρωτόγονος παρά ‘προχωρημένος’, καθώς είναι οργανωμένος με μια μέθοδο διαδοχής ταμπλό-βιβάν που μια εσωτερική σημασιακή πρόθεση τα συνέχει και τα εμψυχώνει. Πρόκειται για εκείνη την παιδική επιθυμία που υπάρχει μέσα στον καθένα μας και η οποία αρνείται την θνητή και περιορισμένη μας ύπαρξη, εκείνο το φάντασμα παντοδυναμίας που μας κάνει να ποθούμε να ζωντανέψουμε τις εικόνες, να εμφυσήσουμε ζωή στις ακίνητες μορφές, να κάνουμε τα αγάλματα να χορέψουν, να αναστήσουμε τη νεκρή μητέρα στο φέρετρο, να εναντιωθούμε στο ανεπίστρεπτο του χρόνου, να επαναφέρουμε τη χαμένη ζωή, να νικήσουμε το θάνατο. Αυτή η επιθυμία που, απόλυτα μάταιη στην πραγματική ζωή, βρίσκει κάποτε μια εφήμερη και φαντασιακή πραγματοποίησή της στον κινηματογράφο ή το έργο τέχνης εν γένει. Αλίμονο όμως, μόνον εκεί.» Σήμερα τα αντιγράφω αυτά τα λόγια γιατί δεν μπορώ πια να ξαναγράψω με αυτόν τον τρόπο. Και περιμένω να έρθει η εποχή που στους τοίχους των σπιτιών μας αντί για κάδρα με στατικές εικόνες, θα έχουμε κάδρα-οθόνες που θα προβάλλουν μόνιμα κινούμενες εικόνες όχι επειδή θα αφηγούνται κάτι αλλά για την ομορφιά τους –και το άνοιγμά τους σ’ ένα Αλλού. Όπως είναι οι δικές της εικόνες…
Σωτήρης Ζήκος
