(Ο θάνατος της Γιουγκοσλαβίας)
των Angus McQueen & Paul Mitchell

Αν η πτώση του Βούκοβαρ, το Νοέμβριο του 1991, μπορεί να θεωρηθεί ως η πρώτη σύρραξη ανάμεσα στις εθνότητες της μέχρι τότε ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, η πρώτη αιματηρή μάχη από μία σειρά που ακολούθησαν στην συνέχεια, είναι τα γεγονότα που προηγήθηκαν του Βούκοβαρ, που προετοίμασαν ότι ακολούθησε: τη διάλυση δηλαδή μιας χώρας, στο κέντρο της Ευρώπης, το τέλος του 20ου αιώνα.
Ο παραγωγός Μπράιαν Λάπινγκ συντόνισε τη δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ, που εξετάζει ακριβώς αυτές τις αιτίες και τις αφορμές, που επέτρεψαν ένα καταστροφικό πόλεμο στο τέλος του 20ου αιώνα. Μια σειρά από τηλεοπτικά κανάλια της Δύσης συμμετείχαν ως συμπαραγωγοί σ’ αυτήν την προσπάθεια –η λίστα είναι εντυπωσιακή: το BBC, το γαλλικό Canal+, τηλεοπτικά κανάλια από την Αυστρία, την Ολλανδία, το Βέλγιο, τη Δανία, τη Σουηδία, τη Νορβηγία και την Αυστραλία.
Επιτόπια έρευνα, μαρτυρίες από τους πρωταγωνιστές της διάλυσης, αλλά και από απλούς ανθρώπους όλων των εμπολέμων πλευρών, συγκροτούν το πρωτογενές υλικό αυτών των τριών ντοκιμαντέρ. Όλο αυτό το υλικό οργανώνεται σε τρία μέρη (και αντίστοιχα επεισόδια): τη ραγδαία άνοδο του Σλόμποταν Μιλόσεβιτς στη Σερβία, ενός κομβικού προσώπου στην ανάπτυξη του σέρβικου εθνικισμού (1987-1989), την κροατική αντίδραση στο σέρβικο εθνικισμό και την ανάπτυξη ενός ανάλογου (1990), και τέλος τις απαρχές του πολέμου, που σφράγισε την διάλυση (1991). Πίσω από τις εικόνες του ντοκιμαντέρ διακρίνεται η αγωνία των ανθρώπων που το κατασκεύασαν να κατανοήσουν ένα γεγονός: πως μια ευρωπαϊκή χώρα οδηγήθηκε σταδιακά στο εθνικιστικό μίσος, την πλήρη διάλυση και τον εμφύλιο πόλεμο.
Δ.Μ.